Σοβαρό πλήγμα για το πρεστίζ και την εικόνα της Ελλάδας αποτελεί αυτό που συνέβη πριν από μερικές ημέρες και αφορά την αναβολή της τελετής παράδοσης, εντός του Μαρτίου, της προεδρίας της Διεθνούς Συμμαχίας για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (International Holocaust Remembrance Day – IHRA) από τη Γερμανία στη χώρα μας.

Ο λόγος για την αναβολή, τον οποίο περιγράφει αναλυτικά σε επιστολή της, με ημερομηνία 15 Φεβρουαρίου, η γενική γραμματέας της IHRA Κάθριν Μέγερ (που βρίσκεται στη διάθεση του «Βήματος»), οφείλεται στο γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έχει καταβάλει τις οικονομικές της υποχρεώσεις στον οργανισμό για το έτος 2020. Με δεδομένο ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δημοσίως μιλήσει για την ανάγκη να μην ξεχάσει ποτέ ο κόσμος το Ολοκαύτωμα, αλλά, λαμβάνοντας επίσης υπ’ όψιν τις στενές σχέσεις Ελλάδας – Ισραήλ, η εξέλιξη αυτή εκπλήσσει δυσάρεστα και προκάλεσε και την αντίδραση της πρεσβείας του Ισραήλ.

Πληροφορούμαι μάλιστα ότι ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας έγινε έξαλλος, ιδιαίτερα από την αδράνεια του Σ. Λιαντή-Λιανού, πρώην επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στην IHRA και πρώην γενικού γραμματέα Εκκλησιαστικών Υποθέσεων επί ΣΥΡΙΖΑ στο υπουργείο Εξωτερικών. Ο κ. Δένδιας υποχρεώθηκε να τον αλλάξει, τοποθετώντας στη θέση του τον πρέσβη Χριστόδουλο Λάζαρη (με προϋπηρεσία στις αρμόδιες υπηρεσίες Εκκλησιαστικών Υποθέσεων του υπουργείου). Κομβική στην προσπάθεια διόρθωσης του προβλήματος υπήρξε η παρέμβαση του υπουργείου Παιδείας και της Νίκης Κεραμέως προσωπικά.

Σημειώνεται ότι ο κ. Λιαντής-Λιανός, ο οποίος είχε επιμείνει να αναλάβει η Ελλάδα την εκ περιτροπής (ανά εξάμηνο) προεδρία της IHRA, παρά τα υπέρογκα έξοδα που αυτή συνεπάγεται, είχε, σύμφωνα με πληροφορίες, παραμείνει στη θέση του κατόπιν παράκλησης του προέδρου του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου (ΚΙΣ) Λεόν Σαλτιέλ καθώς και παρέμβασης του καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ και γνωστού για τις σχέσεις του με το κυβερνών κόμμα Χρήστου Αραμπατζή.

******

Τα κόκκινα δάνεια και η ατολμία των τραπεζών

Ενδιαφέρουσες εξελίξεις είχαμε στις τράπεζες, οι οποίες πέρασαν στα ψιλά. Τις προηγούμενες μέρες παραιτήθηκε ο αυστριακής καταγωγής διευθύνων σύμβουλος του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας κ. Μάρτιν Τζούρντα, τα πεπραγμένα της θητείας του οποίου αμφισβητούνται από πολλούς. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που σημειώνουν ότι ουδέν προσέθεσε όλα τα προηγούμενα χρόνια και πως περιορίστηκε σε ρόλο τυπικό, που πήγαζε από τον ασφυκτικά ελεγκτικό χαρακτήρα του Ταμείου απέναντι στο κλονισμένο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Ωστόσο υπάρχουν τραπεζίτες που σημειώνουν ότι ο Τζούρντα και εν γένει το ΤΧΣ έδρασαν ως ασπίδα των πιστωτικών ιδρυμάτων απέναντι στις πολλές πολιτικές και επιχειρηματικές πιέσεις που αντιμετώπιζαν όλα τα προηγούμενα χρόνια. Οπως και να έχει πάντως, οι λόγοι που πριν από δέκα χρόνια επέβαλαν τον ασφυκτικό έλεγχο των ελληνικών τραπεζών σταδιακά εκλείπουν. O αρμόδιος για το πιστωτικό σύστημα υφυπουργός Οικονομικών Γ. Ζαββός δεν κρύβει ότι ευκαιρίας δοθείσης μπορούμε να διεκδικήσουμε συνθήκες ομαλοποίησης στο τραπεζικό μας σύστημα. Ο ίδιος τοποθετείται υπέρ της ελληνοποίησης των διοικήσεων, προαναγγέλλοντας ουσιαστικά την αναδιάρθρωση των διοικητικών συμβουλίων και τον εμπλουτισμό τους με πρόσωπα που γνωρίζουν την ελληνική οικονομική πραγματικότητα.

