Κάθε μέρα ακούμε και για έναν άθλο του Ηρακλή στη χώρα του Ασφαλιστικού. Αριθμοί πάνε και έρχονται. Μόνο κύριες συντάξεις εκκρεμούν 149.000 μαζί με τις επικουρικές και τις συντάξεις εξωτερικού φθάσαμε στις 300.000 εκκρεμείς υποθέσεις. Όσο για τα αναδρομικά και τους επανυπολογισμούς, καλύτερα να μην συζητάμε.
Με αυτές τις δηλώσεις ο Υπουργός μας ενημέρωσε ότι έχει μπροστά του να αντιμετωπίσει την «κόπρο του Αυγεία» και είναι έτοιμος να πραγματοποιήσει έναν καινούργιο άθλο. Πώς να μην χάνει την εμπιστοσύνη του ο κόσμος προς το σύστημα, όταν πριν λίγους μήνες, ο προηγούμενος Υπουργός δήλωνε ότι τα πάντα δουλεύουν για πρώτη φορά σαν το «ρολόι» και ο νυν δηλώνει ότι παρέλαβε «την κόπρο του Αυγεία». Και έχουν περάσει μόλις δύο χρόνια νέας διακυβέρνησης, και ένας θεός ξέρει πόσα άλλα παράξενα θα ακούσουμε, αφού οι Υπουργοί είναι περισσότερες ώρες στα ΜΜΕ από ότι στα Υπουργεία. Φαίνεται ότι το επικοινωνιακό παιχνίδι είναι πιο δελεαστικό από το έργο που έχουν ταχθεί να υπηρετήσουν. Να επανέλθουμε όμως στα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος της σύνταξης.
Πέρα από τις καθυστερήσεις στην έκδοση των συντάξεων, ενός γραφειοκρατικού και απρόσωπου e- ΕΦΚΑ, οι ασφαλισμένοι βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα πολύ χαμηλό επίπεδο παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών. Η εξυπηρέτηση δε από τις υπηρεσίες αποτελεί έναν μικρό μαραθώνιο.
Κοντά σε αυτά τα πολύ σοβαρά προβλήματα που δοκιμάζουν τον κόσμο της τρίτης ηλικίας, ακούμε συνεχώς δηλώσεις ότι βρέθηκε ένα νέο εμβόλιο, που θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του Ασφαλιστικού και θα διαμορφώσει νέες σχέσεις εμπιστοσύνης με το σύστημα. «Όταν ακούς πολλά κεράσια, βάστα και μικρό καλάθι», αναφέρει μια λαϊκή ρήση.
Τα πολυδιαφημισμένα Επαγγελματικά Ταμεία, είναι παλιά υπόθεση από τότε που βγήκαν οι λάσπες. Δεν είναι καινούργια εργαλεία και αδυνατούν να δώσουν λύση στη βιωσιμότητα του συστήματος, όταν η οικονομία και το δημογραφικό δεν πάνε καλά. Πέραν από τους κινδύνους που κουβαλάνε τα επαγγελματικά ταμεία στις μεγάλες οικονομικές κρίσεις για να αποδώσουν είναι απαραίτητη προϋπόθεση ο κάθε ασφαλισμένος να έχει τη δυνατότητα να καταβάλει τις εισφορές. Να είναι τουλάχιστον εργαζόμενος. Ασφαλώς υπάρχουν και θετικά στοιχεία στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, αλλά καλό είναι να μην υπερβάλουμε ότι βρήκαμε τη λύση στη βιωσιμότητα του συστήματος που στις μέρες μας το μεγάλο κοινωνικό ζητούμενο.
Ζήσαμε όλες τις διακυβερνήσεις, με αλλεπάλληλα ασφαλιστικά νομοσχέδια. Η κάθε κυβέρνηση έπαιρνε μέτρα, ρυθμίσεις που διασφάλιζαν τη βιωσιμότητα του συστήματος. Όμως οι εξελίξεις επιβεβαίωναν τον μύθο του Σίσυφου. Οι ταγοί της πολιτικής εξουσίας έσπρωχναν τον βράχο προς την κορυφή του βουνού, με ενέργεια τις αλλεπάλληλες περικοπές, και εκεί που νόμιζαν πως έφθαναν στον στόχο, κατρακυλούσαν «στην κόπρο του Αυγεία», όπως δηλώνει σήμερα ο Υπουργός.
Καιρός πιστεύω να σοβαρευτούμε, διότι θα χαθεί παντελώς η εμπιστοσύνη των πολιτών στο σύστημα και η βιωσιμότητα θα παραμείνει ένα αχόρταγο θηρίο, που θα απειλεί τόσο την οικονομία, όσο και την κοινωνία.
