Νομοσχέδιο για την εντατικοποίηση των απελάσεων προαναγγέλλει σε συνέντευξή του στο «Βήμα» ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου κ. Νότης Μηταράκης. Το νομοσχέδιο, που θα κατατεθεί εντός των επόμενων εβδομάδων, θα διευκολύνει τη διαδικασία των επιστροφών και θα διευρύνει την εφαρμογή τους. Εντάσσεται στο πλαίσιο της αυστηροποίησης της μεταναστευτικής πολιτικής που, όπως φαίνεται τελευταίως, έχει «κερδίσει» τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου αλλά συναντά αντιδράσεις από τα Δεξιά στον Εβρο.
Οι αφίξεις έχουν μειωθεί, αλλά ισχύει ότι σταματούν οι δικαστικές απελάσεις;
«Πλέον, για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια έχουμε θετικό ισοζύγιο επιστροφών-αφίξεων στη χώρα μας. Δηλαδή, πλέον φεύγουν περισσότεροι μετανάστες από όσους ήρθαν. Εργαζόμαστε συστηματικά για την επιτάχυνση των επιστροφών και των απελάσεων. Εντός των επόμενων εβδομάδων θα τεθεί σε διαβούλευση νέο σχέδιο νόμου που θα απλοποιήσει το κανονιστικό πλαίσιο και θα αυστηροποιήσει τις διαδικασίες επιστροφών. Πλέον, συγκεντρώνεται η αρμοδιότητα για την έκδοση απόφασης επιστροφής και γίνεται πιο αποτελεσματική η διαδικασία. H χώρα μας προτάσσει την απέλαση όσων δεν δικαιούνται να μένουν νόμιμα εδώ. Η αλλαγή του Ποινικού Κώδικα και οι αντιδράσεις που προκάλεσε ήταν το κύκνειο άσμα του ΣΥΡΙΖΑ λίγο πριν από τις εκλογές. Η κατάργηση των επιβαλλόμενων από τα δικαστήρια απελάσεων ήταν μία από τις πολλές ανορθογραφίες του. Θεωρώ πως με την κατάργηση της δικαστικής απέλασης ο ΣΥΡΙΖΑ αφαίρεσε ένα βασικό βέλος από τη νομική φαρέτρα της χώρας. Ομως, το νέο νομοσχέδιο θα αντιμετωπίσει το κενό που δημιουργήθηκε».
Πού «κολλάνε» οι επιστροφές στην Τουρκία;
«Η γρήγορη εκτέλεση επιστροφών προσέκρουε στις ιδεοληψίες και στην πολιτική απροθυμία της προηγούμενης κυβέρνησης να ολοκληρώσει γρήγορα τις διαδικασίες ασύλου, «εκμεταλλευόμενη» τον γεωγραφικό περιορισμό που αποδέχθηκε ως όρο στην Κοινή Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας. Ενας συνδυασμός ενεργειών που είχαν ως αποτέλεσμα τον υπερσυνωστισμό των νησιωτικών δομών και τη μεταφορά ανθρώπων στην ενδοχώρα χωρίς να έχει εξεταστεί ακόμα το αίτημά τους για άσυλο. Ανθρώπων για τους οποίους στη συνέχεια εκδιδόταν απορριπτική απόφαση και δεν υπήρχε η δυνατότητα να επιστραφούν. Πραγματοποιήσαμε το πρώτο δίμηνο του 2020 139 επιστροφές βάσει της Κοινής Δήλωσης αλλά μετά η Τουρκία, με πρόσχημα τον κορωνοϊό, σταμάτησε να αποδέχεται σχετικά αιτήματα. Τώρα όμως επανεκκινούνται οι σχετικές διαδικασίες, καθώς έχουμε καταθέσει αίτημα προς τη Frontex και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επιστροφή 1.455 μεταναστών. Ασκούμε διαρκή πίεση στην ΕΕ και θεωρούμε ότι είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την Τουρκία να αποδείξει τη διάθεσή της για συνεργασία».
