Η εμπιστοσύνη στην πολιτική είναι θρυλική λέξη. Πρόκειται για το υψηλό βάθρο που πάνω του ίσταται το «άγαλμα» της εξουσίας στην πολυπρόσωπη εκδοχή της. Θα την βρούμε στα συνθήματα. Θα τη συναντήσουμε να υπογράφει μεγαλεπήβολες διακηρύξεις. Να στέκει στο ύψος της υπόσχεσης ενός μελλοντικού συμβολαίου ευτυχίας.
Από τα πρώτα βήματα του ανθρώπου, τις πρώτες ώρες των αρχέγονων εναποθέσεων, αυτό που εμείς οι σύγχρονοι ονομάζουμε εμπιστοσύνη, καθιστά νοητή τη σχέση στο πλαίσιο μιας κοινότητας και εγκαθιστά, υπερβαίνοντας τη μέθοδο Κάιν, το θεμέλιο της αντοχής και διάρκειάς της στον χρόνο.
Στον κόσμο μας η πηγή της εμπιστοσύνης είναι η κάλπη. Από εκεί αντλείται η νομιμότητα, δηλαδή η πολιτική δυνατότητα και η υποχρέωση της Κυβέρνησης να χειριστεί και να αντιμετωπίσει τις ευθύνες της. Αποτελεσματική διαχείριση των προβλημάτων, που φέρνει ο καιρός, μαζί με την ιδεολογικοπολιτική υποστήριξη μιας πορείας συλλογικής, όπως αυτή προδιαγράφεται στην προεκλογική «συμφωνία», που πήρε τη μορφή μιας έμπρακτης εμπιστοσύνης.
Κάθε κυβερνητική απόφαση από την πρώτη στιγμή στην άσκηση της εξουσίας, είναι ένας κατακερματισμός της εμπιστοσύνης. Αναπόφευκτο. Υποχρεωτικά η διακυβέρνηση διαιρεί το ενδιαφέρον της, αξιολογεί, δείχνει τις προτιμήσεις της, ιεραρχεί, επιλέγει, διανέμει. Για τον πολίτη-ψηφοφόρο, η ακατανόητη αυτή συχνά πράξη τον θέτει σε δοκιμασία, όπως και την εμπιστοσύνη που αυτός έχει στην κάλπη εκφράσει. Εχει ήδη βουβά αρχίσει η φθορά το έργο της.
Η απουσία ή αδυναμία, όταν υπάρχει, διαρκούς ενοποίησης ιδεολογικοπολιτικού τύπου της κυβερνητικής δράσης, επιταχύνει τη φθορά και αποδυναμώνει την εμπιστοσύνη. Μόνο η ανασυγκρότησή της με νέα ματιά, νέο λόγο και εμπλουτισμένη πολιτική επιχειρηματολογία, πέραν της επικαιρότητας, της δίνει χρονικό ορίζοντα, ώστε να αναζωογονεί και να επανασυνάπτει τη σχέση με τους πολίτες, μέσα σε μια συνθήκη υπό διαρκή μεταβολή.
Η εμπιστοσύνη δεν κερδίζεται με διδακτισμό και οδηγίες από την οθόνη. Η εμπιστοσύνη προϋποθέτει και απαιτεί την έσω πειθώ. Η έσω πειθώ – το σημείωσα πάλι πρόσφατα εδώ – είναι η επίμονη, ιδεολογική, πολιτική και θεσμική εργασία, που οικοδομεί τη σταθερή σχέση, τον συνεκτικό δεσμό, με επιχειρήματα υψηλής πειστικότητας. Που αναπτύσσει μαχητικά στον δημόσιο χώρο, μαχητικά και ακούραστα, ένα πλέγμα θέσεων και επιχειρημάτων, σε μια διαλεκτική σχέση αντιστοιχίας με την πραγματική ζωή των ανθρώπων, τους πολλούς αλλά και τον έναν, εκεί, στην πραγματική ζωή, που όλα, ιδέες και πολιτικές δοκιμάζονται. Αυτή η έσω πειθώ τρέφει την εμπιστοσύνη. Της παρέχει το οξυγόνο στη δοκιμασία της στον χρόνο και περιορίζει τη φθορά, της οποίας δίπλα μας βλέπουμε ήδη τα θρύμματα.
*Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
