Η πολυαναμενόμενη έκθεση για την κατάσταση των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) με την Τουρκία δημοσιοποιήθηκε τελικώς τη Δευτέρα 22 Μαρτίου και αναμένεται να συζητηθεί από τους «27» στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που θα πραγματοποιηθεί με τηλεδιάσκεψη στις 25 και 26 Μαρτίου.
Αν και προφανώς «εχθρός του καλού είναι το καλύτερο», η έκθεση αυτή (που για λόγους συντομίας ονομάσθηκε «Έκθεση Μπορέλ» αλλά, ευτυχώς, δεν αφέθηκε να συγγραφεί αποκλειστικά από τον ύπατο εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας Ζοζέπ Μπορέλ) θα πρέπει να κριθεί ως ικανοποιητική για τις ελληνικές θέσεις.
Στην 16σέλιδη έκθεση καταγράφεται σχεδόν πλήρης η αρνητική κατάσταση που σήμερα επικρατεί στις ευρωτουρκικές σχέσεις. Οι αναφορές σε θέματα άμεσου ελληνικού ενδιαφέροντος – με την εξαίρεση της μη αναφοράς στην «απειλή πολέμου» (casus belli) την οποία ορθώς επεσήμανε ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων (ΣΕΥ) – καλύπτουν όλο το φάσμα των προβλημάτων και αναδεικνύουν την άκρως προβληματική συμπεριφορά της Άγκυρας.
Και δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο ότι για πρώτη φορά η Αθήνα κατάφερε να ενταχθεί σε επίσημο έγγραφο της ΕΕ μία σειρά εναλλακτικών περιοριστικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων και τομεακών κυρώσεων, αν η Τουρκία επιμείνει στην οδό των προκλήσεων. Τούτο φυσικά δεν πρέπει να οδηγήσει σε αυταπάτες αυτόματης επιβολής περιοριστικών μέτρων, όπως το παρελθόν έχει, τόσο συχνά, δείξει.
Στο κείμενο αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η αμφισβήτηση των θαλασσίων ορίων της Ελλάδος από την Τουρκία τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο υπήρξε μείζων παράγοντας προβλημάτων για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, ενώ η υπογραφή του τουρκολιβυκού Μνημονίου αγνόησε τα δικαιώματα των ελληνικών νησιών σε θαλάσσιες ζώνες.
Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης συγκεκριμένα ότι «η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης θα πρέπει να αντιμετωπίζονται μέσω διαλόγου και καλόπιστων διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της UNCLOS, με προσφυγή, εφόσον απαιτείται, στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Στο άνωθεν πλαίσιο», συνεχίζει το κείμενο, «η ξεκάθαρη δέσμευση στις σχέσεις καλής γειτονίας και στην ειρηνική επίλυση των διαφορών παραμένει αναγκαία». Ρητή είναι επίσης η αναφορά στις υπερπτήσεις ελληνικού εδάφους, τόσο των νησιών όσο και της ξηράς.
Ακόμη και ο κ. Μπορέλ, ο οποίος σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες δεν εφείσθη προσπαθειών να απαλύνει τις τελικές διατυπώσεις (επηρεαζόμενος σε μεγάλο βαθμό από συγκεκριμένα πρόσωπα στο επιτελείο του), υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει στις δημόσιες δηλώσεις του μετά το πέρας του ΣΕΥ ότι η ευρωτουρκική σχέση παραμένει εύθραυστη και η αποκλιμάκωση δεν θα είναι εύκολη και πρέπει να έχει διάρκεια.
Έσπευσε όμως την ίδια την ημέρα της παρουσίασης της έκθεσης να συναντηθεί με τον τούρκο Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Κινήσεις όπως αυτή ή εκείνη της τηλεδιάσκεψης της προηγούμενης Παρασκευής μεταξύ των Προέδρων της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Σαρκ Μισέλ αντιστοίχως, με τον τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δημιουργούν προβληματισμό και μένει να φανεί αν οι δύο ευρωπαίοι αξιωματούχοι αποφασίσουν τελικώς να μεταβούν προσεχώς στην Άγκυρα – μία κίνηση που μάλλον θα στείλει τα λάθος μηνύματα.
Τέλος, ενημερωμένες πηγές σημείωναν τη δυσαρέσκειά τους για τη στάση του Επιτρόπου με αρμοδιότητα τη διεύρυνση Όλιβερ Βαρχέλι. Οι πληροφορίες συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι ο προερχόμενος από την Ουγγαρία επίτροπος επεδίωξε μέχρι την τελευταία στιγμή να λειάνει τις σχετικές αναφορές της έκθεσης για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία – σε μία περίοδο μάλιστα που οι πολιτικές διώξεις στη γειτονική χώρα μοιάζουν και πάλι να οξύνονται.
