Νέους αντιμονοπωλιακούς κανόνες θεσμοθέτησε την περασμένη Κυριακή η κυβέρνηση του Πεκίνου, η οποία φαίνεται πως έχει βαλθεί να «στριμώξει» τις μεγάλες κινεζικές τεχνολογικές επιχειρήσεις, όπως τους γίγαντες του ηλεκτρονικού εμπορίου Alibaba και JD.com. Οι τεχνολογικοί κολοσσοί της Κίνας επιδίδονται ουσιαστικά στο «σπορ» στο οποίο διαπρέπουν σε παγκόσμιο επίπεδο οι πρώτοι διδάξαντες, αμερικανικοί κολοσσοί όπως η Amazon, η Apple ή η Google: εκμεταλλεύονται τη δεσπόζουσα θέση που κατέχουν στην εγχώρια (και όχι μόνο) αγορά συνθλίβοντας τον ανταγωνισμό.
Χειραγώγηση της αγοράς
Η νέα αντιμονοπωλιακή νομοθεσία κωδικοποιεί τις πρώτες μεμονωμένες διατάξεις που ανακοινώθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο από το Πεκίνο στο πλαίσιο της απόφασης της κινεζικής νομενκλατούρας να βάλει ένα τέρμα στην προκλητική παραβίαση του ελεύθερου ανταγωνισμού από μεγάλες διαδικτυακές επιχειρήσεις, κυρίως πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου που πειθαναγκάζουν τους διάφορους πωλητές αγαθών να διαπραγματεύονται αποκλειστικά με αυτές και να δραστηριοποιούνται στην αγορά μόνο μέσω αυτών.
Η κινεζική Κρατική Διεύθυνση Ρύθμισης της Αγοράς (SAMR) διευκρίνισε ότι θέλει να τερματίσει τη χειραγώγηση των τιμών, την επιθετική τιμολόγηση με τον καθορισμό υπερβολικά χαμηλών τιμών για την εξουδετέρωση των ανταγωνιστών (τον αθέμιτο ανταγωνισμό δηλαδή) και την ύπαρξη «παράλογων συναλλακτικών πρακτικών» στην αγορά. Οι κανόνες που υιοθετήθηκαν κατατείνουν στην εξάλειψη των περιοριστικών τεχνολογιών και των αλγορίθμων με στόχο τη χειραγώγηση της αγοράς.
Η νέα νομοθεσία θα εφαρμοστεί και στις κινεζικές εταιρείες πληρωμών και εν γένει παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών όπως στις θυγατρικές των Tencent και Alibaba, WeChat Pay και Ant Group αντίστοιχα. Οπως διευκρίνισε με ανακοίνωσή της η SAMR, τα τελευταία χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί οι καταγγελίες ότι η αγορά ασφυκτιά εξαιτίας καταχρηστικών επιχειρηματικών πρακτικών από ελάχιστες εταιρείες. «Οι παράνομες συμπεριφορές είναι επιμελώς συγκεκαλυμένες. Η χρήση δεδομένων, αλγορίθμων και άλλων περιοριστικών πρακτικών στις πλατφόρμες καθιστά πολύ δύσκολη την ανακάλυψη και τον καθορισμό των μονοπωλιακών συμφωνιών» σημειώνει η εποπτική αρχή.
Πρόστιμα και… εξαφανίσεις
Την περασμένη Δευτέρα, την επομένη δηλαδή της ανακοίνωσης του νέου νομοθετικού πλαισίου, η SAMR ανακοίνωσε ότι επέβαλε πρόστιμο 500.000 δολαρίων στη διαδικτυακή εταιρεία εκπτωτικών πωλήσεων Vipshop για αθέμιτο ανταγωνισμό. Οπως έγινε γνωστό, το διάστημα Αυγούστου – Δεκεμβρίου 2020 η εταιρεία είχε αναπτύξει ένα σύστημα συλλογής πληροφοριών για τις πωλήσεις και άλλες δραστηριότητες των ανταγωνιστών της που της έδινε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα καθώς «επηρέαζε τις επιλογές του διαδικτυακού χρήστη περιορίζοντας ή και μπλοκάροντας τελείως τη δυνατότητα αγοράς αγαθών από άλλες φίρμες».
Σύμφωνα με το BBC, συνεχίζεται η έρευνα της SAMR για τις δραστηριότητες και την εταιρική συμπεριφορά της Alibaba και των θυγατρικών της, που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο μετά τον εξαναγκασμό, έπειτα από παρέμβαση των αρχών, της Ant Group να αναβάλει επ’ αόριστον την εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο της Σανγκάης (η δημόσια προσφορά υπολογιζόταν στα $37 δισ.). Ακολούθησε η δίμηνη και πλέον «εξαφάνιση» του μεγαλομέτοχου της Alibaba, Τζακ Μα, ενός εκ των πλουσιότερων και ισχυρότερων κινέζων επιχειρηματιών που εσχάτως μπαίνει ενοχλητικά στη μύτη της νομενκλατούρας του Πεκίνου ασκώντας ανοικτή κριτική στις πολιτικές του.
