Του Γιώργου Μανέττα
Με την αβεβαιότητα για την εξέλιξη του κοροναϊού να παραμένει έντονη και τη διάθεση των εμβολίων να αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες, αρχίζει να αναπτύσσεται κινητικότητα για τη δυνατότητα της Ελλάδας να αποκτήσει μια από τις πατέντες που κυκλοφορούν ενάντια στον Covid-19. Προς αυτή την κατεύθυνση, διεξάγονται ήδη διερευνητικές επαφές και συζητήσεις με φαρμακοβιομηχανίες του εξωτερικού, προκειμένου να διακριβωθούν οι προοπτικές συνεργασίας για την παραγωγή του εμβολίου στη χώρα μας, με όλα τα ενδεχόμενα να είναι ανοιχτά.
Πρόκειται για ένα θέμα που απασχόλησε από την πρώτη στιγμή της πανδημίας και την κυβέρνηση, η οποία σύμφωνα με πληροφορίες απευθύνθηκε σε εκπροσώπους της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας για να διερευνήσει κατά πόσο θα μπορούσαν να παράξουν το εμβόλιο στις μονάδες τους. «Η άσκηση έγινε ήδη από πέρυσι πριν καν ανακαλυφθεί το εμβόλιο», σημειώνουν καλά πληροφορημένες πηγές, προσθέτοντας πως η πρωτοβουλία είχε στόχο τον ταχύτερο εμβολιασμό του πληθυσμού και τον τερματισμό της πανδημίας μια ώρα αρχύτερα. Οπως όλα δείχνουν, το ζήτημα δεν έφυγε ποτέ από το τραπέζι αφού συνεχίζει να απασχολεί την εγχώρια αγορά του φαρμάκου. Στο επίκεντρο φέρεται να βρίσκονται το εμβόλιο της Moderna καθώς επίσης και αυτό της ρωσικής εταιρείας που παράγει το Sputnik V, με δεδομένο πως οι υπόλοιπες εταιρείες όπως η Pfizer διαθέτουν μονάδες διάσπαρτες στον κόσμο που μπορεί να καλύψουν τις ανάγκες τους.
Τα εμπόδια
Η βασική δυσκολία έγκειται στη χρηματοδότηση αλλά και στην εξασφάλιση της συναίνεσης των ξένων εταιρειών, οι οποίες ανέπτυξαν και κατέχουν τα δικαιώματα της πατέντας. Και αυτό γιατί η πατέντα αποτελεί το πολυτιμότερο περιουσιακό στοιχείο ειδικά για μια εταιρεία φαρμάκων που δεν μοιράζεται εύκολα εάν δεν τεθούν αυστηροί όροι που θα εγγυώνται την ασφάλειά της. Ανάμεσα στις λύσεις που εξετάζονται προκειμένου να καμφθεί η επιφυλακτικότητα των ξένων είναι η προοπτική σύστασης ενός consortium ελληνικών εταιρειών, οι οποίες θα αναλάβουν από κοινού την υλοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων για ένα τόσο απαιτητικό project. Υπολογίζεται πως μόνο για τη δημιουργία της μονάδας παραγωγής θα χρειαστούν κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ (μεταξύ 100 εκατ. ευρώ και 200 εκατ. ευρώ), αλλά και η κινητοποίηση σημαντικού αριθμού εργαζομένων υψηλής κατάρτισης ενώ ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησης εκτιμάται από 12 έως 18 μήνες στην καλύτερη περίπτωση, και υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει συμφωνία και για την παροχή της πρώτης ύλης. Κρίσιμος παράγοντας στην όλη εξίσωση είναι και ο αγοραστής του εμβολίου. Καθώς στην παρούσα φάση, η πώληση δεν γίνεται στην «ελεύθερη αγορά» αλλά μέσα από κρατικές συμφωνίες θεωρείται κομβικής σημασίας η ύπαρξη αγοραστή από την πρώτη στιγμή που θα ξεκινήσει η παραγωγή.