Πάλι για τη βιωσιμότητα θα μιλήσουμε; Ναι, διότι το Ασφαλιστικό αποτελεί μια απασφαλισμένη ωρολογιακή βόμβα, που αν σκάσει, θα έχει τεράστιες συνέπειες, όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και την κοινωνία. 2.7 εκ. συνταξιούχοι βίωσαν τις δραματικές περικοπές της δεκαετίας και γεύτηκαν τις αυξήσεις στα χρόνια της συνταξιοδότησης από τα 62 στα 65 και στα 67. Φαίνεται όμως ότι αργά ή γρήγορα, αν δεν αντιμετωπισθούν με εθνικό διάλογο τα προβλήματα και οι παράμετροι της βιωσιμότητας τους συστήματος, πάμε ολοταχώς στα επόμενα χρόνια στα 70.
Είναι πεποίθησή μου ότι το ζήτημα του Ασφαλιστικού αποτελεί την καρδιά του Κοινωνικού Κράτους Δικαίου και ορίζει το επίπεδο ζωής της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού μας. Πρέπει για τον λόγο αυτό να αποτελεί για την εξουσία και τους κοινωνικούς φορείς ένα πρωταρχικό, εθνικό και κοινωνικό θέμα. Ας μην παριστάνει η κάθε εξουσία τον ήρωα που σπρώχνει τον βράχο του Σίσυφου προς την κορυφή, διότι πάλι κατρακυλάει η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού και όλα ξεκινάνε από την αρχή.
Είναι μια πρόκληση και ευκαιρία για τη σημερινή διακυβέρνηση να μην προχωρήσει στην πεπατημένη και να βιαστεί να φέρει γρήγορα ένα νέο «σωτήριο» ασφαλιστικό νομοσχέδιο.
Πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες ενός εθνικού – κοινωνικού διαλόγου για την ανάδειξη των βασικών παραμέτρων που προσδιορίζουν τη βιωσιμότητα του συστήματος. Να ακουσθούν με καθαρό λόγο οι αντιλήψεις της εξουσίας και των φορέων για το ύψος του επιπέδου ζωής που επιθυμούν και είναι ρεαλιστικό να διασφαλίσουν στους ασφαλισμένους. Να ακουσθούν οι αντιλήψεις της εξουσίας και των φορέων για το κόστος και την ποιότητα των κοινωνικών υπηρεσιών που θέλουν να διασφαλίσουν στους ασφαλισμένους. Να αναδείξουν τις αρχές και τις αξίες, που πρέπει να συνθέτουν το κοινωνικό μοντέλο στη χώρα μας και να το συγκρίνουν με το μέσο ευρωπαϊκό και όχι με το βαλκανικό κοινωνικό μοντέλο.
Άμα ακουσθούν οι απόψεις εκατέρωθεν, συγκρουσθούν και αξιολογηθούν, τότε και μόνο μπορεί να υπάρξουν νομοθετικές διατάξεις που θα διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του συστήματος. Με το να απαριθμείς αριθμούς τόσα εκατομμύρια δώσαμε εδώ, τόσα εκεί, σαν να διαφημίζεις την πραμάτεια σου δεν κερδίζεις εμπιστοσύνη. Επίσης, όταν φωτίζεις μονάχα ορισμένες όψεις του προβλήματος, δεν δίνονται λύσεις που ν’ αντέχουν στον χρόνο. Και βέβαια το νομοθετικό, ρυθμιστικό πλαίσιο του συστήματος πρέπει να έχει ορίζοντα 10ετίας και 15ετίας και όχι πάνω στη διετία να προχωράς σε νέες ρυθμίσεις. Ούτε 4ετία, αλλά σε βάθος χρόνου 15ετίας και 20ετίας. Όχι βέβαια και πέραν της 20ετίας, διότι η παραγωγική βάση και του δημογραφικό αλλάζουν με γρήγορους και απρόβλεπτους ρυθμούς. Διαφορετικά, όταν το ενδιαφέρον του νομοθέτη εξαντλείται στα όρια της 4ετίας, τότε ο Υπουργός που θα φεύγει θα ισχυρίζεται ότι όλα δουλεύουν «ρολόι» επί των ημερών του και ο επόμενος ακόμη και στην ίδια την κυβέρνηση, θα δηλώνει ότι έχω ν’ αντιμετωπίσω «την κόπρο του Αυγεία».
Λουκάς Θ. Αποστολίδης, Διευθύνων Εταίρος
