Την πεποίθηση ότι οι σχέσεις Αθήνας – Μπακού θα επανέλθουν σε τροχιά κανονικότητας εκφράζει σε συνέντευξή του στο «Βήμα» ο πρέσβης του Αζερμπαϊτζάν στην Ελλάδα, Ανάρ Χουσεΐνοβ, τονίζοντας ότι οι δύο χώρες πρέπει να αναζητήσουν περισσότερες ευκαιρίες συνεργασίας, παρά τις διαφωνίες του παρελθόντος. Ακόμα, ο αζέρος διπλωμάτης μιλά για τον πόλεμο στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, σχολιάζει τη σχέση Αζερμπαϊτζάν – Τουρκίας και το πόσο συνέδραμε η τελευταία τη χώρα του στη σύρραξη, ενώ αναφέρεται και στον ρόλο της Μόσχας στην περιοχή.
Το Αζερμπαϊτζάν είχε προετοιμαστεί αρκετό καιρό νωρίτερα για τον πόλεμο στο Ναγκόρνο – Καραμπάχ; Εκτιμάτε ότι μετά την επίτευξη εκεχειρίας εξακολουθεί να υπάρχει κίνδυνος ανάφλεξης; Πώς θεωρεί το Μπακού ότι θα έπρεπε να μοιάζει μια οριστική λύση;
«Το Αζερμπαϊτζάν προετοιμαζόταν για “δίκαιο πόλεμο” στην περίπτωση που οι ειρηνικές διαπραγματεύσεις αποτύγχαναν. Εναν πόλεμο για να επαναφέρει τα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα που είχε από την ανακωχή του 1994. Το Ερεβάν, που τροφοδοτούνταν κυρίως από τη διασπορά, έδινε την αίσθηση ότι δεν αποκλείεται μια νέα στρατιωτική αντιπαράθεση. Από την άλλη, το Μπακού ευνοεί την ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία με τον γείτονα, που είχε εδαφικές αξιώσεις έναντι του Αζερμπαϊτζάν. Εμείς έχουμε μια εναλλακτική για περιφερειακή συνεργασία, ενώ η Αρμενία οδήγησε τον εαυτό της σε απομόνωση. Η Αρμενία πρέπει να επιλέξει μεταξύ περιφερειακής συνεργασίας και ανάπτυξης ή νέου πολέμου, που θα συνεπάγεται μεγαλύτερη επιδείνωση της πολιτικής και οικονομικής της κατάστασης. Για το Μπακού η εδαφική ακεραιότητα δεν ήταν ποτέ θέμα συζήτησης».
Πώς κρίνετε τον διαμεσολαβητικό ρόλο της Ρωσίας στη διαμάχη; Υπήρχε η άποψη ότι η Μόσχα ήταν φιλικότερη προς το Ερεβάν. Εχει αλλάξει κάτι πιστεύετε;
«Κατά τη διάρκεια ολόκληρης της περιόδου των διαπραγματεύσεων, ο μεσολαβητικός ρόλος της Ρωσίας ως συμπροεδρεύουσας των χωρών του Μινσκ αλλά και του περιφερειακού της ρόλου ήταν κυρίαρχος. Οσον αφορά τη συμφωνία των τριών ηγετών Αζερμπαϊτζάν, Αρμενίας και Ρωσίας στις 10 Νοεμβρίου 2020, το ενδεχόμενο διατήρησης της ειρήνης επιβλέπεται από τη Ρωσική Ομοσπονδία μέσα στην περιοχή του Αζερμπαϊτζάν όπου έχει μεγάλη πυκνότητα η αρμενική κοινότητα. Σκοπός είναι να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής των ρητρών από τα μέρη της σύγκρουσης. Σχετικά με τις πολιτικές προτεραιότητες της Μόσχας στην περιοχή, θεωρώ ότι αυτή δεν είναι μια ερώτηση που αφορά εμένα».