*****

Ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος, έτσι κι αλλιώς, θεωρείται κρίσιμος για τη μετά την πανδημία περίοδο. Αν δεν καταφέρει να ενσωματώσει στοιχεία ρίσκου στη λειτουργία του και δεν χρηματοδοτήσει τουλάχιστον τις υγιέστερες των επιχειρήσεων, η προσδοκώμενη ανάκαμψη θα αποδειχτεί δύστοκη και αναιμική. Αυτή τη στιγμή το τραπεζικό σύστημα εξαντλείται στη διαχείριση των κόκκινων δανείων, το μεγαλύτερο βάρος των οποίων μεταθέτει έναντι χαμηλής αμοιβής στους services, οι οποίοι με τη σειρά τους απαιτούν πολλαπλάσια από τις επιχειρήσεις, ιδιαιτέρως τις μικρότερες. Μια υγιής κατά τα άλλα μικρή επιχείρηση έκδοσης βιβλίων, που επιβαρύνθηκε από «φέσια» μέσω αλληλόχρεων λογαριασμών στα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης, ενετάχθη στο καθεστώς των κόκκινων δανείων.

Οι υποχρεώσεις μεταβιβάστηκαν σε κάποιο fund έναντι περίπου 50.000 ευρώ και αυτό τώρα διεκδικεί πολλαπλάσια από τους δύσμοιρους ιδιοκτήτες, περίπου 900.000 ευρώ! Αν αυτό είναι το μέτρο, γίνεται φανερό ότι το βάρος των όποιων κόκκινων δανείων παραμένει δυσβάστακτο και ακέραιο για τις ανήμπορες μικρές επιχειρήσεις. Ετσι όμως η πραγματική οικονομία δεν θα συνέλθει, ούτε οι τράπεζες, που σε αντίστοιχες συνθήκες δέχτηκαν αμέριστη στήριξη και βοήθεια, εν τέλει θα διασωθούν. Μια νέα, πιο σύνθετη και ευφάνταση συνθήκη επιβάλλεται να υιοθετηθεί από τα πιστωτικά ιδρύματα. Μια συνθήκη που θα ξεπερνά αυτή της κυνικής και ανήθικης, χωρίς μέτρο, λεηλασίας περιουσιών, οι οποίες αποκτήθηκαν με πολύ κόπο και αμέτρητες θυσίες και έτυχε να βρεθούν στη δίνη μιας κρίσης που ούτε προκάλεσαν, ούτε εκμεταλλεύτηκαν. Αυτή είναι η πραγματική πρόκληση για τον κ. Στουρνάρα και τους λοιπούς τραπεζίτες, να ξεχωρίσουν τα χλωρά από τα ξερά και να μη θυσιάσουν τους πάντες και τα πάντα στο όνομα των απρόσωπων και άγονων τιτλοποιήσεων.

*****

Ο Ερντογάν και ο δίαυλος Αθήνας – Αγκυρας

Τις προηγούμενες ημέρες η ελληνοτουρκική επικαιρότητα εστιάστηκε στην υπόθεση του τουρκικού υδρογραφικού σκάφους «Τσεσμέ», για το οποίο η Αγκυρα εξέδωσε παράτυπη NAVTEX για έρευνες ακόμη και δυτικά του 25ου μεσημβρινού. Η Αθήνα έμεινε ψύχραιμη, κάνοντας προφορικό διάβημα και ετοιμάζοντας γραπτή ρηματική διακοίνωση. Αναμφίβολα, η Τουρκία πρέπει να αισθάνεται άβολα ακόμη και με τις διερευνητικές επαφές, αναζητώντας, όπως και τον περασμένο Αύγουστο, αφορμή να υποχωρήσει.

Από το «Λευκό Παλάτι» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πάντως εκπέμφθηκε πρόσφατα προς την Αθήνα το μήνυμα ότι ο τούρκος πρόεδρος ενοχλήθηκε από τα όσα είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην Κύπρο περί «κατοχής», αλλά στις διερευνητικές επαφές δεν αλλάζει κάτι. Το μήνυμα εστάλη αρμοδίως μέσω των διπλωματικών συμβούλων των δύο ηγετών, ο δίαυλος των οποίων λειτουργεί κανονικά. Πάντως, στο Κυπριακό οφείλω να ομολογήσω ότι δεν είμαι αισιόδοξος. Η πολυαναμενόμενη άτυπη πενταμερής διάσκεψη σχεδιάζεται, πλέον, για τον Απρίλιο – ίσως μάλιστα για το δεύτερο 15ήμερο του μηνός – στη Γενεύη.

Περί Βλάχων και λαογράφων

 Μια αναφορά μας για τον επιχειρούμενο εγγραμματισμό της προφορικής βλάχικης γλώσσας προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις. Ο πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων και καθηγητής Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Βασ. Νιτσιάκος μας έστειλε επιστολή με την οποία διαμαρτύρεται εντόνως για όσα «προσβλητικά και αναληθή» υποτίθεται ότι γράψαμε για την εταιρεία του και τις δραστηριότητές της.

