Δόθηκε τελικά το «πράσινο» φως από τους 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πιστοποιητικά εμβολιασμού, με τη Γερμανίδα Καγκελάριο, Άνγκελα Μέρκελ, να ανακοινώνει την είδηση. Και αυτό, παρότι η χώρα της, όπως και η Γαλλία είχαν εκφράσει έντονες επιφυλάξεις, με το επιχείρημα ότι το πιστοποιητικό μπορεί να δημιουργήσει μία υποχρέωση ως προς τον εμβολιασμό, με αποτέλεσμα να γίνονται διακρίσεις εις βάρος όσων πολιτών δεν το έχουν κάνει.
Μιλώντας μετά την τηλεδιάσκεψη κορυφής των 27 κρατών – μελών της ΕΕ, όμως, η Γερμανίδα καγκελάριος δήλωσε ότι οι ηγέτες έκριναν πως είναι απαραίτητα τα πιστοποιητικά, καθώς και ότι θα είναι έτοιμα μέσα στους επόμενους τρεις μήνες.
«Όλοι συμφώνησαν πως χρειαζόμαστε ένα ψηφιακό πιστοποιητικό εμβολιασμού», ανέφερε η κυρία Μέρκελ προσθέτοντας ότι, για να δημιουργηθεί η βάση για αυτά τα έγγραφα, θα χρειαστούν περίπου τρεις μήνες. Όπως είπε, τα ψηφιακά πιστοποιητικά που θα επιτρέπουν στους ανθρώπους να ταξιδεύουν στην Ευρώπη, παρά την πανδημία, πιθανότατα θα είναι διαθέσιμα πριν από το καλοκαίρι.
Πώς θα λειτουργούν
Σύμφωνα με τα πρώτα διαθέσιμα στοιχεία, το πιστοποιητικό εμβολιασμού θα έχει τη μορφή QR κωδικού. Με τη σάρωση (σκανάρισμα) αυτού του κωδικού, θα αποκαλύπτονται όλες οι πληροφορίες για τον εμβολιασμό, όπως το ποιο εμβόλιο και πότε χρησιμοποιήθηκε και το αν έχουν γίνει και οι δύο δόσεις.
Το ψηφιακό πιστοποιητικό εμβολιασμού αναμένεται να έχει την ίδια μορφή με την εφαρμογή του «The Commons Project», που θεσπίστηκε για τα τεστ κορωνοϊού. Με την εφαρμογή αυτή, αεροπορικές εταιρείες και οργανισμοί μπορούσαν να επιβεβαιώσουν ποιοι ταξιδιώτες υπεβλήθησαν σε τεστ και διαγνώστηκαν αρνητικοί.
Σύμφωνα με τους NYTimes, μερικές αεροπορικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των United Airlines και JetBlue, δοκιμάζουν ήδη το «CommonPass», μια εφαρμογή διαβατηρίου υγείας από το «The Commons Project».
Η εφαρμογή επιτρέπει στους επιβάτες να ανακτούν τα αποτελέσματα από τεστ κορωνοϊού από τους παρόχους υγείας τους και, στη συνέχεια, τους δίνει έναν κωδικό επιβεβαίωσης, που τους επιτρέπει να επιβιβάζονται σε ορισμένες διεθνείς πτήσεις. Με παρόμοιο τρόπο θα λειτουργεί και το σύστημα πιστοποίησης εμβολιασμού.
Ο Paul Meyer, διευθύνων σύμβουλος του «The Commons Project», δήλωσε ότι στους ανθρώπους που έχουν εμβολιαστεί μέχρι στιγμής δίνεται συχνά ένα κομμάτι χαρτί, που θυμίζει τις «παλιές κίτρινες κάρτες», ενώ το νέο σύστημα θα μπορεί να αντλήσει στοιχεία από ηλεκτρονικά ιατρικά αρχεία για να δημιουργήσει μια ψηφιακή κάρτα.
Δημοσίευμα των «Financial Times» αναφέρει ότι κάθε χώρα μπορεί να ορίσει τους δικούς της κανόνες όπως, για παράδειγμα, ποια εμβόλια θα αποδεχτεί. Το σύστημα θα επιφορτίζεται για την ασφαλή διατήρηση των δεδομένων και τα άτομα θα κρατήσουν το αρχείο τους σε ψηφιακό πορτοφόλι ή σε QR κώδικα, ώστε να μπορούν να ελέγχουν με ποιον τα μοιράζονται.
