Η βία εναντίον των γυναικών αποτελεί παγκόσμια μάστιγα και δεν κάνει διακρίσεις. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες που ζουν σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου είναι αυτές που κινδυνεύουν περισσότερο. Στην Αφρική, οι γυναίκες έχουν τέσσερις φορές μεγαλύτερες πιθανότητες από τις γυναίκες στην Ευρώπη να δολοφονηθούν από τον σύντροφο ή την οικογένειά τους.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ σχεδόν κάθε χρόνο 20.000 γυναίκες στην Αφρική, δηλαδή περί τα δυο πέμπτα του παγκόσμιου συνόλου, πιστεύεται ότι δολοφονούνται ενός της οικογενειακής τους εστίας. Χαρακτηριστικά είναι τα παρακάτω παραδείγματα που παρουσιάζει σε άρθρο το βρετανικό περιοδικό Economist που φωτίζει το θέμα.

«Δεν έμεινα έγκυος από επιλογή», ομολογεί η Ανουνσιάτα, μητέρα οκτώ παιδιών από το ανατολικό Κονγκό. «Οι σύζυγοι το συνηθίζουν», λέει, εννοώντας ότι εκατομμύρια γυναίκες στον κόσμο βιώνουν σεξουαλικό καταναγκασμό μέσα στο γάμο τους. Ένα βράδυ, μεθυσμένος, ο σύζυγός της μάλιστα, της χάραξε τα πόδια με μαχαίρι.

Την περασμένη εβδομάδα στην πολιτεία της Ινδίας Ουτάρ Πραντές, σε μια δολοφονία «τιμής», ένας πατέρας αποκεφάλισε τη 17χρονη κόρη του καθώς την είδε σε μια «εξευτελιστική» όπως ομολόγησε θέση με κάποιον άνδρα. Αφού έκοψε το κεφάλι της με τσεκούρι, το περιέφερε επιδεικτικά στους δρόμους του χωριού του και στη συνέχεια παραδόθηκε στο τοπικό αστυνομικό τμήμα.

Στην υποσαχάρια Αφρική και τη Νότια Ασία, σχεδόν το ένα τέταρτο των γυναικών δηλώνει ότι έχει ξυλοκοπηθεί ή έχει υποστεί σεξουαλική βία από τους συντρόφους του τον τελευταίο χρόνο. Έρευνες δείχνουν ότι οι σκληρές κοινωνίες είναι πολύ πιο «ανεκτικές» στην κακοποιητική συμπεριφορά των ανδρών έναντι των συζύγων τους.

Παλαιότερη μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την ενδοοκογενειακή βία είχε δείξει ότι ένα ποσοστό 4% με 12% γυναικών σε αγροτικές περιοχές αναπτυσσόμενων χωρών είχε ξυλοκοπηθεί στη διάρκεια της εγκυμοσύνης του. Πάνω από 90% από αυτές μάλιστα, δήλωσαν ότι είχαν κακοποιηθεί από τον πατέρα του αγέννητου παιδιού τους και σχεδόν οι μισές από αυτές είχαν δεχτεί μπουνιά ή κλωτσιά στην κοιλιά τους.

Στην υποσαχάρια Αφρική για παράδειγμα, περίπου το 45% των γυναικών κατά μέσο όρο αναφέρουν ότι ο ξυλοδαρμός των συζύγων τους είναι μερικές φορές «δικαιολογημένος». Στην Ινδία το ποσοστό των γυναικών που συμφωνούν, είναι περίπου το ίδιο. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις οι γυναίκες έχουν μεγαλώσει με την αρχή – η οποία απαντάται σε παλιούς νόμους, έθιμα και θρησκευτικά κείμενα- ότι κάθε «σωστή» σύζυγος πρέπει να δείχνει υπακοή στον άνδρα.

O βιασμός εντός γάμου

Σήμερα η ιδέα ότι οι γυναίκες πρέπει να υπακούουν τους άνδρες ή να ανέχονται τη βία δεν είναι πλέον κοινωνικά αποδεκτή στα περισσότερα μέρη των δυτικών κοινωνιών. Όμως πολλοί ξεχνούν ότι τα πράγματα άλλαξαν κυριολεκτικά πολύ πρόσφατα. Μόλις πριν από έναν αιώνα, οι περισσότερες κοινωνίες θεωρούσαν δεδομένο ότι οι άνδρες είναι οι «αρχηγοί» στην οικογένεια και πως πρέπει να έχουν τις γυναίκες τους σε πειθαρχία. Όσο για τον βιασμό εντός γάμου; Ποινικοποιήθηκε μόλις το 1997 στη Γερμανία.

Στις πλούσιες χώρες, οι νόμοι κατά της ενδοοικογενειακής κακοποίησης εφαρμόζονται ατελώς, όμως εφαρμόζονται. Κακοποιητικοί σύζυγοι στιγματίζονται κοινωνικά. Οι γυναίκες που εγκαταλείπουν τους βίαιους συζύγους τους, γνωρίζουν ότι ούτε αυτές, ούτε τα παιδιά τους πρόκειται να λιμοκτονήσουν. Ωστόσο σε χώρες όπου η γυναικεία χειραφέτηση και οικονομική αυτονομία αποτελεί ακόμη ζητούμενο, όπου οι γυναίκες στερούνται το δικαίωμα στην εκπαίδευση, δεν είναι πάντα εφικτό. Οι γυναίκες ανέχονται. Υπομένουν. Σιωπούν.