Η κοινωνική αποστασιοποίηση – από τους περιορισμούς στην κυκλοφορία ως την επιβολή καθολικού lockdown – είναι, όπως έχουμε δει (για την ακρίβεια ζήσει… στο πετσί μας), μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει μήνες ολόκληρους, προκαλώντας σοβαρούς κλυδωνισμούς τόσο στην οικονομική όσο και στην οικονομική δραστηριότητα. Μια από τις μεγάλες προκλήσεις, ακόμη και σε καθεστώς απαγορεύσεων, είναι να απομονώνονται αποτελεσματικά τα κρούσματα, καθώς πολλά από αυτά είναι είτε ασυμπτωματικά είτε παραμένουν προσυμπτωματικά για ένα διάστημα που μπορεί να φθάνει ως και τις δύο εβδομάδες – με τον τρόπο αυτόν οι «αόρατοι» μεταδότες του ιού μπορεί να είναι κοινωνικώς δραστήριοι εξαπλώνοντας τον νέο κορωνοϊό. Ετσι πολλές χώρες βρίσκονται συχνά σε καθολικό λοκντάουν για αρκετά μεγάλα διαστήματα.
Ανοιχτή κοινωνικο-οικονομική δραστηριότητα στο 50%
Τώρα όμως, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Bar-Ilan στο Ισραήλ με επικεφαλής τον καθηγητή του Τμήματος Μαθηματικών Μπαρούκ Μπάρζελ προτείνουν με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Νature Communications» μια εναλλακτική στρατηγική η οποία πιστεύουν ότι μπορεί να οδηγήσει σε αποτελεσματικότερη απομόνωση των κρουσμάτων διατηρώντας όμως παράλληλα πολύ πιο δραστήρια την κοινωνική και οικονομική ζωή. Με βάση αυτή τη στρατηγική, ο πληθυσμός πρέπει να χωριστεί σε δύο ομάδες και οι ομάδες αυτές να εναλλάσσονται μεταξύ τους μεταξύ λοκντάουν και κοινωνικής δραστηριότητας ανά εβδομάδα. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι με τη συγκεκριμένη στρατηγική σε συνδυασμό με την απομόνωση των συμπτωματικών ασθενών και τη σωστή εφαρμογή των μέτρων ατομικής προστασίας θα καταφέρουμε να νικήσουμε τον νέο κορωνοϊό, διατηρώντας ανοιχτή την κοινωνικο-οικονομική δραστηριότητα σε ποσοστό 50%.
Κοινωνία μοιρασμένη σε δύο ομάδες
Πώς ακριβώς εφαρμόζεται όμως η προτεινόμενη νέα στρατηγική; Η κοινωνία ουσιαστικώς μοιράζεται στα δύο – τη μια εβδομάδα βρίσκεται σε λοκντάουν η μισή και την επόμενη εβδομάδα η άλλη μισή. Με τη συγκεκριμένη τακτική, υποστηρίζουν οι ερευνητές, μπορούν να απομονωθούν αποτελεσματικότερα οι «αόρατοι» μεταδότες του ιού, όπως τα προ-συμπτωματικά άτομα που βρίσκονται ακόμη σε φάση επώασης της COVID-19. «Ας σκεφτούμε ότι έχουμε ένα άτομο που μολύνεται κατά τη διάρκεια της ‘ενεργής’ εβδομάδας του. Βρίσκεται τώρα στην προ-συμπτωματική περίοδο, την πιο επικίνδυνη φάση, κατά την οποία μπορεί να μεταδώσει τον ιό χωρίς να γνωρίζει ότι νοσεί. Το καίριο σημείο είναι ότι, με βάση τη στρατηγική του εναλλασσόμενου λοκντάουν, σε αυτή την επικίνδυνη προσυμπτωματική φάση το άτομο αυτό θα μπει σε εβδομάδα λοκντάουν» εξήγησε ο καθηγητής Μπάρζελ και προσέθεσε:
«Ετσι αν το άτομο μείνει στο σπίτι επί μια εβδομάδα, το πιθανότερο είναι ότι θα αρχίσει να εμφανίζει συμπτώματα και τελικώς θα παραμείνει σε απομόνωση έως ότου αναρρώσει πλήρως. Αν πάλι το άτομο κατά τη διάρκεια της εβδομάδας του λοκντάουν δεν εμφανίσει συμπτώματα, το πιθανότερο είναι ότι δεν είχε μολυνθεί την εβδομάδα της ‘ελευθερίας’ που προηγήθηκε και έτσι όταν θα έλθει ξανά η επόμενη ‘ελεύθερη’ εβδομάδα θα μπορεί να συμμετέχει σε κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες. Με αυτόν τον τρόπο, το εναλλασσόμενο λοκντάουν εξασφαλίζει ότι συνεχώς η πλειονότητα των αόρατων μεταδοτών δεν θα είναι ενεργή καθώς η περίοδος επώασης του ιού θα κατευθύνεται προς τη φάση του lockdown».
Αποτελεσματικότητα συγκρίσιμη με ένα lockdown της τάξεως του 80%
Ο καθηγητής και η ομάδα του προσομοίωσαν την εξάπλωση του νέου κορωνοϊού με βάση ένα λεπτομερές επιδημιολογικό μοντέλο. Το μοντέλο αυτό παρακολουθεί τον αριθμό των ατόμων καθώς περνούν από τις διαφορετικές φάσεις της νόσου – από την προσυμπτωματική φάση στην εκδήλωση συμπτωμάτων ως και την πιθανή νοσηλεία, διασωλήνωση, ακόμη και θάνατο. Οι ερευνητές είδαν ότι η στρατηγική τους μειώνει σημαντικά την εξάπλωση του ιού και βοηθά στην επιπέδωση της καμπύλης, με την αποτελεσματικότητα να είναι συγκρίσιμη με εκείνη ενός λοκντάουν της τάξεως του 80% ενώ με βάση την εναλλασσόμενη τακτική υπάρχει συνεχής κοινωνικο-οικονομική δραστηριότητα στο επίπεδο του 50%.
Απαραίτητη η τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας
«Μπορούμε να επιτύχουμε ακόμη μεγαλύτερο περιορισμό του ιού αν ο καθένας υιοθετεί μια υπεύθυνη συμπεριφορά. Αν κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που δεν βρίσκεται σε λοκντάοουν το κάθε άτομο τηρεί τα μέτρα προστασίας, τότε θα επιτύχουμε ακόμη καλύτερο περιορισμό της εξάπλωσης του ιού καταφέρνοντας τελικώς να ξεπεράσουμε την πανδημία περιορίζοντας τις οικονομικές συνέπειες» σημείωσε ο καθηγητής Μπάρζελ.
Στην εξίσωση και οι «απείθαρχοι»
Συμπλήρωσε ότι οι ερευνητές στην προσομοίωσή τους έλαβαν υπόψη και το ότι θα υπάρχουν στον πληθυσμό και οι «απείθαρχοι», εκείνοι που κατά τη διάρκεια της φάσης του λοκντάουν τους, θα συνεχίσουν να είναι πιο δραστήριοι από ό,τι πρέπει. Είδαν ότι ακόμη και αν ένα 20% του πληθυσμού δεν συνεργαστεί όπως πρέπει, η στρατηγική του εναλλασσόμενου λοκντάουν μπορεί και πάλι να βάλει «φρένο» στην εξάπλωση του ιού.
