-Ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Ρωσία Τζον Χάντσμαν, επιβαίνοντας σε ένα από τα δυο αεροπλανοφόρα -100 χιλιάδες τόνους το κάθε ένα- που κινούνταν στην Ανατολική Μεσόγειο στις 24 Απριλίου του 2019, έκανε μια ιδιαίτερα εντυπωσιακή αλλά και ρεαλιστική δήλωση περί διπλωματίας:
«Όταν έχεις 200.000 τόνους διπλωματίας που πλέουν στη Μεσόγειο, αυτό είναι που εγώ το λέω διπλωματία, αυτό είναι διπλωματία πρώτης γραμμής. Δεν χρειάζεται να ειπωθεί τίποτα άλλο. Έχεις όλη την αυτοπεποίθηση που χρειάζεσαι…».
Ίδια απάντηση αλλά με λιγότερους… τόνους οπλικών συστημάτων δόθηκε και στην Τουρκία κατά την άφιξη της ExxonMobil λίγο νωρίτερα στην Κύπρο. Toν Νοέμβριο του 2018 η ExxonMobil με το τεράστιο γεωτρύπανο Stena Ice Max προσέγγισε το οικόπεδο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ συνοδευόμενο από το πλοίο αμφιβίων επιχειρήσεων το Ιβο Τζίμα… μόνο 40.000 τόνων και από πολεμικά πλοία των ΗΠΑ.
Οι 40 χιλιάδες τόνοι ήταν η διπλωματία της πρώτης γραμμής, που απέτρεψε τις απειλές της Τουρκίας. Λίγες ημέρες πριν την άφιξη του γεωτρύπανου της ExxonMobil ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, ο Χαμίτ Ακσόι, υπογράμμισε τότε ότι οι εξορύξεις στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, «προκαλούν αναταράξεις στις ευαίσθητες ισορροπίες» και προειδοποιούσε, απειλώντας!.
Έτσι η Exxon έκανε τη δουλειά της σεβόμενη τη Διεθνή νομιμότητα ή άλλως επιβάλλοντας με το ναυτικό των ΗΠΑ τη διεθνή νομιμότητα, χωρίς την παραμικρή ενόχληση. Είναι η γλώσσα που καταλαβαίνει η κάθε Τουρκική Κεμαλική ή Ισλαμική κυβέρνηση.
Έκφραση της διπλωματίας της ισχύος ήταν η παρεμπόδιση από το Τουρκικό πολεμικό ναυτικό των ερευνών της Ιταλικής ΕΝΙ στην ΑΟΖ της Κύπρου. Τότε με τη δύναμη των όπλων απέτρεψε η Τουρκία το Ιταλικό γεωτρύπανο να κάνει τη δουλειά του, που κατέφθασε στην Κύπρο ασυνόδευτο όμως από πολεμικά πλοία!
-Αν ο Υπουργός των Εξωτερικών ο κος Δένδιας ήταν καθηγητής της Νομικής, οι δηλώσεις του για τη διεθνή νομιμότητα, το Διεθνές Δίκαιο και για το Δίκαιο της Θάλασσας και η σχέση όλων αυτών με την Τουρκία, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως εξαιρετικές ομιλίες πανεπιστημιακού δασκάλου σε φοιτητικό αμφιθέατρο.
Δεν είναι όμως καθηγητής, αλλά Υπουργός Εξωτερικών και απέναντί του έχει μια χώρα που κινείται με γνώμονα την «Γαλάζια Πατρίδα» και νοεί ότι η διπλωματία είναι έκφραση ισχύος των όπλων. Εκεί βασίζεται η Τουρκία, προετοιμάζεται γι’ αυτό από το 1990. Έτσι, μέσω της στρατιωτικής δύναμης που έχει αποκτήσει, με κύριο όχημα την εκβιομηχάνισή της, παραβιάζει κάθε κανόνα δικαίου και απειλεί. Η εγχώρια βιομηχανία προσδίδει δύναμη στην εξωτερικής της πολιτική. Αυτός είναι ο γείτονάς μας και καταλαβαίνει καλά μόνο τη γλώσσα του Τζον Χάντσμαν!
-Όποτε η Ελλάδα πρόταξε σθεναρές θέσεις σε Τουρκικές προκλήσεις, δεν έχασε. Δυο παραδείγματα σκιαγραφούν τα ανωτέρω. Πρώτη φορά, το 1976 εξαιτίας του τουρκικού ωκεανογραφικού ΧΟΡΑ και άλλη μια, το 1987 με την έξοδο του ΣΙΣΜΙΚ στο Αιγαίο.
Στην κρίση του 1976 η ιστορική δήλωση του Ανδρέα Παπανδρέου με θέμα το «Βυθίσατε το Χόρα», που μάλλον έγινε σε συνεννόηση με τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή στο πλαίσιο μίας κορυφαίας στιγμή ευφυούς διαχείρισης κρίσης, «μάζεψε» τους Τούρκους.
Στη δεύτερη με το ΣΙΣΜΙΚ αυτήν την φορά (μετωνομαθέν σε Πίρι Ρέις) τον Μάρτιο του 1987, η μοναδική κινητοποίηση στρατού, στόλου και μεταφοράς πολιτών από ακριτικά νησιά στην ενδοχώρα, εκκενώνοντας επίσης χωριά της παραμεθορίου στον Έβρο, μαζί με την παρεμπόδιση του Πίρι Ρέις στην Ελληνική Υφαλοκρηπίδα έδωσαν την κατάλληλη απάντηση.
-Έχοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω και την αποβιομηχανοποίηση της χώρας μας, που σκιαγραφείται και στην έκθεση Πισσαρίδη, τίθεται το εξής ερώτημα: Μήπως αρμενίζει σε λάθος θάλασσες το «Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης», όπου η βιομηχανική ανάπτυξη-επενδύσεις είναι, για ακόμη μια φορά, ο μεγάλος φτωχός συγγενής; (βλ. αναλυτικότερα, https://mardas.eu/2021/01/03/πώς-μπορεί-ν-καλυφθεί-το-επενδυτικό-κε/).
Ποιες έπρεπε να ήταν οι άμεσα πιεστικές προτεραιότητες που θα απορροφήσουν τα 32 δις ευρώ του «Ταμείου Ανάκαμψης» της ΕΕ, έχοντας υπόψη τους περιορισμούς-εμπόδια που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, δηλαδή την Τουρκία; Να υπενθυμίσουμε ότι η Άγκυρα «τρέχει» μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα συμβάσεων για παραγωγή οπλικών συστημάτων 77 δις δολαρίων από την εγχώρια βιομηχανία της.
Έπρεπε λοιπόν το «Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης» να δώσει προτεραιότητα στην (για ακόμη μια φορά) ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων, στον ατελείωτο εκσυγχρονισμό του κράτους, στον πολιτισμό κ.ά., ή έπρεπε να δώσει ιδιαίτερη προσοχή σε στοχευμένες επενδύσεις υπέρ της αεροναυπηγικής και της εξωστρεφούς αμυντικής βιομηχανίας, πηγές της ηλεκτρομηχανικής, της τεχνολογίας και κύρια μέσα της διπλωματίας της ισχύος; Η Ν. Κορέα και το Ισραήλ μας δείχνουν το δρόμο που οφείλουμε να ακολουθήσουμε.
Όλα είναι αναγκαία και χρειάζεται να γίνουν, αλλά όλα οφείλουν να κινούνται στο πλαίσιο κάποιων προτεραιοτήτων, σύμφωνα με τους στόχους ενός προγράμματος και τα εμπόδια-προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα.
*Ο κ. Δημήτρης Μάρδας είναι Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ, π. Αν. Υπουργού Οικονομικών και Υφ/γού Εξωτερικών.
