Οι ταχύτητές μας είναι πια πολύ γρήγορες. Ή έτσι νομίζουμε. Εχουμε μάλλον θεωρήσει ταχύτητα τη βιασύνη. Η κατανάλωση της πληροφορίας, της μουσικής, των σχέσεων, της ανάλυσης, της συνθετικής σκέψης πέφτουν θύματα βουλιμικού επεισοδίου. Και απλά παχαίνουμε. Φουσκώνουμε από ακατέργαστες τροφές, παντός είδους, και το βράδυ βλέπουμε εφιάλτες.
Τα κείμενα γίνονται όλο και πιο μικρά, βαφτίζονται περιεκτικά, αλλά ο λόγος είναι πως ελάχιστοι θα αφιερώσουν χρόνο να διαβάσουν κάτι που περιέχει περισσότερες από 400 λέξεις. Γιατί τους περιμένουν κι άλλοι, κι άλλα κείμενα, κι άλλα θέματα. Τσιμπολογήματα ανάγνωσης, θραύσματα ανάλυσης και μια fast track παγίωση άποψης γιατί πρέπει να πάρουμε αμέσως θέση στα καθημερινά «διλήμματα» που μας θέτουν τα social media.
Η ευλογία της βραδύτητας έχει χαθεί. Τα οφέλη τού να απλώνεσαι στον χρόνο και να μη λαχανιάζεις προσπαθώντας να χωρέσεις δείγματα ζωής μέσα σε μικρό διάστημα δείχνουν να είναι ποιότητες άλλων καιρών.
Μία από τις μεγαλύτερες μπλόφες της εποχής, που την έχουμε φάει όλοι και κυρίως την έχουμε περάσει και στα παιδιά μας, είναι πως δεν προλαβαίνουμε. Τι δεν προλαβαίνουμε; Να τα ζήσουμε όλα; Να ενημερωθούμε για τα πάντα; Να γευτούμε ό,τι υπάρχει;
Μοιάζει να έχουμε εκχωρήσει ένα θεμελιώδες συνώνυμο της ελευθερίας, την επιλογή. Τα «όχι» μας. Την παραδοχή πως δεν γίνεται να κολυμπάς σε πολλά ποτάμια ταυτόχρονα, δεν είναι τρόπος αυτός να χαίρεσαι όλο το νερό. Εχουμε μπερδέψει τον ενημερωμένο πολίτη με τον καταναλωτή πληροφοριών, τον εραστή της μουσικής με τη χωρητικότητα του σκληρού μας δίσκου με τραγούδια σε mp3, την αφοσίωση σε ανθρώπους – φίλους ή συντρόφους – με το ευρύ κοινωνικό δίκτυο γνωριμιών.
Η εποχή δείχνει εύκολη ως προς την προσβασιμότητά μας στα πάντα, αλλά δεν βλέπουμε τον «κόφτη». Ο κόφτης βρίσκεται ακριβώς στην ευκολία. Ελάχιστοι πιτσιρικάδες ακούν πια έναν ολόκληρο δίσκο. Μένουν στα δύο singles, στα σουξέ. Λογικό, εφόσον τα έχουν απλήρωτα. Για να δώσεις κάποτε 500 δραχμές να αγοράσεις έναν δίσκο βινυλίου, έπρεπε να θυσιάσεις ένα σημαντικό μέρος από το χαρτζιλίκι της εβδομάδας, να πάρεις απόφαση πως αυτή η αγορά σημαίνει μία ή δύο εξόδους λιγότερες. Είχες «σωματική» σχέση με τον δίσκο, είχες σχέση στέρησης από κάτι.
Εδώ θα μπορούσε κάποιος να πει πως είναι από τα κέρδη της εποχής ότι μπορείς πια να έχεις τέτοια απεριόριστη και ελεύθερη πρόσβαση στο πολιτιστικό προϊόν, στην ενημέρωση, στην πληροφορία. Δεν μεσολαβούν χρήματα, όλοι είμαστε ίσοι, άρα είναι ένας υπέροχος αταξικός κόσμος.
Ο υπέροχος αταξικός κόσμος δεν έχει να κάνει με το τζάμπα όλα. Δεν μπαίνει εκεί ακριβώς η διαχωριστική γραμμή του από τον «μονεταρισμό». Αν ήταν τόσο απλή και ευθεία η γραμμή, δεν θα είχαμε αυτά τα αποτελέσματα. Αυτό το παράδοξο φαινόμενο η «δημοκρατία» της πληροφορίας και της γνώσης να οδηγεί σε συντηρητικοποίηση έως και εκφασισμό μεγάλων τμημάτων των δυτικών κοινωνιών. Δεν θα είχαν δημιουργηθεί τόσα στεγανά μέσα σε έναν κόσμο ανοιχτό. Αυτός ο ανοιχτός κόσμος έχει δημιουργήσει τους πλέον κλειστούς ανθρώπους. Αυτό μοιάζει περισσότερο με πραγματικότητα παρά με εκτίμηση.