Σε δημοσίευμα του Bloomberg για τη στρατηγική της Κομισιόν, τονίζεται πως έχει ήδη δρομολογηθεί ο καθορισμός ενός πρωτοκόλλου για την έκδοση πιστοποιητικών εμβολιασμού. Και επισημαίνεται ότι το πρωτόκολλο για το πιστοποιητικό εμβολιασμού «μπορεί να αναγνωριστεί και να χρησιμοποιηθεί σε συστήματα υγείας σε ολόκληρη την ΕΕ και θα μπορούσε να αναβαθμιστεί παγκοσμίως υπό τον συντονισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ)».
Δύο σημαντικά οφέλη
Το πιστοποιητικό εμβολιασμού, σύμφωνα με αναλυτές, θα έχει δύο σημαντικά οφέλη. Το ένα είναι ότι θα αρθούν τα μέτρα καραντίνας για τους ταξιδιώτες που θα το έχουν στην κατοχή τους, ενώ το δεύτερο είναι ότι δεν θα υφίσταται ανάγκη επίδειξης αρνητικού τεστ κοροναϊού.
Εξάλλου, η ελληνική κυβέρνηση, που ήταν από τις πρώτες χώρες που πρότειναν τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πιστοποιητικού εμβολιασμού, είχε εξαρχής διευκρινίσει ότι δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση για διαβατήριο, αλλά για μια κωδικοποίηση με έναν τέτοιο τρόπο, για όλη την Ευρώπη, έτσι ώστε, όταν κάποιος μετακινείται από μια χώρα στην άλλη, αντί να έχει κάνει ένα τεστ, να δείχνει το πιστοποιητικό και να μπορεί άνετα και με λιγότερη γραφειοκρατία να μετακινείται.
Ποιες χώρες ήταν υπέρ
Χώρες του ευρωπαϊκού νότου, όπως είναι φυσικό, των οποίων οι οικονομίες συνδέονται άρρηκτα με τον τουρισμό και, άρα, τις μετακινήσεις, με πρώτες την Ελλάδα και την Ισπανία, ήταν εκείνες που πίεσαν περισσότερο για τη γρήγορη υιοθέτηση ενός πανευρωπαϊκού πιστοποιητικού για τους εμβολιασθέντες, προκειμένου να διευκολυνθούν τα ταξίδια.
Στον αντίποδα, χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία εμφανίζονταν πιο διστακτικές, υποστηρίζοντας ότι το πιστοποιητικό μπορεί να δημιουργήσει μία υποχρέωση ως προς τον εμβολιασμό και άρα να προκαλέσει διακρίσεις εις βάρος όσων πολιτών δεν το έχουν κάνει, είτε επειδή αρνούνται, είτε απλά επειδή δεν θα έχει έλθει ακόμα η σειρά τους (σ.σ. το τελευταίο, ήταν ένα από τα βασικά επιχειρήματα του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν).
Όπως δημοσίευσε το Γαλλικό Πρακτορείο (AFP), η ελληνική κυβέρνηση, που πρότεινε προ ενός μήνα τη δημιουργία ευρωπαϊκού πιστοποιητικού εμβολιασμού, υπέγραψε ήδη διμερή συμφωνία με το Ισραήλ, προκειμένου να επιτρέπεται στους εμβολιασθέντες πολίτες των δύο χωρών να ταξιδεύουν μεταξύ Ελλάδας-Ισραήλ. Το ίδιο, γράφει το AFP, σκέφτεται να πράξει και η Κύπρος, τόσο με το Ισραήλ όσο και με τη Μάλτα.
Ισπανία, Ιταλία και Βουλγαρία είδαν εξαρχής θετικά το πιστοποιητικό, ενώ και ορισμένες χώρες του σκανδιναβικού βορά, όπως η Σουηδία και η Δανία, ανακοίνωσαν ήδη ένα ηλεκτρονικό πιστοποιητικό που θα επέτρεπε, όχι μόνο τα ταξίδια στο εξωτερικό, αλλά και την συμμετοχή σε αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις/
Ακόμα και η μακρινή Ισλανδία, που δεν είναι μέλος της ΕΕ αλλά ανήκει στη ζώνη του Σένγκεν, άρχισε να συζητά την έκδοση ψηφιακών πιστοποιητικών εμβολιασμού από τον Ιανουάριο, προκειμένου να διευκολύνει τις ταξιδιωτικές μετακινήσεις.
«Ταξιδιωτικό πάσο» θέλουν οι αερομεταφορείς
Με στόχο να επανεκκινήσουν τα αεροπορικά ταξίδια και να ανακάμψει ο τομέας των αερομεταφορών, η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ) είχε καλέσει τους ηγέτες της ΕΕ να δώσουν έγκριση σε ένα ταξιδιωτικό πάσο.
