Στην παλαιότητα του εξοπλισμού που χρονολογείται από τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 αποδίδει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης το blackout της περασμένης Κυριακής.
Δέκα νέοι αυτομετασχηματιστές θα παραληφθούν εντός τριών μηνών, ωστόσο το σύστημα μεταφοράς ρεύματος περιλαμβάνει 21 Κέντρα Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) και 337 υποσταθμούς. Σε κάθε περίπτωση, τα κρίσιμα σημεία του εξοπλισμού θα έχουν ανανεωθεί έως το 2023, επισημαίνει μιλώντας στο «Βήμα» ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ, δίχως να μπορεί να αποκλείσει νέες βλάβες στο μέλλον καθώς, όπως αναφέρει, «το σύστημα είναι ζωντανός οργανισμός».
Σχετικά με την αναστάτωση που έχει προκληθεί τους τελευταίους μήνες από τη λειτουργία της νέας χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τις αυξημένες τιμές, τονίζει ότι η συμπεριφορά των «παικτών» της αγοράς θα κρίνει στην πράξη κατά πόσο το κόστος εξισορρόπησης θα είναι λελογισμένο. Οσον αφορά το γεγονός ότι η ΔΕΗ έθεσε τη StateGrid (ως στρατηγικό μέτοχο μειοψηφίας του ΑΔΜΗΕ), εκτός του διαγωνισμού για την πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ, ο κ. Μανουσάκης επισημαίνει ότι η κινεζική πλευρά δεν προτίθεται να κάνει παρέμβαση στην Κομισιόν, παρά τα όσα διαδίδονται. Επιπλέον, εκτιμά ότι θα είναι μεγάλο το ενδιαφέρον, όχι μόνο από ξένες εταιρείες και funds, αλλά και από ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της ενέργειας για το 39% των μετοχών της «Αριάδνη Interconnection», της θυγατρικής του ΑΔΜΗΕ που τρέχει τη μεγάλη διασύνδεση της Κρήτης.
Την τελευταία διετία έχουν σημειωθεί σοβαρές βλάβες στο ηλεκτρικό δίκτυο – στα ΚΥΤ Παλλήνης και Αγίου Στεφάνου το 2018, την περασμένη Κυριακή στο ΚΥΤ Κουμουνδούρου. Πού οφείλονται;
«Το σύστημα ηλεκτροδότησης είναι ένας ζωντανός οργανισμός και οι βλάβες είναι μέσα στο πρόγραμμα. Το πρόσφατο συμβάν στον Ασπρόπυργο οφείλεται στην παλαιότητα του εξοπλισμού, αφού το μεγαλύτερο μέρος του έχει εγκατασταθεί στο Σύστημα τις δεκαετίες 1970-1980. Αναγνωρίζοντας αυτή την παλαιότητα, μόλις αναλάβαμε τη διοίκηση εκπονήσαμε κυλιόμενο πενταετές Πρόγραμμα Ανανέωσης Εξοπλισμού ύψους 80 εκατ. ευρώ. Στο πλαίσιο του προγράμματος, είχαμε παραγγείλει 10 νέους αυτομετασχηματιστές που θα παραλάβουμε εντός τριών μηνών, προκειμένου τα ΚΥΤ να ενισχυθούν και να αναβαθμιστούν. Ομως το Σύστημα Μεταφοράς περιλαμβάνει 21 ΚΥΤ και 337 υποσταθμούς, που σημαίνει ότι η ανανέωση του εξοπλισμού δεν μπορεί να γίνει από τη μία ημέρα στην άλλη, αλλά σταδιακά».
Πότε δηλαδή εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί;
«Με το πενταετές πρόγραμμα που προανέφερα, έως το 2023 θα έχουν ανανεωθεί τα κρίσιμα σημεία του εξοπλισμού. Ομως βλάβες μπορεί να συμβούν, αλλά αυτό που μετράει είναι σε πόσο χρόνο επιδιορθώνονται. Είναι γεγονός ότι το συμβάν στο ΚΥΤ Κουμουνδούρου έχει δημιουργήσει μια δύσκολη κατάσταση για τη λειτουργία του Συστήματος την οποία καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε λαμβάνοντας έκτακτα μέτρα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα».
Σχετικά με την πρόσφατη βλάβη, παρά την παλαιότητα, υπήρχε άλλη τεχνική δυνατότητα ώστε να απομονωθεί ο αυτομετασχηματιστής και να αποφευχθεί η κατάρρευση του συστήματος;
«Η βλάβη ήταν διπλή, σε αυτομετασχηματιστή και διακόπτη, γι’ αυτό δεν απομονώθηκε ο αυτομετασχηματιστής».
