Εντυπωσιασμένη από τη φιλόδοξη πολιτική της ελληνικής κυβέρνησης στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και της απεξάρτησης από τον λιγνίτη δηλώνει στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα» η Κάντρι Σίμσον. Η προερχόμενη από την Εσθονία επίτροπος Ενέργειας, η οποία συμμετείχε στο Athens Energy Dialogues την εβδομάδα που πέρασε, παρουσιάζει στο «Βήμα» τους φιλόδοξους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας με ορίζοντα το 2050, αναδεικνύοντας τον κομβικό ρόλο του ανανεώσιμου υδρογόνου για την ηλεκτροδότηση τομέων όπως η βαριά βιομηχανία, ώστε η ευρωπαϊκή οικονομία να αλλάξει σελίδα.

Ποιες είναι οι βασικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας που πρέπει να καθοδηγούν τις επιλογές των κρατών-μελών σε ό,τι αφορά τα έργα που θα επιλεγούν;

«Υπάρχει πανευρωπαϊκή συναίνεση στην Πράσινη Συμφωνία. Πρέπει να εκμηδενίσουμε τις εκπομπές ρύπων μέχρι το 2050, κάνοντας πιο ανθεκτική και ανταγωνιστική την οικονομία μας. Εν μέσω της υγειονομικής κρίσης, οι ηγέτες της ΕΕ παρέμειναν δεσμευμένοι στον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας και συμφώνησαν σε έναν φιλόδοξο προϋπολογισμό και πακέτο ανάπτυξης που θα οδηγήσει το 30% των χρημάτων σε επενδύσεις συνδεόμενες με το κλίμα. Αυτό δεν έχει προηγούμενο και μας βάζει στον δρόμο της πράσινης ανάκαμψης και μετάβασης. Στον ενεργειακό τομέα, πρέπει να εστιάσουμε στην αποδοτικότητα και στην ανανεώσιμη ενέργεια. Η αρχή «πρώτα η ενεργειακή αποδοτικότητα» εφαρμόζεται παντού. Σχετικά με τους ενεργειακούς πόρους, το σύστημα πρέπει το 2050 να εξαρτάται από τις ανανεώσιμες πηγές. Πρέπει να αυξήσουμε τη χρήση της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, όπως και αυτής στην ξηρά, της ηλιακής ενέργειας και του ανανεώσιμου υδρογόνου με στόχο το 2030 να έχουμε μείωση κατά 55% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και να είμαστε εντός στόχου για το 2050».

Πώς μπορεί να υποστηριχτεί η «διασυνοριακή φύση» αυτών των έργων;

«Διαθέτουμε το εργαλείο «Connecting Europe Facility» που χρηματοδοτεί μεγάλα έργα σημαντικά για περισσότερες από μία χώρες – τα επονομαζόμενα Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος. Στα τέλη του περασμένου έτους προτείναμε ένα νέο πλαίσιο επιλογής και υποστήριξής τους με βάση τις προτεραιότητες της Πράσινης Συμφωνίας. Σκοπός είναι να προωθήσουμε περισσότερα έργα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως υπεράκτια δίκτυα αιολικής ενέργειας, όπου η συνεργασία μεταξύ κρατών-μελών ή και με τρίτα κράτη προτεραιοποιείται. Προτείνουμε επίσης στήριξη των αγωγών υδρογόνου».

Ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις; Είναι τα έργα, είναι η αποθήκευση της ενέργειας; Μπορούν να εξισορροπηθούν η πράσινη ενέργεια, η προστασία του περιβάλλοντος και οι ενεργειακές ανάγκες;

«Η πρόκληση δεν είναι κάτι μοναδικό, όπως η αποθήκευση ή τα δίκτυα. Η πρόκληση είναι η συνολική ταχύτητα και κλίμακα της αλλαγής. Κάθε τομέας της οικονομίας πρέπει θεμελιωδώς να αλλάξει και μάλιστα γρήγορα. Πρέπει να ξανασκεφτούμε τον τρόπο λειτουργίας όλου του συστήματος, να γίνει πιο ευέλικτο και ολοκληρωμένο. Η ενέργειά μας παράγεται ήδη σε σημαντικό βαθμό από ανανέωσιμες πηγές και αυτή η τάση θα συνεχιστεί. Ωστόσο, υπάρχουν τομείς όπου η ηλεκτροδότηση είναι δύσκολη, όπως η βαριά βιομηχανία και οι μεταφορές. Για αυτό εστιάζουμε τόσο στο ανανεώσιμο υδρογόνο, παραγόμενο από τον άνεμο ή την ηλιακή ενέργεια. Το υδρογόνο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε τσιμεντοβιομηχανία και χαλυβουργία, πλοία και αεροπλάνα. Παρουσιάσαμε πέρυσι μια στρατηγική για το υδρογόνο και εργαζόμαστε τώρα για να βάλουμε κανόνες στη νεοσύστατη αγορά. Δεν υπάρχει αντίφαση μεταξύ ενεργειακών και κλιματικών στόχων. Η ανάγκη να πιάσουμε τους κλιματικούς στόχους είναι ευκαιρία να οικοδομήσουμε ένα αποδοτικότερο, λιγότερο ρυπογόνο ενεργειακό σύστημα που θα τονώσει την οικονομία και την απασχόληση».

