Το 2021 αποτελεί μια κομβική χρονιά για την ευρωπαϊκή πορεία της Ελλάδας καθώς σηματοδοτεί 40 χρόνια από την είσοδο της χώρας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες. Η πρόσφατη επετειακή συνεδρίαση της Βουλής αποτέλεσε μια ευκαιρία για τους εκπροσώπους ελληνικών και ευρωπαϊκών θεσμών να επιβεβαιώσουν την ιστορική δικαίωση της «στρατηγικής επιλογής ασφάλειας της Ελλάδας να συμμετέχει στο σκληρό πυρήνα της Ένωσης», όπως τόνισε ο αρμόδιος Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.

Η φετινή χρονιά ωστόσο ενδεχομένως να σηματοδοτεί και ένα επιπλέον ορόσημο σε αυτήν την ευρωπαϊκή πορεία, καθώς η Ελλάδα μαζί με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ των 27 σύντομα θα κληθεί να συμμετάσχει στην πανευρωπαϊκή Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. Η εν λόγω Διάσκεψη, προϊόν συνεργασίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αποτελεί ένα φιλόδοξο σχέδιο δημοκρατικής διαβούλευσης των ευρωπαίων πολιτών με στόχο την κατάθεση ανησυχιών και προτάσεων για τη μελλοντική πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά από καθυστέρηση τουλάχιστον ενός έτους, ελέω πανδημίας, πλέον απομένει μόνο να ανακοινωθούν οι λεπτομέρειες για τους όρους διεξαγωγής της. Όπως αναφερουν προς «Το Βημα« Έλληνες διπλωμάτες, ο ορισμός προσώπων κοινής αποδοχής που θα ηγηθούν της Διάσκεψης αποτέλεσε ένα ακανθώδες ζήτημα στις συζητήσεις μεταξύ των τριών θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι πρόσφατα κατέληξαν σε συμβιβασμό για συμπροεδρία.

Διάλογος για την ουσία, όχι για διαδικαστικά

Η «πυροσβεστική» παρέμβαση του Πορτογάλου Πρωθυπουργού και προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα υπήρξε καταλυτική ξεμπλοκάροντας τη Διάσκεψη, η οποία πλέον προγραμματίζεται να ξεκινήσει τον Μάιο και να διαρκέσει για τα επόμενα δύο χρόνια. Εν αναμονή της ανακοίνωσης των λεπτομερειών, τα υπουργεία Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων ανά την Ευρώπη έχουν αποδυθεί το καθένα ξεχωριστά σε ένα ιδιότυπο αγώνα δρόμου για την ενημέρωση και την προετοιμασία των πολιτών τους. Έχοντας μάλιστα νωπή την αποτυχία της παλιότερης συζήτησης περί ευρωσυντάγματος, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις διαμήνυσαν εξαρχής ότι η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης δε θα αναλωθεί σε διαδικαστικές συζητήσεις περί αναθεώρησης των συνθηκών αλλά θα αφορά σε συγκεκριμένες πολιτικές προτάσεις για το τι θα μπορεί και τι θα πρέπει να κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ενδεικτικά σημειώνεται ότι η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να παρέμβει στην αντιμετώπιση της πανδημίας με ένα κοινό σχέδιο προμήθειας εμβολίων ανέδειξε μεν αδυναμίες, αλλά και μια υπαρκτή πολιτική βούληση: όπως τονίζεται από την ελληνική πλευρά, η Υγεία είναι αρμοδιότητα των κρατών μελών και όχι της ΕΕ, αλλά παρόλα αυτά έγινε ομόθυμα δεκτή μια ευέλικτη παρέμβαση της ΕΕ χάριν αποτελεσματικότητας για το κοινό καλό της Ευρώπης.

Και στο βάθος… γεωπολιτική

Αυτήν τη θετική συγκυρία φιλοδοξεί να αξιοποιήσει το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτ. Βαρβιτσιώτης μάλιστα, έχει συγκροτήσει μια κλειστή ομάδα εργασίας η οποία μελετά το θέμα. Η Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης, της οποίας ηγήθηκε ο ίδιος το δεύτερο εξάμηνο του 2020, αποτελεί εξαιρετικά χρήσιμη παρακαταθήκη, καθώς επέτρεψε να εξαχθούν πολύτιμα οργανωτικά συμπεράσματα και… «ψηφιακή» πείρα.

Για το κυβερνητικό επιτελείο, μια ολοκληρωμένη και επιτυχημένη ελληνική εκστρατεία θα ενισχύσει περαιτέρω την αξιοπιστία της Ελλάδας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, σε συνέχεια καίριων παρεμβάσεων, όπως αυτή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για το ευρωπαϊκό πιστοποιητικό εμβολιασμού. Ταυτόχρονα ωστόσο, το διακύβευμα στην περίπτωση αυτή είναι ιδιαίτερα κρίσιμο, καθώς θα πρόκειται ουσιαστικά για μια εθνική εκστρατεία ενημέρωσης και κινητοποίησης των ελλήνων πολιτών γύρω από τις βασικές εθνικές θέσεις και προτεραιότητες της Ελλάδας για το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

Δεν είναι τυχαίο ότι στις θεματικές της ελληνικής καμπάνιας προτεραιότητα καταλαμβάνουν η Εξωτερική Ασφάλεια και Μετανάστευση, καθώς και η Άμυνα. Ειδικότερα, ζητούμενο είναι να επικοινωνηθούν στους Έλληνες πολίτες οι ευέλικτες δυνατότητες που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση – από χρηματοδοτήσεις για τις νέες τεχνολογίες μέχρι ενισχυμένες συνεργασίες με άλλα πρόθυμα κράτη μέλη – προκειμένου να αντιστραφεί η όποια υφιστάμενη αμηχανία στην ελληνική κοινή γνώμη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, πέρα από λογικές «μαύρο ή άσπρο».