Η ελληνική ιδέα ενός ψηφιακού πιστοποιητικού εμβολιασμού που θα διαθέτει πανευρωπαϊκή – ει δυνατόν και οικουμενική – αναγνώριση και ισχύ έχει ήδη βρει αρκετούς υποστηρικτές, καθώς θα διευκολύνει την ουσιαστική επανεκκίνηση του τουρισμού.

Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Bloomberg, το πιστοποιητικό θα απλοποιήσει τη διαδικασία του ταξιδιού αίροντας στην πράξη τους πανδημικούς περιορισμούς για τους εμβολιασμένους. Πηγές της κυβέρνησης επιμένουν ότι το πιστοποιητικό θα λειτουργεί ως μέσο διευκόλυνσης των πολιτών που έχουν εμβολιαστεί και όχι ως μέσο διάκρισης.

Συγκλίσεις με άλλες κυβερνήσεις

«Πολλά κράτη-μέλη ενδιαφέρονται να εξετάσουν περαιτέρω την ιδέα» δήλωσε ο έλληνας Πρωθυπουργός, «καθώς οι πολίτες τους επιθυμούν να ταξιδέψουν ειδικά κατά την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών». Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται η Κύπρος, που ανακοίνωσε αντίστοιχα σχέδια, η Αυστρία, που συγκλίνει με την ελληνική πρωτοβουλία, η Σουηδία και η Δανία, όπου παρέχεται ήδη ψηφιακό πιστοποιητικό στους εμβολιασμένους πολίτες και σύντομα θα είναι διαθέσιμο και μέσω εφαρμογής για κινητά.

Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται η Εσθονία, που δέχεται ήδη επισκέπτες με πιστοποιητικό εμβολιασμού, ενώ παράλληλα συνεργάζεται με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) για την ανάπτυξη ενός ψηφιακού πιστοποιητικού.

Συμφωνία με το Ισραήλ και έπεται συνέχεια

Η χώρα μας έχει ήδη συμφωνήσει με την κυβέρνηση του Ισραήλ προκειμένου να επιτραπεί η μετακίνηση των εμβολιασμένων πολιτών μεταξύ των δύο χωρών χωρίς πρόσθετους περιορισμούς – όπως η υποχρέωση προσκόμισης αρνητικού τεστ ή η καραντίνα.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, έχουν ήδη ξεκινήσει διπλωματικές επαφές με αρκετές χώρες και σύντομα αναμένεται να ανακοινωθούν αντίστοιχες διμερείς συμφωνίες με χώρες εκτός ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ρωσία, η Ουκρανία, η Αυστραλία, η Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία και η Σερβία, η οποία παρεμπιπτόντως ανακοίνωσε ότι θα χορηγεί στους εμβολιασμένους πολίτες της πιστοποιητικό για χρήση σε ταξίδια στο εξωτερικό.

Εξάλλου, συζητήσεις διεξάγονται και με τις ΗΠΑ, μια σημαντική τουριστική αγορά για τη χώρα μας, όπου ο νέος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει ήδη ζητήσει από τις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες να «αξιολογήσουν τη σκοπιμότητα» της ψηφιακής έκδοσης των πιστοποιητικών εμβολιασμού κατά της COVID-19.

Αρκετοί αναλυτές πάντως επισημαίνουν ότι το διαβατήριο εμβολιασμού δεν μπορεί και δεν πρέπει να ισοδυναμεί με διαβατήριο ανοσίας. Ο λόγος είναι ότι, προς το παρόν, οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει με βεβαιότητα στο αν τα υπάρχοντα εμβόλια αποτρέπουν τη μετάδοση του ιού από τους εμβολιασμένους.

Ερωτήματα για τις μεταλλάξεις

Αντίστοιχα ερωτήματα προκύπτουν αναφορικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι των παραλλαγών του ιού. Ως εκ τούτου, ορισμένοι ειδικοί επισημαίνουν ότι το πιστοποιητικό εμβολιασμού ενδέχεται να δημιουργεί μια επικίνδυνη ψευδαίσθηση ασφάλειας.

Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων η Γαλλία και η Γερμανία, παραμένουν επιφυλακτικές στην ιδέα του ψηφιακού πιστοποιητικού, θεωρώντας ότι θα οδηγήσει στην προνομιακή μεταχείριση των εμβολιασμένων έναντι όσων δεν εμβολιάστηκαν είτε γιατί δεν ήθελαν, είτε γιατί δεν μπορούσαν, ή επειδή απλώς δεν πρόλαβαν. Εικάζεται βάσιμα ότι οι αντιρρήσεις τους σχετίζονται με την πρόθεση να «πριμοδοτήσουν» τον εσωτερικό τουρισμό, παρά να διευκολύνουν τις μετακινήσεις στο εξωτερικό.