Τους τελευταίους μήνες υπάρχουν πολλές καταγγελίες για επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο και στον Εβρο. Γιατί δεν ξεκινάτε έρευνα των καταγγελιών αυτών;
«Οι ισχυρισμοί για «push backs» αποτελούν μέρος της ευρύτερης στρατηγικής «fake news» που προωθεί η Τουρκία, μέσω ορισμένων ΜΚΟ και δικτύων λαθρεμπόρων. Οι ως τώρα έρευνες από τη Frontex αλλά και το Λιμενικό Σώμα δεν έχουν επιβεβαιώσει καμία καταγγελία. Αντιθέτως, έχουν επιβεβαιώσει ότι η αποτελεσματική φύλαξη των συνόρων μας, που είναι κυριαρχικό μας δικαίωμα αλλά και υποχρέωσή μας, γίνεται στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και των ευρωπαϊκών αξιών. Το κλίμα σήμερα είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που ήταν έναν χρόνο πριν. Και αυτό είναι ορατό σε όλους. Η κυβέρνηση άλλαξε δραστικά και ουσιαστικά την κατάσταση. Τα τραγικά γεγονότα στη Μόρια κατέδειξαν την ανάγκη δημιουργίας δομών διαφορετικού τύπου, με συστήματα ασφάλειας και πυρασφάλειας. Δομές εκτός αστικού ιστού, που θα επιτρέψουν στα νησιά μας να αφήσουν πίσω το Μεταναστευτικό, να ασχοληθούν με την οικονομία και την ανάπτυξή τους. Προχωράμε σε Σάμο, Κω και Λέρο, όπου στόχος μας είναι οι κλειστές/ελεγχόμενες δομές να λειτουργήσουν στα τέλη του πρώτου εξαμήνου του 2021. Χαιρετίζω την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Μυτιλήνης για το κλείσιμο όλων των υφιστάμενων δομών, μέσω της δημιουργίας κλειστής/ελεγχόμενης δομής εκτός αστικού ιστού. Στο ίδιο πνεύμα κινούνται στη Χίο οι δηλώσεις του δημάρχου Χίου».
Πώς θα παρακάμψετε τις έντονες αντιδράσεις στον Εβρο για την επέκταση του ΚΥΤ;
«Παρέλαβα μια πολύ δύσκολη αποστολή πριν από έναν χρόνο. Μια χαώδη κατάσταση στο Μεταναστευτικό, με την κοινωνία καχύποπτη και κουρασμένη από τις ανεξέλεγκτες ροές της περιόδου 2015-2019. Με 31 δομές και έξι ΚΥΤ ασφυκτικά γεμάτα, να λειτουργούν σε συνθήκες πλήρους ανασφάλειας για τις τοπικές κοινωνίες, τους εργαζομένους, τους διαμένοντες. Πολλοί τότε μίλησαν για «ηλεκτρική καρέκλα». Σήμερα κλείνουμε δομές, ενισχύουμε τα μέτρα ασφάλειας. Το Μεταναστευτικό δεν είναι πλέον βασικό θέμα συζήτησης στα περισσότερα μέρη της χώρας. Στον Εβρο δεν σχεδιάζουμε νέα δομή, αλλά την αναβάθμιση και ενίσχυση υφιστάμενης δομής, που λειτουργεί χωρίς προβλήματα για την τοπική κοινωνία από το 2012. Ο διάλογος μας επιτρέπει να βρούμε πολλά σημεία σύγκλισης. Και θα συνεχιστεί, παρά το ότι κάποιοι δεν ήθελαν και ήλπιζαν να ακυρώσουν την επίσκεψή μου. Ακούμε τις τοπικές κοινωνίες, αλλά πρέπει να εξασφαλίσουμε πρώτιστα την ασφάλεια του Εβρου και τον έλεγχο των ροών».
Ταξίδι στην Ικαρία, ποδηλατάδα στο Τατόι… Τι φταίει για τις επικοινωνιακές «πατάτες» την ώρα που ο περισσότερος κόσμος ταλαιπωρείται οικονομικά και ψυχολογικά;
«Στη συνολική προσπάθεια της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει την πανδημία και τις επιπτώσεις της, υπάρχει η ουσία και η εικόνα. Στην ουσία η κυβέρνηση έχει αντιμετωπίσει με αποτελεσματικότητα την κρίση. Αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχει κούραση από τα αναγκαία μέτρα. Υπάρχει εκνευρισμός και διάθεση των πολιτών για κριτική προς όλες τις κατευθύνσεις. Είναι κατανοητό και ως έναν βαθμό δικαιολογημένο. Το βασικό είναι ότι βλέπουμε πλέον το τέλος του τούνελ και πιστεύω ότι με τους εμβολιασμούς και την τήρηση των μέτρων θα φτάσουμε όσο πιο σύντομα γίνεται σε αυτό».
