Τα νέα μουσεία του ’21

Μετά το πιο μεγάλο σκοτάδι της νύχτας έρχεται πάντα το φως της αυγής και με την ελπίδα ότι το 2021 δεν θα είναι τόσο καταραμένο όσο το 2020 αναμένουμε να αρχίσουμε πάλι να κινούμαστε εντός και
– γιατί όχι; – και εκτός των πυλών. Εντός, για να περιηγηθούμε την πολυαναμενόμενη Νέα Εθνική Πινακοθήκη, η οποία θα εγκαινιαστεί στις 25 Μαρτίου, αλλά λογικά θα αρχίσει να δέχεται επισκέπτες όταν ομαλοποιηθεί η κατάσταση της πανδημίας. Εκτός, για να μπορέσουμε και πάλι να ταξιδέψουμε σε άλλες χώρες και στα νέα μουσεία τους, τα οποία θα στεγάσουν θησαυρούς της αρχαιολογίας και της τέχνης, σύγχρονης και «παλαιάς». Ακούμε εδώ και χρόνια για την αποπεράτωσή τους, αλλά για πολλούς λόγους αυτή δεν συνέβη – και όχι μόνο εξαιτίας της πανδημίας.

Ευρωπαϊκά εγκαίνια

Στο Παρίσι θα δούμε το παλιό χρηματιστήριο Bource de Commerce, ανασχεδιασμένο από τον Ιάπωνα Ταντάο Αντο, να στεγάζει μέρος της συλλογής Πινό (θα άνοιγε στις 23/1, αλλά αυτό δεν κατέστη τελικά εφικτό λόγω της πανδημίας). Στο Βερολίνο, το Humboldt Forum άνοιξε στα μέσα Δεκεμβρίου διαδικτυακά, αλλά δεν έχει προλάβει βέβαια να δείξει το περιεχόμενό του
– αντικείμενα που θέτουν επί τάπητος τις αποικιοκρατικές πρακτικές. Στο Οσλο, το νέο Μουσείο Μουνκ στην αναγεννημένη περιοχή της Μπιορβίκα, κοντά στην εντυπωσιακή Οπερα της πόλης, αναμένεται να ανοίξει το ερχόμενο καλοκαίρι. Το κτίριο των Ισπανών Herreros Arquitectos είναι από πέρυσι έτοιμο να φιλοξενήσει τη συλλογή με τα έργα του πρωτοπόρου εξπρεσιονιστή Εντβαρντ Μουνκ, γνωστού σε όλους χάρη στο εμβληματικό έργο του «Η κραυγή», όπως και εκθέσεις με καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο που εμπνέονται από τον κορυφαίο ζωγράφο.

O Ρέντσο Πιάνο αναμένεται να παραδώσει μέσα στη χρονιά το GES-2 Art Center στη Μόσχα, την έδρα του V-A-C Foundation του δισεκατομμυριούχου Λέοντιν Μίκελσον, στην κατοχή του οποίου βρίσκονται έργα του Βασίλι Καντίνσκι και του Γκέρχαρντ Ρίχτερ. Πρόκειται για έναν πολυμορφικό χώρο τεχνών που θα στεγάζεται σε έναν παλιό ενεργειακό σταθμό ηλικίας εκατό χρόνων, με δύο πανύψηλα φουγάρα να μαρτυρούν την παλιά του χρήση. Ο έτερος starchitect Φρανκ Γκέρι μπαίνει στη δέκατη δεκαετία της ζωής του και, όπως όλα δείχνουν, θα δει το κτίριο LUMA στην πολη Αρλ, που τόσο αγάπησε ο Βαν Γκογκ, να είναι έτοιμο προς χρήση μέσα στο ’21 (ίσως μέσα στην άνοιξη). Ενας πύργος καλυμμένος με μεταλλικά πάνελ από χάλυβα που στροβιλίζεται και ορθώνεται στον ουρανό θα στραφταλίζει στον ορίζοντα της γαλλικής πόλης και θα στεγάζει το Ιδρυμα LUMA, που έχει ως στόχο του τη στήριξη καλλιτεχνών και ντιζάινερ οι οποίοι θέλουν να πρωτοπορήσουν. Ιδρύτριά του και πρόεδρός του είναι η ελβετίδα συλλέκτρια έργων τέχνης και κινηματογραφική παραγωγός Μάγια Χόφμαν, η οποία θα παρουσιάσει στο νέο ορόσημο της γαλλικής πόλης ορισμένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του κόσμου της τέχνης.

LA καλεί Νέα Υόρκη

Στο Λος Αντζελες, το πολυαναμενόμενο και πολυσυζητημένο Μουσείο Κινηματογράφου (Academy Museum of Motion Pictures), το κορυφαίο θεσμικό μουσείο του είδους του στον κόσμο, έχει πολύ συγκεκριμένη ημερομηνία εγκαινίων, τις 30 Σεπτεμβρίου 2021. Η χρονική ακρίβεια δεν σημαίνει και πολλά – στην απονομή των 92ων βραβείων της Ακαδημίας Κινηματογράφου ο Τομ Χανκς είχε ανακοινώσει ότι το μουσείο θα άνοιγε στις 14 Δεκεμβρίου του ’20, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το sci-fi κτίριο που έχει σχεδιάσει ο πολύ δραστήριος Ρέντσο Πιάνο, με τη μεγάλη σφαίρα του να παραπέμπει σε έναν πλανήτη που έχει πέσει στη Γη, όταν αρχίσει την τροχιά του θα παρουσιάζει εκθέσεις, προβολές και δημόσια εκπαιδευτικά προγράμματα αφιερωμένα στη μαγεία του σινεμά, αλλά και εμβληματικά εκθέματα, όπως τη γραφομηχανή που χρησιμοποιήθηκε από τον Τζόζεφ Στεφάνο για το σενάριο του φιλμ «Ψυχώ» του Αλφρεντ Χίτσκοκ, ή μια ρεπλίκα του μηχανοκίνητου καρχαρία που στήθηκε για τις ανάγκες της ταινίας «Jaws» του Στίβεν Σπίλμπεργκ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα στη χρονιά και συγκεκριμένα στις 18 Μαρτίου θα ανοίξει η συλλογή Φρικ στο μπρουταλιστικό κτίριο Breuer της λεωφόρου Μάντισον στη Νέα Υόρκη, εκεί δηλαδή όπου στεγαζόταν το Whitney Museum προτού μετακομίσει στη Meatpacking District και όπου φιλοξενούνταν έκτοτε παράρτημα του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης (ΜΕΤ Βreuer). Πρόκειται για μια προσωρινή λύση που θα διαρκέσει δύο χρόνια, όσο δηλαδή θα χρειαστεί για να ολοκληρωθεί η ανακαίνιση και επέκταση της έπαυλης που στεγάζει τη συλλογή Φρικ στην Πέμπτη Λεωφόρο. Στο κτίριο Breuer ή Frick Madison, όπως αποκαλείται πλέον, θα αναρτηθούν έργα της συλλογής, ορισμένα από τα οποία θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά μαζί. Οπως οι 14 πίνακες του Ζαν Ονορέ Φραγκονάρ από τη σειρά «Progress of Love» ή οι οκτώ πίνακες του Αντονι Βαν Ντάικ που ανήκουν στη συλλογή του μουσείου.