Η αμυντική βοήθεια που παρείχε η Τουρκία προς το Αζερμπαϊτζάν, κυρίως μέσω της πώλησης drones, κρίνεται ως κομβική για την έκβαση του πρόσφατου πολέμου. Πόσο στενές είναι, τελικά, οι σχέσεις Μπακού – Αγκυρας;
«Δυστυχώς, η νίκη του Αζερμπαϊτζάν στον τελευταίο πόλεμο αποδίδεται από πολλούς που διεθνώς αποκαλούνται “ειδικοί” αποκλειστικά στη στρατιωτική υποστήριξη της Τουρκίας. Το Μπακού προετοιμαζόταν δεκαετίες για πόλεμο. Δεν είναι μόνο η απόκτηση των όπλων υψηλής τεχνολογίας, αλλά και η εντατική εκπαίδευση του στρατιωτικού προσωπικού και οι πρέπουσες διπλωματικές δραστηριότητες. Υπενθυμίζω ότι η Τουρκία δεν ήταν ο βασικός προμηθευτής όπλων στο Αζερμπαϊτζάν. Για αυτό συνεργαστήκαμε τόσο με χώρες της περιοχής όσο και με άλλες. Σχετικά με την Αγκυρα, πρωτίστως η πολιτική και ηθική υποστήριξη στο Μπακού έπαιξε έναν σημαντικό ρόλο στη νίκη μας. Από τις πρώτες μέρες της ανεξαρτησίας του Αζερμπαϊτζάν, η Τουρκία δεν είναι μόνο ένας θερμός υποστηρικτής της αποκατάστασης της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας μας, αλλά και πρακτικός υποστηρικτής του ζητήματος στη διεθνή αρένα. Πρόσφατα, θεμελιώθηκε το ρωσοτουρκικό παρατηρητήριο για να εποπτεύει την ανακωχή στην περιοχή. Οι σχέσεις μεταξύ Μπακού και Αγκυρας βρίσκονται σε υψηλό στρατηγικό επίπεδο και θα αναπτυχθούν ακόμα περισσότερο στη βάση κοινών συμφερόντων».
Τους τελευταίους μήνες οι σχέσεις Ελλάδας – Αζερμπαϊτζάν πέρασαν μια κρίση. Πού νομίζετε ότι οφείλεται αυτό; Συνέβη κυρίως εξαιτίας της ανάμειξης της Τουρκίας στον πόλεμο; Ορισμένοι μιλούν για ενόχληση της αζερικής πλευράς λόγω στενών σχέσεων Αθήνας – Ερεβάν. Ξέρετε, στην Ελλάδα έλαβε πολύ αρνητική δημοσιότητα η εικόνα του αζέρου προέδρου Αλίεφ να επιπλήττει τον έλληνα πρέσβη στο Μπακού κατά την επίδοση των διαπιστευτηρίων του.
«Κατά καιρούς, οι δυσκολίες στις σχέσεις μεταξύ των κρατών ανακύπτουν για διάφορους λόγους. Στην περίπτωσή μας είναι εξαιτίας των πρόσφατων γεωπολιτικών περιστάσεων. Το Αζερμπαϊτζάν στην εξωτερική του πολιτική είναι ανοιχτό και εμμένει στο Διεθνές Δίκαιο. Σχετικά με την αναφερόμενη συνάντηση, δυστυχώς, τα τοπικά μέσα έκοψαν μερικά λεπτά από τη 40λεπτη ανοιχτή συζήτηση και άφησαν εκτός την πρόσκληση του προέδρου για περαιτέρω συνεργασία με την Ελλάδα. Στη μνήμη μας σχετικά με τις ελληνοαζερικές σχέσεις, τους περασμένους μήνες, ακόμα και χρόνια, υπάρχει ένας αριθμός γεγονότων, για να πω το λιγότερο, μη φιλικών. Ωστόσο, πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά και να αναζητήσουμε περισσότερες ευκαιρίες συνεργασίας για χάρη και των δύο εθνών».
Εκτιμάτε ότι οι διμερείς σχέσεις Ελλάδας και Αζερμπαϊτζάν μπορούν να επανέλθουν σε τροχιά κανονικότητας; Υπάρχουν κοινά συμφέροντα, όπως ο αγωγός ΤΑP, που θα βοηθούσαν στην επαναπροσέγγιση;
«Φυσικά θα επανέλθουν. Είμαι πεπεισμένος ότι ο σεβασμός στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα των κρατών είναι σημαντικές προϋποθέσεις για μια ευρεία συνεργασία, ειρήνη και σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Σχετικά με τον αγωγό ΤΑΡ, που φυσικά ενώνει τις χώρες μας, είναι ένα στρατηγικό έργο, που όχι μόνο παρέχει στους έλληνες καταναλωτές φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, αλλά επίσης αποτελεί γερή βάση για τη διμερή αλληλεπίδραση σε άλλες θεματικές κοινού ενδιαφέροντος, όπως η γεωργία, οι υποδομές, ο τουρισμός, ο πολιτισμός, οι πολιτικές για τη νεολαία και ο αθλητισμός».
