Τα οικοσυστήματα επηρεάζουν βαθιά τις τύχες αυτών που συμμετέχουν σε αυτά. Επιτυχημένα οικοσυστήματα προκύπτουν εκεί όπου συντρέχουν πολλοί και καλοί λόγοι να ευδοκιμήσει κάτι. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι εταιρείες σαν το Twitter ξεκίνησαν και μεγάλωσαν στην Αμερική, όπου υπήρχαν κατάλληλο ταλέντο, κεφάλαιο και νομικό πλαίσιο. Ας συζητήσουμε λοιπόν πώς διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας.
Ικανοί και έξυπνοι άνθρωποι υπάρχουν σε όλα τα μήκη και πλάτη, και φυσικά και στην Ελλάδα.
Η παιδεία και εκπαίδευση στη χώρα μας επιδέχεται βελτίωση, αλλά η χώρα μας είναι παρ’ όλα αυτά στην 28η θέση παγκοσμίως στον κατάλογο Education Index των Ηνωμένων Εθνών. Τα πανεπιστήμιά μας έχουν αξιόλογες τεχνολογικές σχολές και δεκάδες χιλιάδες Ελληνες είχαν, τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, πρόσβαση σε εξίσου ή και περισσότερο ανταγωνιστικά πανεπιστήμια και εταιρείες-σχολεία του εξωτερικού.
Η συγκυρία της COVID αλλά και πρωτοβουλίες όπως τα κίνητρα σε φορολογικούς κατοίκους του εξωτερικού να δουλέψουν με φυσική παρουσία στην Ελλάδα ενδέχεται να βοηθήσουν το επονομαζόμενο brain regain. Συνεπώς ταλέντο με σχετική κατάρτιση διαθέτουμε.
Για να εμπνευστεί και να αναλάβει επιχειρηματικό ρίσκο αυτό το ταλέντο, χρειάζονται ορατές ιστορίες επιτυχίας και καταξίωσης. Οι ιστορίες με τη μεγαλύτερη δύναμη είναι εκείνες με επιτυχημένη αποεπένδυση (exit), που συχνά οδηγούν παράλληλα και σε διαθέσιμο κεφάλαιο προς επανεπένδυση στα χέρια έμπειρων πια επιχειρηματιών. Μερικοί από αυτούς μάλιστα μπορούν να γίνουν αυτό που λέμε «serial entrepreneurs», χαρακτηριστικό στάδιο που έχουν περάσει όλα τα πρότυπα οικοσυστήματα. Και εδώ βλέπουμε σιγά-σιγά να περνάνε στην συλλογική μας αντίληψη οι όμορφες ιστορίες της Instashop, της Softomotive και της Beat, ενώ το 2020 ήταν χρονιά ρεκόρ και για την τοποθέτηση κεφαλαίων από τα αναδυόμενα funds που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια έχουμε πια αρκετές πρωτοβουλίες που θα βοηθήσουν ενδεχομένως να ακούσουμε κι άλλες ιστορίες επιτυχίας.
Η δημιουργία του ελληνικού μητρώου νεοφυών επιχειρήσεων Elevate Greece θα επιτρέψει την καλύτερη στόχευση κινήτρων και πρωτοβουλιών σε νεοφυείς εταιρείες, κάτι που στο παρελθόν δεν υπήρχε. Η συνεργασία της ελληνικής πολιτείας με το European Investment Fund έχει οδηγήσει στη δημιουργία του fund-of-fund Equifund, που έχει στόχο να δώσει κίνητρα και χρηματοδότηση στον μικρομεσαίο χώρο.
Τα επιτυχημένα οικοσυστήματα αυτοοργανώνονται συχνά και γύρω από γεωγραφικά σημεία αναφοράς. Εχουμε πια στην Ελλάδα παραδείγματα coworking spaces αλλά και πρωτοβουλίες όπως τα Innovation Districts. Τέλος, στο φορολογικό πλαίσιο έχουμε την πρόσφατη θέσπιση εκλογικευμένου πλαισίου για τα stock options.
Ο ΣΕΒ με σχετική εμπειρία σε όλα αυτά τα θέματα έχει και θα συνεχίσει να προτείνει πρακτικές λύσεις και να βοηθά στην υλοποίηση. Σε αυτό το πλαίσιο υποστηρίζουμε την προσπάθεια Innovative Greeks που σκοπεύει να δημιουργήσει το κατάλληλο περιβάλλον για να αναπτυχθεί η επιχειρηματική κοινότητα που θα μοιράζεται έμπνευση, γνώσεις, διασυνδέσεις και καθοδήγηση ώστε να μεγαλώσει το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας.
Αν συνεχίσουμε την εντυπωσιακή πρόοδο των τελευταίων χρόνων με αυτόν τον ρυθμό, θα είναι θέμα χρόνου να έχουμε ένα επιτυχημένο οικοσύστημα. Καθώς αναπτύσσεται το ελληνικό περιβάλλον καινοτομίας, θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να μπορέσει να συνδυαστεί και με άλλους ελληνικούς τομείς παγκόσμιας εμβέλειας, όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία.
O κ. Γιάννης Μαρτίνος είναι ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του The Signal Group και ιδρυτικό μέλος της Επιτροπής Καινοτομίας του ΣΕΒ.