Μια άλλη βάσιμη αντίρρηση αναφορικά με την υιοθέτηση των ψηφιακών πιστοποιητικών σχετίζεται με το ότι δεν διαθέτουν όλοι οι πολίτες «έξυπνα» κινητά με δυνατότητα πρόσβασης στις αντίστοιχες εφαρμογές. Εξάλλου, εκφράζονται αμφιβολίες για την προστασία του ιατρικού απορρήτου. Το βέβαιο είναι ότι πρόκειται για ένα ζήτημα που θα μείνει για καιρό στην επικαιρότητα.

Εφαρμογές και ψηφιακή κάρτα υγείας

Ο Ζουράμπ Πολολικασβίλι, γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, δήλωσε ότι τα ψηφιακά πιστοποιητικά και οι αντίστοιχες εφαρμογές θα είναι απαραίτητα για την επανεκκίνηση της τουριστικής βιομηχανίας.

Σε αυτή την κατεύθυνση, η Διεθνής Ενωση Αεροπορικών Μεταφορών αναπτύσσει μια εφαρμογή, το IATA Travel Pass, για «έξυπνα» κινητά, η οποία θα επιτρέπει στους ταξιδιώτες να αποθηκεύουν και να διαχειρίζονται τα πιστοποιητικά από τους εμβολιασμούς ή τους διαγνωστικούς ελέγχους.

Εφόσον η εφαρμογή υιοθετηθεί ευρέως, θα μπορεί να αντικαταστήσει τις έντυπες βεβαιώσεις που, όπως αποδείχθηκε, εύκολα πλαστογραφούνται, αλλοιώνονται και βέβαια χάνονται, ενώ ο έλεγχός τους είναι ιδιαίτερα χρονοβόρος. Ηδη αεροπορικές εταιρείες όπως η Etihad Airways και η Emirates ανακοίνωσαν ότι θα αξιοποιήσουν το ψηφιακό ταξιδιωτικό πάσο της ΙΑΤΑ, ενώ η Qantas θα απαιτεί πιστοποιητικό εμβολιασμού από όλους τους επιβάτες της.

Αντίστοιχη πολιτική θα ακολουθήσει και η Saga Cruises για όσους προτίθενται να επιβιβαστούν εφέτος στα κρουαζιερόπλοιά της.

Το CommonPass, που αναπτύσσεται με την υποστήριξη του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, επίσης αξιοποιεί τους κωδικούς QR και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία της ιδιωτικότητας, παρέχοντας στους χρήστες τη δυνατότητα να επιλέγουν πότε και σε ποιον θα δώσουν πρόσβαση στα αποτελέσματα των εργαστηριακών ελέγχων τους και στο ιστορικό των εμβολιασμών τους.

Ο κολοσσός της τεχνολογίας IBM αναπτύσσει μια Ψηφιακή Κάρτα Υγείας που βασίζεται στο blockchain – την τεχνολογία που χρησιμοποιείται στα κρυπτονομίσματα όπως το bitcoin – και θα επιτρέπει την πιστοποίηση εμβολιασμού ή αρνητικού τεστ για χρήση τόσο σε ταξίδια όσο και σε διάφορες δραστηριότητες αναψυχής. Η ιδέα φαίνεται ελκυστική και για ιδιωτικές επιχειρήσεις όπως η Eventim, που εκδίδει εισιτήρια για συναυλίες και άλλα θεάματα.

Ελληνικό πιστοποιητικό με δικλίδες ασφαλείας

Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει ήδη αναπτύξει την εφαρμογή χορήγησης ψηφιακού πιστοποιητικού για όσους εμβολιάζονται στην Ελλάδα. Τα στοιχεία λαμβάνονται από το Μητρώο Εμβολιασμών της ΗΔΙΚΑ και προκειμένου να διασφαλιστεί η προστασία των δεδομένων, παρέχονται τρεις δικλίδες ασφαλείας: κωδικός QR, ψηφιακή σφραγίδα και μοναδικός κωδικός.

Εφόσον τεθούν κοινές προδιαγραφές από την ΕΕ, το ελληνικό πιστοποιητικό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί διεθνώς ή ακόμη και να αποτελέσει βάση για την κοινή ευρωπαϊκή λύση.