Ο Μα είναι το παγκόσμιο πρόσωπο ενός τομέα που προωθεί πολύ ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ο οποίος έχει δύσκολες ισορροπίες να τηρήσει: να καλλιεργήσει μια δυναμική βιομηχανία καινοτομίας εντός του ελεγχόμενου συστήματος του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ο κινέζος επιχειρηματίας προχώρησε αυτή την εβδομάδα στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου του Alibaba, του «Amazon της Κίνας» όπως αποκαλείται, και εκδηλώθηκε ενδιαφέρον 38 δισ. δολαρίων από τους επενδυτές, το οποίο φανερώνει την εμπιστοσύνη τους στο πρόσωπο του Μα. Παράλληλα αυτό εξυπηρετεί τους ευρύτερους στόχους του Πεκίνου για την εξάπλωση της τεχνολογίας, τη διεθνοποίηση του κινεζικού νομίσματος και την ενίσχυση της παγκόσμιας ήπιας δύναμης της Κίνας.
Ιστοσελίδες με στοχευμένες διαφημίσεις για τη νεολαία
Το κινεζικό TikTok είναι το δημοφιλέστερο μέσο κοινωνικής δικτύωσης παγκοσμίως σήμερα στις νεαρές ηλικίες, ενώ ανεβαίνει πολύ και το Shein, ιστοσελίδα ηλεκτρονικού εμπορίου με φθηνά ρούχα, είδη σπιτιού και μικροπράγματα που ανταγωνίζεται στα ίσα την Amazon στη νεολαία – και στην Ελλάδα. Ακολουθούν το Zaful και άλλες λιγότερο γνωστές στον πολύ κόσμο ιστοσελίδες με ονόματα όπως DressLily, TwinkleDeals και TrendsGal. Σύμφωνα με το περιοδικό «The Atlantic», «δεν θα βρείτε τα προϊόντα τους στα εμπορικά κέντρα ούτε διαφημίζονται στην τηλεόραση, αλλά αν ήσασταν μια νεαρή κοπέλα ανάμεσα στις ηλικίες των 12 ως 22 ετών στα σόσιαλ μίντια, δεν θα μπορούσατε να αποφύγετε τις στοχευμένες διαφημίσεις τους».
Πολλοί αναλυτές παραλληλίζουν τον «πόλεμο» που κήρυξε το Πεκίνο στις μεγάλες τεχνολογικές επιχειρήσεις με τις προσπάθειες ρύθμισης των Big Tech στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, που κυμαίνονται από την προστασία των προσωπικών δεδομένων μέχρι την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία. Οι τεχνολογικοί κολοσσοί της Κίνας γιγαντώθηκαν χωρίς να υπόκεινται σε νομοθετικούς περιορισμούς και έγιναν από τους μεγαλύτερους στον κόσμο, ιδίως στη νεολαία.
Παγκόσμια τεχνολογική δύναμη
Τον περασμένο Οκτώβριο, το Πεκίνο υιοθέτησε νόμο για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και ακολούθησαν ή θα ακολουθήσουν και άλλες ρυθμίσεις. Ολα αυτά αποτελούν μέρος της ευρύτερης προσπάθειας της Κίνας να γίνει μια μεγάλη παγκόσμια τεχνολογική δύναμη.
«Οι πολυεθνικές αυτές τεχνολογικές εταιρείες αποτελούν αναμφισβήτητα τον μοχλό που μεταχειρίζεται η Κίνα για να επεκταθεί παγκοσμίως στον τομέα της τεχνολογίας. Αυτό δεν θα αλλάξει. Δεν αναμένεται να δούμε το Πεκίνο να τα βάζει με τις Big Tech με τον τρόπο που φαίνεται να τα βάζει η Ουάσιγκτον. Αλλά θα βεβαιωθεί ότι οι κινεζικές Big Tech θα παίζουν με τους κανόνες του και θα εξυπηρετούν τη στρατηγική του» έγραψε το CNBC.
Ανάμεσα στις πρακτικές που οι κινεζικές αυτές εταιρείες κατηγορούνται ότι εφαρμόζουν είναι η συλλογή προσωπικών πληροφοριών των χρηστών, η διαφορετική αντιμετώπιση των καταναλωτών ανάλογα με τις καταναλωτικές τους συνήθειες και ο καθορισμός των τιμών μέσω αλγορίθμων ευνοώντας τους νέους χρήστες. Σύμφωνα με το Aljazeera, «πολλοί αναλυτές δεν εκπλήσσονται που η ιντερνετική αυτοκρατορία του Μα τέθηκε στο μικροσκόπιο του Πεκίνου όσο εκπλήσσονται για το ότι άργησε τόσο να συμβεί αυτό».