Η ΕΕ φιλοδοξεί να γίνει μια «υπερδύναμη της ανανεώσιμης ενέργειας». Ωστόσο, η Κίνα φαίνεται να προηγείται, ενώ η νέα αμερικανική κυβέρνηση σχεδιάζει μια φιλόδοξη ατζέντα. Ανησυχείτε μήπως οι συνήθως άκαμπτες κοινοτικές διαδικασίες εμποδίσουν αυτή τη φιλοδοξία;

«Με χαροποιεί ότι βλέπουμε παγκοσμίως ένα momentum στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με τις ΗΠΑ να επιστρέφουν στη Συμφωνία του Παρισιού και χώρες όπως η Κίνα, η Νότια Κορέα, η Νότια Αφρική και η Ιαπωνία να δεσμεύονται στην κλιματική ουδετερότητα. Η ΕΕ ευθύνεται για το 9% των παγκόσμιων εκπομπών. Αν δεν μπορούμε να εμπνεύσουμε άλλους να ακολουθήσουν, τότε δεν προσπαθούμε αρκετά για να κάνουμε τη διαφορά. Είμαστε παγκόσμιοι ηγέτες στην υπεράκτια αιολική ενέργεια – οι οκτώ στους δέκα καλύτερους, παγκοσμίως, κατασκευαστές τουρμπινών είναι Ευρωπαίοι. Ολα τα ενεργειακά έργα που χρησιμοποιούν κύματα περιέχουν ευρωπαϊκή τεχνολογία. Οι μεγαλύτεροι ηλεκτρολύτες παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου βρίσκονται εδώ. Πρέπει φυσικά να εργαστούμε σκληρά για να διατηρήσουμε το αρχικό πλεονέκτημα. Εχουμε όμως βάλει γερά θεμέλια με τη στρατηγική για το υδρογόνο, τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την αναθεώρηση των ΤΕΝ-Ε. Εφέτος θα αναθεωρήσουμε δύο βασικά νομοθετικά εργαλεία: τις οδηγίες για τις ανανεώσιμες πηγές και την ενεργειακή αποδοτικότητα».

Η Ελλάδα παρουσίασε ένα φιλόδοξο σχέδιο απεξάρτησης από τον λιγνίτη. Είστε ικανοποιημένη από το περιεχόμενο και την εξέλιξή του;

«Η Ελλάδα με εντυπωσίασε με τον στόχο για απεξάρτηση από τον λιγνίτη μέχρι το 2028. Τη χρησιμοποιώ συχνά ως παράδειγμα όταν συνομιλώ με κυβερνήσεις που δεν έχουν ανάλογα σχέδια. Είναι σίγουρα φιλόδοξο αλλά εφικτό σχέδιο και είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε την Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της κοινοτικής χρηματοδότησης. Διαθέτουμε το Ταμείο και την Πλατφόρμα Δίκαιης Μετάβασης για να βοηθήσουμε τους πιο ευάλωτους. Ο λιγνίτης και τα υπόλοιπα ορυκτά καύσιμα πρέπει να αντικατασταθούν με ανανεώσιμες πηγές και η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει καλή πρόοδο. Είστε στον σωστό δρόμο για να επιτύχετε τον στόχο του 20% σε ανανεώσιμες πηγές του 2020 – δεν έχουμε ακόμη τα τελικά στοιχεία, αλλά τον είχατε πιάσει σχεδόν έναν χρόνο νωρίτερα. Γνωρίζω ότι σχεδιάζονται φωτοβολταϊκά έργα μεγάλης κλίμακας στη Δυτική Μακεδονία και στη Μεγαλόπολη και ένα ενδιαφέρον project στην Κρήτη. Θα σας ενθάρρυνα να αναπτύσσατε πιο ουσιαστικά σχέδια υπεράκτιας αιολικής ενέργειας και πράσινου υδρογόνου, όπως και να εστιάσετε στην ενεργειακή αποδοτικότητα».

Πόσο σημαντικό είναι το φυσικό αέριο ως καύσιμο μετάβασης; Πώς εντάσσεται ο αγωγός East Med στην ευρύτερη εικόνα;

«Το αέριο έχει ρόλο στη μετάβαση, ειδικά για χώρες όπως η Ελλάδα. Πρέπει όμως να έχουμε στο μυαλό μας τον στόχο του 2050, όταν ο τομέας του αερίου πρέπει να πάψει να παράγει εκπομπές άνθρακα. Η ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική έχει διάφορες πτυχές: η ενέργεια πρέπει να είναι βιώσιμη αλλά και ασφαλής, ανταγωνιστική και οικονομική. Εχουμε δεσμευτεί σε έργα που συνεισφέρουν στην ενεργειακή μας ασφάλεια. Η Κομισιόν εργάζεται αυτή την περίοδο για να λάβει καθεστώς παρατηρητή στο Φόρουμ για το Αέριο της Ανατολικής Μεσογείου».