«Πέρα από μια εταιρεία που έχει την πατέντα, και εκείνη που θα αναλάβει την παραγωγή της στην Ελλάδα, χρειάζεται και ένα τρίτο μέρος, ο αγοραστής…», επισημαίνει παράγοντας της αγοράς που έχει και θεσμική θέση και σπεύδει να ξεκαθαρίσει πως δεν υπάρχει ακόμη καμία απόφαση. Η βιωσιμότητα της επένδυσης μετά τη λήξη της πανδημίας είναι μια ακόμη πηγή προβληματισμού που λειτουργεί αποτρεπτικά στο όλο εγχείρημα. «Η παραγωγή εμβολίων είναι κάτι μονοθεματικό… δηλαδή δεν μπορείς στη μονάδα αυτή να παράξεις κάτι άλλο, ώστε να πετύχεις την απόσβεση της επένδυσής σου με άλλον τρόπο», σημειώνει κορυφαίος φαρμακοβιομήχανος που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, προσθέτοντας πως τέτοιου είδους σημαντικές επενδύσεις δεν γίνονται σε καθεστώς πίεσης και πανικού.
Πίεση για αύξηση παραγωγής
Από την άλλη πλευρά βέβαια, κανείς δεν γνωρίζει πώς θα εξελιχθεί η πανδημία και εάν οι εμβολιασμοί κατά του Covid-19 χρειαστεί να μονιμοποιηθούν σε ετήσια βάση, όπως συνέβη με τη γρίπη H1N1, όπου οι ευπαθείς ομάδες οφείλουν να εμβολιάζονται κάθε χρόνο για να προστατέψουν τον οργανισμό τους. Φαρμακευτικοί κύκλοι τοποθετούν τις αποφάσεις σχετικά με τη μεταφορά ή μη της πατέντας σε ελληνική μονάδα παραγωγής μετά τον Σεπτέμβριο και τονίζουν πως ασκείται μεγάλη πίεση από διάφορες πλευρές για αύξηση της παραγωγής και αποκατάσταση της τροφοδοσίας, ώστε να προχωρήσουν τις εμβολιαστικές εκστρατείες που έχουν σε εξέλιξη τα ευρωπαϊκά κράτη.
Ολα αυτά έρχονται στη σκιά της ανακάλυψης περίπου 29 εκατομμυρίων δόσεων εμβολίων που φέρεται να έκρυβε η AstraZeneca στη Ρώμη. Η τεράστια αυτή ποσότητα που αντιστοιχεί στο σύνολο των εμβολίων που έχει παραδώσει έως τώρα η φαρμακευτική εταιρεία στην Ευρωπαϊκή Ενωση, προοριζόταν σύμφωνα με την εταιρεία για την ευρωπαϊκή αγορά και οικονομικά αδύναμες χώρες.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση του υπουργείου Υγείας, τον Απρίλιο αναμένεται να παραδοθούν περισσότερες από 1.100.000 δόσεις από την εταιρεία Pfizer, 450.000 δόσεις από την εταιρεία AstraZeneca και περισσότερες από 100.000 δόσεις από τη Moderna, ενώ η Johnson & Johnson δεσμεύθηκε για την παράδοση 1,2 εκατ. δόσεων προς τη χώρα μας και θα παραδώσει 70.800 δόσεις τον Απρίλιο, 300.000 δόσεις τον Μάιο και 960.000 δόσεις τον Ιούνιο.
Οσον αφορά στο πρόγραμμα εμβολιασμών εξελίσσεται κανονικά και σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί σχεδόν 1,5 εκατ. εμβολιασμοί. Σχεδόν 1 εκατομμύριο πολίτες έχουν εμβολιαστεί τουλάχιστον με μια δόση και περίπου 471.000 και με τις δύο δόσεις, ενώ από την 1η Απριλίου αναμένεται να ενταχθούν άλλα 272 εμβολιαστικά κέντρα, ανεβάζοντας τον αριθμό των ενεργών εμβολιαστικών κέντρων σε 1.073.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ
