Οι πρόσφατες πυκνές και μακράς διαρκείας, για τα ελληνικά κλιματολογικά δεδομένα των τελευταίων δεκαετιών, χιονοπτώσεις άφησαν πίσω τους συντρίμμια και πλήθος συμπολιτών μας επί ημέρες χωρίς ρεύμα, θέρμανση και νερό.
Ακολούθησε ο συνήθης ατελείωτος ελληνικός διάλογος για τις συνέπειες των διακοπών του ηλεκτρικού ρεύματος, για τις ευθύνες των υπηρεσιών, για τους υπευθύνους που δεν ανευρίσκονται και για τις ολιγωρίες των αρμοδίων που δεν αποκατέστησαν εγκαίρως τις βλάβες.
Ιδιαιτέρως στην Αττική, όπου παρουσιάστηκαν και οι περισσότερες διακοπές, ευθύνη αποδόθηκε στα κλαδιά των πεύκων που δεν άντεξαν το βάρος του χιονιού, για να χαθεί στη συνέχεια μεταξύ των δήμων, της περιφέρειας, της ΔΕΗ και των δασολόγων, καθώς δεν προέκυπτε ποιος έχει την αρμοδιότητα της άδειας κοπής των δέντρων και ποιος την ευθύνη του έγκαιρου κλαδέματος.
Παλαιότερα, όταν τα πράγματα ήταν ενιαία και καθαρά, όλοι γνώριζαν ότι η ΔΕΗ και οι αρμόδιες υπηρεσίες της ήταν υπεύθυνες για τον καθαρισμό και τη συντήρηση του δικτύου ηλεκτροδότησης. Ωστόσο με τον καιρό η επιχείρηση άλλαξε, οι ευθύνες αλλοιώθηκαν, το δίκτυο αποσχίστηκε από την κεντρική υπηρεσία, οι ιδιώτες μέτοχοι άρχισαν να μετρούν και να ελέγχουν το κόστος συντήρησης κ.ο.κ. Κοινώς, η έννοια του δημόσιου αγαθού υπονομεύθηκε και μαζί υποτιμήθηκε.
Ωστόσο, ειδικά στην περίπτωση των δικτύων το αποτέλεσμα είναι ίδιο και απαράλλαχτο. Συνήθως οι προϋπάρχουσες επενδύσεις εξαντλούνται από τους νέους ιδιώτες ιδιοκτήτες και οι επενδύσεις αποφεύγονται, μέχρι τουλάχιστον να εξαχθούν τα προσδοκώμενα κέρδη.
Το πλήρωσε η Καλιφόρνια πριν από κάμποσα χρόνια, όταν εξαιτίας της απουσίας επενδύσεων κατέρρευσε το δίκτυο ηλεκτροδότησης στην πλουσιότερη αμερικανική Πολιτεία.
Αντίστοιχο πρόβλημα αντιμετώπισε και η Νέα Ζηλανδία, που με περισσό ζήλο έσπευσε να ιδιωτικοποιήσει όλες τις δομές παραγωγής και διανομής του ηλεκτρικού ρεύματος.
Κάπως έτσι κατέρρευσαν και οι ιστορικοί βρετανικοί σιδηρόδρομοι, επειδή η εμμονική Μάργκαρετ Θάτσερ επέμεινε να ιδιωτικοποιήσει και το δίκτυο. Οι ιδιώτες επενδυτές δεν διέθεταν τους απαιτούμενους πόρους για τη συντήρησή του και έτσι κάποια στιγμή ήλθαν τα φονικά ατυχήματα, που εξόργισαν την κοινωνία. Ακολούθησαν μεγάλες αυξήσεις εισιτηρίων προς αναπλήρωση των ζημιών και έτσι σταδιακά έφθασαν οι σιδηρόδρομοι να καταστούν ασύμφοροι και μπρος στο οικονομικό και κοινωνικό αδιέξοδο επανακρατικοποιήθηκαν.
Γενικώς τα δίκτυα που δεν ενσωματώνουν ανταγωνιστικά στοιχεία και χαρακτηριστικά προφανώς χρειάζονται δημόσια φροντίδα και δημόσιους πόρους, γιατί απλούστατα δεν προσφέρονται με ευκολία ιδιωτικοί. Η παραγωγή ευκολότερα μπορεί να ιδιωτικοποιηθεί, όχι όμως τα δίκτυα. Περιττό δε να σημειώσουμε ότι χωρίς φροντισμένα δίκτυα καταρρέουν και οι υπηρεσίες που προσφέρονται μέσω αυτών, όπως συνέβη τώρα με το ηλεκτρικό ρεύμα.
Αλλά δεν είναι τα μόνα παραδείγματα που βεβαιώνουν τη σημασία και την αξία των δημόσιων αγαθών. Η πρόσφατη υγειονομική κρίση ανέδειξε σε μέγιστα τα υπονομευμένα και κατασυκοφαντημένα δημόσια νοσοκομεία.
Δι’ αυτών οργανώθηκε η άμυνα απέναντι στον φονικό κορωνοϊό, αυτά και οι γιατροί του δημόσιου συστήματος υγείας σήκωσαν και σηκώνουν τα βάρη της δύσκολης νοσηλείας, εκεί καταφεύγουν για την υγεία τους όλοι, πλούσιοι και φτωχοί. Και η παιδεία ως δημόσια επένδυση μακροημερεύει και αυξάνει τον πλούτο της χώρας.
Οπως λένε και τα εγχειρίδια της Δημόσιας Οικονομικής, τα δημόσια αγαθά είναι κρίσιμα και χρήσιμα για τη λειτουργία των οικονομιών, των κοινωνιών και των χωρών.
Επειτα από κάθε μεγάλη κρίση, υγειονομική, οικονομική, πολιτική και εθνική, έρχονται και επανέρχονται στο προσκήνιο.
Μια σύγχρονη πολιτεία γνωρίζει ότι δεν έχει τύχη αν δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει τα θεμελιώδη δημόσια αγαθά, την υγεία, την παιδεία και την ασφάλεια, εθνική και εσωτερική, του λαού της.
Ούτε μπορεί να ελπίζει σε πρόοδο και ευημερία χωρίς να δύναται να υψώνει γέφυρες και υποδομές ή να μην έχει εξασφαλισμένη τη διάθεση ηλεκτρικού ρεύματος και τη διανομή νερού…
ΤΟ ΒΗΜΑ
