Ένα μυστήριο που προβλημάτιζε την καλλιτεχνική κοινότητα επί 120 σχεδόν χρόνια φαίνεται να εξιχνιάστηκε επιτέλους το 2021.
Η «Κραυγή» του Έντβαρντ Μουνκ είναι ένας από τους διασημότερους πίνακες μοντερνιστών ζωγράφων όλων των εποχών.
Ο νορβηγός καλλιτέχνης τον εμπνεύστηκε το 1893 και τον ζωγράφισε σε τέσσερις εκδοχές, δύο πρόχειρες και δύο σε καμβά.
Η πρώτη από τις έγχρωμες θεωρείται η αυθεντική, καθώς προηγήθηκε όλων των άλλων.
Το προαναφερθέν μυστήριο σε σχέση με τον πίνακα του νορβηγού καλλιτέχνη ανέκυψε το 1904, δηλαδή 11 χρόνια μετά τη δημόσια έκθεση της «Κραυγής».
Ένας επισκέπτης της έκθεσης της Κοπεγχάγης, όπου εξετίθετο την περίοδο εκείνη ο πίνακας, παρατήρησε μια αχνή σημείωση στο πάνω αριστερό τμήμα του.
Πράγματι, όταν οι υπεύθυνοι εξέτασαν το κατά πόσον η παρατήρηση αυτή ευσταθούσε, διαπίστωσαν ότι ο επισκέπτης είχε δίκιο.
Η μικροσκοπική σημείωση έλεγε «Μόνο ένας τρελός θα μπορούσε να το έχει ζωγραφίσει!» («Kan kun være malet af en gal Mand!» στα νορβηγικά).
Η πρώτη σκέψη των υπευθύνων ήταν ότι η γραφή αυτή ήταν αποτέλεσμα βανδαλισμού.
Κάποιος επισκέπτης θα είχε ξεφύγει από τα βλέμματα των φυλάκων και θα είχε προλάβει να αφήσει το στίγμα του πάνω στο έργο τέχνης, καθώς θεωρήθηκε αδύνατο η σημείωση να υπήρχε από πάντα και να μην την είχαν παρατηρήσει.
Έτσι, επί πολλές δεκαετίες αυτή ήταν η κυρίαρχη εκδοχή.
Σύμφωνα με την αντίθετη άποψη, την ειρωνική αυτή σημείωση την είχε γράψει ο ίδιος ο καλλιτέχνης, που ήταν άλλωστε γνωστός για το σαρκασμό, την αυστηρή αυτοκριτική και τον ευάλωτο ψυχισμό του.
Παρότι μελετητές είχαν καταλήξει το 2008 στο πόρισμα ότι ο γραφικός χαρακτήρας δεν ταυτιζόταν με εκείνον του ζωγράφου, νέες έρευνες ανέτρεψαν τα δεδομένα.
Οι ειδικοί που εξέτασαν την «Κραυγή» με τη βοήθεια της τεχνολογίας, προκειμένου να εκθέσουν τον πίνακα σε ειδικό χώρο στο Εθνικό Μουσείο της Νορβηγίας το 2022, δηλώνουν πλέον πεπεισμένοι ότι το σχόλιο έγινε από τον Μουνκ, και μάλιστα όχι την εποχή της δημιουργίας του πίνακα, αλλά αργότερα.
Επιστολές του ζωγράφου από το 1895 αποκαλύπτουν ότι σε μια από τις εκθέσεις όπου παρουσιαζόταν η «Κραυγή» άκουσε ένα φοιτητή Ιατρικής να λέει ότι μόνο ένας ψυχικά διαταραγμένος θα μπορούσε να έχει ζωγραφίσει κάτι τέτοιο.
Το σχόλιο αυτό φαίνεται να τον «στοίχειωσε», καθώς ανακάλεσε το περιστατικό σε αρκετά χειρόγραφά του.
Λέγεται μάλιστα ότι ύστερα από αυτό πήρε ένα μολύβι και πρόσθεσε στο έργο του τη διάσημη σημείωση.
Το σχόλιο μπορεί να διαβαστεί ως ειρωνικό, ενώ κατ’ άλλους αποτελεί ξεκάθαρη ένδειξη τού πόσο ευάλωτος ήταν ο καλλιτέχνης από ψυχικής απόψεως.
Μάλιστα, ένας από τους λόγους που το συγκεκριμένο σχόλιο τον ενόχλησε τόσο, ήταν το γεγονός πως στην οικογένειά του υπήρχε ιστορικό ψυχικών ασθενειών και ο ίδιος φοβόταν μήπως συνέχιζε την «παράδοση» αυτήν.