Φαραωνικό έργο

Καλώς εχόντων των πραγμάτων, μέσα στο ’21 θα ανοίξει και το αιγυπτιακό «γεφύρι της Αρτας» της Αιγύπτου, το Grand Egyptian Museum (GEM ή αλλιώς Μουσείο της Γκίζας), το οποίο βρίσκεται στα σκαριά από το 1992 (ο Χόσνι Μουμπάρακ είχε βάλει τον θεμέλιο λίθο στο εργοτάξιο το 2002). Ας δείξουμε μια κατανόηση για αυτό το μουσείο-εγχείρημα του 1 δισ. δολαρίων, το οποίο έχουν καθυστερήσει πολλοί αστάθμητοι παράγοντες, ανάμεσά τους και μια επανάσταση (βλέπε Αραβική Ανοιξη), καθώς θα είναι το μεγαλύτερο αρχαιολογικό μουσείο του κόσμου επικεντρωμένο σε έναν μόνο πολιτισμό και θα έχει να επιδείξει ένα μοναδικής ιστορικής αξίας περιεχόμενο. Από τα 5.000 ευρήματα του τάφου του Τουταγχαμών και το άγαλμα του Ραμσή Β’, τρίτου Φαραώ της 19ης δυναστείας της Αιγύπτου, ύψους έντεκα μέτρων, μαζί με άλλα 50.000 αντικείμενα από διαφορετικές περιόδους της πλούσιας ιστορίας της χώρας. Ποιος δεν θα θέλει να βρεθεί σε αυτό το επιβλητικό κτίριο σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από τις Πυραμίδες της Γκίζας και με πανοραμική θέα προς αυτές, το οποίο έχουν σχεδιάσει οι Heneghan Peng (hparc), κοινώς οι Ρόιζιν Χένεγκαν και Σιχ-Φου Πενγκ που δραστηριοποιούνται σε Δουβλίνο και Βερολίνο; Δυστυχώς, κανείς δεν μπορεί να βγάλει εισιτήρια, γιατί τα εγκαίνιά του μετατίθενται διαρκώς, με την τελευταία ενημέρωση να τα τοποθετεί στα μέσα του 2021.

Σανγκάη Vs Χονγκ Κονγκ

Στην Απω Ανατολή, όπου γίνονται πλέον όλα τα μεγάλα έργα εμπνευσμένης και ενίοτε φαντασμαγορικής αρχιτεκτονικής, οι Ελβετοί Ζακ Χέρτσογκ και Πιερ ντε Μερόν έχουν ετοιμάσει το M+ Museum, το οποίο αναμένεται να ανοίξει το επόμενο φθινόπωρο. Το μουσείο σύγχρονης τέχνης που θα προσελκύει τα πλήθη στην καλλιτεχνική γειτονιά του δυτικού Καουλούν στο Χονγκ Κονγκ διαθέτει μια εκτυφλωτική πρόσοψη, ανάμεσα από τις οριζόντιες περσίδες της οποίας θα προβάλλονται έργα τέχνης με τη συνδρομή ενός φωτιστικού συστήματος LED. Ο σχεδιασμός του κτιρίου θυμίζει ένα αναποδογυρισμένο γράμμα «Ταυ», στην υπερυψωμένη βάση του οποίου θα βρίσκονται οι εκθεσιακοί χώροι, ενώ ο κάθετος πύργος από πάνω θα φιλοξενεί εστιατόρια, γραφεία, μπαρ και κήπους. Κρατάμε ότι τα 17.000 τ.μ. από τα 65.000 τ.μ. του θα στεγάζουν εκθεσιακούς χώρους, κατά τι περισσότερο δηλαδή από τους αντίστοιχους του ΜοΜΑ (που είναι 15.000 τ.μ.). Η κατασκευή είχε ξεκινήσει το 2014 και την επόμενη κιόλας χρονιά τοποθετήθηκε στο εργοτάξιο μια χρονοκάψουλα με έργα μαθητών σχολείων της περιοχής προκειμένου να ανοιχτεί από τους κατοίκους της πόλης έπειτα από μία εκατονταετία.

Το Μουσείο Τέχνης στην Πουντόνγκ (Pudong Museum of Art) φέρει τη σφραγίδα του Ζαν Νουβέλ. Αυτό σημαίνει ότι η Σανγκάη (της οποίας περιοχή είναι η Πουντόνγκ) θα αποκτήσει το δικό της κτίριο/μουσείο-ορόσημο μετά το Λούβρο του Αμπου Ντάμπι και το Εθνικό Μουσείο του Κατάρ, τα οποία αμφότερα φέρουν τη σφραγίδα του γάλλου αρχιτέκτονα. Η ιδιαιτερότητα του εξαώροφου κτιρίου είναι ότι μέρος των προσόψεων, που έχουν οπτική πρόσβαση στον ποταμό Χουανγκπού, αποτελούνται από γυαλί, έτσι ώστε το εσωτερικό του κτιρίου να είναι ορατό από την απέναντι όχθη του.