Ενα άλλο φλέγον ζήτημα αφορά τη νέα χονδρεμπορική αγορά του ρεύματος (TargetModel). Η αύξηση των τιμών δημιούργησε αναστάτωση και παρενέβη η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ). Πότε θα επέλθει ισορροπία;
«Σε κάθε χώρα όπου εφαρμόστηκε το νέο μοντέλο αγοράς παρατηρήθηκε μια περίοδος διαταραχών κατά την έναρξη της λειτουργίας του. Πριν από το TargetModel, το κόστος εξισορρόπησης ήταν ρυθμιζόμενο, ενώ πλέον ρυθμίζεται από την αγορά. Αυτό σημαίνει, πολύ απλά, ότι η συμπεριφορά των συμμετεχόντων καθορίζει τις τιμές και, κατά συνέπεια, το συνολικό κόστος εξισορρόπησης. Αυτό που χρειάζεται για να επανέλθει ισορροπία στην αγορά είναι να υπάρξει ισχυρή εποπτεία από τη ΡΑΕ. Πράγματι, η ΡΑΕ παρενέβη με ένα μέτρο το οποίο κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και εκτιμώ ότι συμβάλλει έως έναν βαθμό στη συγκράτηση του κόστους. Αυτό που θα κρίνει, όμως, στην πράξη κατά πόσο το κόστος εξισορρόπησης θα είναι λελογισμένο ή όχι είναι η συμπεριφορά των «παικτών» που καθορίζουν τις τιμές της αγοράς. Τα αναλυτικά στοιχεία σχετικά με αυτή τη συμπεριφορά έχουν ήδη τεθεί στη διάθεση της ΡΑΕ που έχει την αρμοδιότητα να τα αξιολογήσει».
Οσον αφορά την πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ, πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι η ΔΕΗ έθεσε τη StateGrid ως στρατηγικό μέτοχο μειοψηφίας του ΑΔΜΗΕ εκτός του διαγωνισμού, επικαλούμενη σύγκρουση συμφερόντων; Η κινεζική πλευρά μάλιστα φέρεται να έχει ενημερώσει με επιστολή της την Κομισιόν.
«Δεν σχολιάζω αποφάσεις της ΔΕΗ. Αυτό που έχω πληροφορηθεί, πάντως, από τη StateGrid είναι ότι δεν έχει κάνει σχετική παρέμβαση προς την Κομισιόν και ούτε προτίθεται να κάνει».
Ο τομέας της ενέργειας διανύει περίοδο… τεκτονικών αλλαγών. Ποιος είναι ο ρόλος του ΑΔΜΗΕ στο νέο περιβάλλον;
«Ο ΑΔΜΗΕ φιλοδοξεί να συνδράμει στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας προς ένα πιο καθαρό ενεργειακό μείγμα. Θεωρούμε ότι ο ρόλος του Διαχειριστή, κάτι που συμμερίζονται και οι θεσμικοί φορείς των παραγωγών της αιολικής ενέργειας, πρέπει να είναι κεντρικός στη διασύνδεση των θαλάσσιων αιολικών πάρκων που σχεδιάζονται πλέον και στη χώρα μας. Παράλληλα, μπορούμε να συμβάλουμε στην ταχεία ανάπτυξη της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς διαθέτουμε κατάλληλες υποδομές, επαρκή κεφάλαια και ικανή τεχνογνωσία. Ειδικά για την αποθήκευση, έχουμε καταθέσει πρόταση πιλοτικού προγράμματος στη Νάξο (40Mwh), για συμπερίληψη μονάδας αποθήκευσης στις νησιωτικές διασυνδέσεις».
Ετοιμάζετε και άλλα έργα αποθήκευσης;
«Εχουμε ακόμη ένα πιλοτικό στη Θήβα, 20 Mwh, για το οποίο θα υπογράψουμε MoU με μεγάλο όμιλο που δραστηριοποιείται στον τομέα της αποθήκευσης την ερχόμενη εβδομάδα».
Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Πελοποννήσου έχει ξεφύγει κάπως από το αρχικό χρονοδιάγραμμα.
«Θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω. Μέσα στις πρωτοφανείς συνθήκες της πανδημίας, η υλοποίηση της “μικρής διασύνδεσης” της Κρήτης δεν παρουσιάζει ουσιαστική απόκλιση. Ενα έργο προϋπολογισμού 356 εκατ. ευρώ τελειώνει σε χρόνο-ρεκόρ – μόλις δύο χρόνια από τη συμβασιοποίησή του. Ούτε στη διασύνδεση Κρήτης – Αττικής διαφαίνεται καθυστέρηση – οι εργασίες στα εργοτάξια ξεκίνησαν πριν από λίγες εβδομάδες σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Ποτέ στο παρελθόν ο ΑΔΜΗΕ δεν είχε συμβασιοποιήσει ή κατασκευάσει έργα διασυνδέσεων σε τόσο σύντομο διάστημα. Απόδειξη αυτού αποτελεί το CAPEX της εταιρείας που το 2019 εκτινάχθηκε κατά 40% στα 252 εκατ. ευρώ, ενώ φέτος η αύξηση αναμένεται πολύ πιο εντυπωσιακή, οδηγώντας τις επενδύσεις σε επίπεδα-ρεκόρ».
Σχετικά με τον διαγωνισμό προσέλκυσης επενδυτών μειοψηφίας για το 39% των μετοχών της «Αριάδνης» που τρέχει τη μεγάλη διασύνδεση της Κρήτης, πού οφείλεται η τόσο μεγάλη καθυστέρηση; Υπάρχει ενδιαφέρον;
«Οπως έχουμε ενημερωθεί από τη ΡΑΕ, έχει σταλεί ερώτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με το κατά πόσο επιτρέπεται να διατεθεί μειοψηφικό πακέτο σε επενδυτές βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας. Το θέμα είναι τυπικό, καθώς έχουμε διασφαλίσει τη νομιμότητα των διαδικασιών. Μόλις ληφθεί η έγκριση, θα προβούμε σε call for expression of interest. Εκτιμούμε πάντως ότι θα υπάρχει ισχυρό ενδιαφέρον από διαχειριστές, ελληνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της ενέργειας και funds».