Ο ίδιος θεωρεί την εταιρεία της οποίας προΐσταται «αμιγώς επιστημονική και μη έχουσα οποιαδήποτε σχέση με ΜΚΟ και άλλα κέντρα, ανύπαρκτα ή υπαρκτά». Θεωρεί δε σοβαρό μας λάθος να τον εμπλέκουμε σε «ύποπτες» κινήσεις αντεθνικού χαρακτήρα. Ωστόσο υπάρχει σοβαρός αντίλογος. Ο κ. Νιτσιάκος έχει ήδη εκδώσει σχετικό βιβλίο για τη βλάχικη γλώσσα με χρήση του λατινικού αλφαβήτου. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων, που εκπροσωπεί 121 συλλόγους, έχει εκδώσει ανακοινώσεις εναντίον του, έχει ενημερώσει σχετικά την πολιτειακή ηγεσία, δήλωσε εξαρχής ότι ο όποιος εγγραμματισμός πρέπει να γίνει με γνώμονα το ελληνικό αλφάβητο και τον κατηγορεί ότι «επαναλαμβάνει τα ίδια θέματα, με τις ίδιες δυσνόητες και οριακές έννοιες, αλλά με διαφορετικές κάθε φορά αποχρώσεις, ώστε να μπερδεύει και να προκαλεί σύγχυση». Εμείς σημειώσαμε απλώς ότι το όλο θέμα χρειάζεται προσοχή και έλεγχο. Και αυτό επειδή οι καιροί θεωρούνται από πολλούς αναθεωρητικοί και επειδή υπάρχει ιστορικό προηγούμενο στα χρόνια των Βαλκανικών Πολέμων και αργότερα στη διάρκεια της Κατοχής, όταν ο ρουμανικός εθνικισμός έκρινε ότι μπορεί να οργανώσει θύλακες μειονοτικής διεκδίκησης στον ελληνικό χώρο. Το 1917 επιχείρησε ανεπιτυχώς να οργανώσει το περιβόητο «Πριγκιπάτο της Πίνδου» και το 1941, με τη συνδρομή των Ιταλών, να συγκροτήσει τη «Ρωμαϊκή Λεγεώνα» ή τη «Λεγεώνα των Βλάχων», προκειμένου να αστυνομεύσει και ελέγξει τον ελληνικό χώρο. Αντέδρασαν τότε οι βλάχικες ενώσεις και μαζί οι αντάρτικες ομάδες του ΕΛΑΣ και διέλυσαν το όλο σχήμα. Αυτά τα ολίγα για να γνωρίζουν όλοι ότι δεν ενεργούμε, ούτε λαογραφούμε εν κενώ..

Το #ΜeToo δοκιμάζει τις αντοχές όλων, της κυβέρνησης ιδιαιτέρως. Αλλοτε είδωλα της Τέχνης πέφτουν στην κυριολεξία με γδούπο, προσωπικότητες δοξασμένες σβήνουν υπό το βάρος προστατευμένων κοινών μυστικών, που λίγο-πολύ όλοι γνώριζαν και όλοι συζητούσαν μεταξύ τους και προφανώς ανέχονταν. Επειτα από τον σάλο των τελευταίων αποκαλύψεων και τις μηνύσεις που καταθέτουν κακοποιημένα αγόρια και κορίτσια, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη (φωτογραφία) αναγκάστηκε την περασμένη Παρασκευή να παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου και να δηλώσει πλανημένη κατά βάση απο έναν «επικίνδυνο άνθρωπο», όπως χαρακτήρισε τον μέχρι πρότινος διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου κ. Δ. Λιγνάδη. Κατά τα φαινόμενα είναι θέμα χρόνου η σύλληψη του κ. Λιγνάδη. Η κυρία Μενδώνη, κατά τις πληροφορίες μας, δεν έδρασε μόνη, ούτε αυτοβούλως.

Είχε, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, προσυνεννοηθεί με τον Πρωθυπουργό για τις δηλώσεις της. Δεν είναι τυχαίες επίσης οι αναφορές του Πρωθυπουργού για το όλο θέμα στη διάρκεια της συνάντησης που είχε με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας το πρωί της Παρασκευής. Το κόστος για την κυβέρνηση έτεινε να καταντήσει δυσβάσταχτο. Επέδρασε επίσης και η διαδικτυακή εκδήλωση που οργάνωσε την προηγουμένη με πλήθος επιφανών καλλιτεχνών ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ κ. Αλ.Τσίπρας, όπου ειπώθηκαν πολλά και διάφορα σχετικά με την επικρατούσα κατάσταση στον χώρο της Τέχνης και του Πολιτισμού. Οπότε εξηγείται γιατί το άδεισμα του άλλοτε εκλεκτού της κυβέρνησης υπήρξε τόσο μεγαλοπρεπές, χωρίς ενδοιασμούς και επιφυλάξεις. Κοινώς, το ελληνικό #MeToo εξελίσσεται σε πολιτικό θρίλερ, όπως συνήθως συμβαίνει με τα περισσότερα θέματα της εγχώριας πολιτικής σκηνής. Θα δούμε πολλά στο ορατό μέλλον, ακόμη είμαστε στην αρχή…