Σύμφωνα με έγγραφο που έχει στην κατοχή του το euractiv, η ΙΑΤΑ ζητά να διαμορφώσουν οι χώρες της ΕΕ «περιορισμούς στα σύνορα, βασισμένους σε αποδεικτικά στοιχεία», καλώντας τις «να συμφωνήσουν στον κρίσιμο ρόλο των ασφαλών ψηφιακών λύσεων, όπως το Ταξιδιωτικό Πάσο της ΙΑΤΑ».
Το έγγραφο υπογράφει ο αντιπρόεδρος της ΙΑΤΑ για την Ευρώπη, Ράφαελ Σβάρτζμαν, και απευθύνεται στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, που έφτασε στα χέρια του πριν από την τηλεδιάσκεψη των ηγετών των «27».
Η ΙΑΤΑ υποστηρίζει ότι το ταξιδιωτικό πάσο θα παράσχει στις κυβερνήσεις και τις αρχές, αλλά και στους επιβάτες και το πλήρωμα, την αναγκαία βεβαιότητα για την κατάσταση υγείας των επιβατών.
Μάλιστα, το ψηφιακό αυτό έγγραφο που προτείνει η ΙΑΤΑ θα καταγράφει και θα τηρεί λεπτομέρειες για την κατάσταση εμβολιασμού των επιβατών, όπως και τα τεστ για τον κοροναϊό και τα αποτελέσματά του, ώστε να μπορούν οι επιβάτες να δίνουν άμεσα πληροφορίες για την υγεία τους στις χώρες, πριν εισέλθουν στο έδαφός τους.
Επίσης, θα μπορεί να παρέχει άμεσα στους κατόχους του πληροφορίες για αλλαγές στις νομικές προϋποθέσεις και τους κανόνες που εφαρμόζονται στις χώρες, ενώ «θα τους προστατεύει από τυχόν πλαστά πιστοποιητικά».
Η IATA αντιπροσωπεύει περίπου 290 αεροπορικές εταιρείες και υποστηρίζει ότι είναι δυνατό να χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα, στη βάση της εκτίμησης υγειονομικών δεικτών ανά περιοχή. Υπόσχεται να συνεργαστεί με τις χώρες για τη δημιουργία οδικών χαρτών, ώστε να επανεκκινήσουν τα ταξίδια.
Η πρόταση Μητσοτάκη
Την πρότασή του για θέσπιση ευρωπαϊκού πιστοποιητικού εμβολιασμού επανέφερε στη σημερινή τηλεδιάσκεψη των 27 ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, σημείωσε ότι όσο νωρίτερα ληφθούν αποφάσεις τόσο καλύτερα για την ΕΕ, καθώς σε διαφορετική περίπτωση είναι αναπόφευκτο ότι ο ιδιωτικός τομέας θα προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο Έλληνας πρωθυπουργός προειδοποίησε ότι «αν δεν το πράξουμε εμείς ως ΕΕ, θα το κάνει κάποιος άλλος αντί για εμάς, πιθανότατα οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες», ενώ ξεκαθάρισε ότι τάσσεται υπέρ της καταχώρισης όσο το δυνατόν λιγότερων προσωπικών δεδομένων από τους πολίτες.
Επίσης, αναφερόμενος στην πρότασή του, επανέλαβε με έμφαση ότι το πιστοποιητικό δεν θα ισοδυναμεί με υγειονομικό διαβατήριο, αλλά αντιθέτως «θα ανοίγει μία λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας για τις μετακινήσεις, χωρίς τους περιορισμούς που προκαλούν τα διαγνωστικά τεστ και η υποχρεωτική καραντίνα».
Ο πρωθυπουργός τόνισε, επίσης, ότι η διευκόλυνση των μετακινήσεων δεν αφορά μόνο στις χώρες που υποδέχονται μεγάλο αριθμό τουριστών, αλλά επίσης στις αερομεταφορές και τους κλάδους φιλοξενίας.
Φον ντερ Λάιεν: Η Ευρώπη να προλάβει Google, Apple
Την ανάγκη να κινηθούν από κοινού για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού πιστοποιητικού εμβολιασμού, ώστε να μη γίνει αυτό από την Google ή την Apple, τόνισε κατά την τηλεδιάσκεψη και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Η Ευρωπαία αξιωματούχος είπε ότι οι δύο αμερικανικοί κολοσσοί έχουν ήδη προσεγγίσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για να αναλάβουν τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία και ανέδειξε πόσο προβληματικό θα ήταν τα προσωπικά υγειονομικά δεδομένα των Ευρωπαίων να δοθούν στις εταιρείες αυτές.
Η πρόεδρος της Κομισιόν έδωσε μάλιστα ένα χρονοδιάγραμμα 3-4 μηνών για να ολοκληρωθεί τεχνικά το έργο αμοιβαίας αναγνώρισης των εθνικών πιστοποιητικών των κρατών-μελών.
