Το νομοσχέδιο για τις αλλαγές στην ανώτατη εκπαίδευση – της εγκατάστασης ειδικού αστυνομικού σώματος στα πανεπιστήμια συμπεριλαμβανομένης, που προκάλεσε εντάσεις και αντιδράσεις – ψηφίστηκε, μετά πολλών επαίνων, από την πλειοψηφία του κυβερνώντος κόμματος και πλέον είναι νόμος του κράτους.
Μένει τώρα να δούμε την εφαρμογή των σχετικών ρυθμίσεων και αν όντως εφαρμοζόμενες θα βελτιώσουν τη λειτουργία των πανεπιστημίων, θα αποκαταστήσουν τη χαμένη, κατά τους εμπνευστές του νόμου, ελευθερία διακίνησης των ιδεών και θα καταστήσουν τα ΑΕΙ λειτουργικότερα και αποδοτικότερα.
Ουδείς αμφιβάλλει ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια βασανίζονται από τη σποραδική δράση και διαβρωτική παρουσία διαφόρων μειοψηφικών, πολλές φορές εξωπανεπιστημιακών, ομάδων, όπως και από τη χωρίς μέτρο και επαρκή αξιολόγηση εισαγωγή και φοίτηση σπουδαστών σε αυτά. Και είναι ακριβές επίσης ότι το επικρατήσαν επί δεκαετίες απολύτως ελευθεριάζον κλίμα αμαύρωσε την εικόνα, επιβράδυνε τον εκσυγχρονισμό τους και περιόρισε τις δυνατότητές τους.
Η μεταρρύθμιση που επαγγέλθηκε η κυβέρνηση ούτε αρκετή είναι ούτε ικανή να αλλάξει τον ρου των πραγμάτων. Προκύπτει άλλωστε το συμπέρασμα από τη μονομέρεια των ρυθμίσεων και από τον χαρακτήρα της αλλαγής που επιβλήθηκε. Δεν αλλάζει δομικά τη λειτουργία των πανεπιστημίων, δεν μεταβάλλει σε βάθος την οργάνωσή τους, ούτε προικοδοτεί την ανώτατη εκπαίδευση με πόρους και μηχανισμούς ικανούς να στηρίξουν την έρευνα και τη διασύνδεσή της με την παραγωγή και την οικονομία συνολικότερα. Θα μπορούσε – οι πολιτικές συνθήκες και οι κοινωνικές ανάγκες το επέτρεπαν – να είναι ριζοσπαστική και να δίνει πραγματική ώθηση στην ανώτατη εκπαίδευση.
Ο ανεξάρτητος παρατηρητής αισθάνεται ότι οι προωθηθείσες αλλαγές εξυπηρετούν περισσότερο τη διάταξη των πολιτικών δυνάμεων και την ανάδειξη των πολιτικών και ιδεολογικών διαφορών μεταξύ των ανταγωνιζόμενων σχηματισμών, παρά οτιδήποτε άλλο.
Δεν ομολογείται δημοσίως, αλλά κοινή είναι η πεποίθηση ότι δι’ αυτών επιχειρείται να στηθεί το νέο πεδίο αντιπαράθεσης και να αναδειχθεί η διαφορά αντιλήψεων που επικρατεί στην ελληνική πολιτική σκηνή, εν όψει προφανώς της επόμενης εκλογικής αναμέτρησης, όποτε αυτή και αν γίνει.
Θεμιτό μπορεί να πει κανείς, ωστόσο δεν είναι μείζον, ούτε αυτό που χρειάζεται ο τόπος.
Οι μεγάλες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις που έμειναν στην Ιστορία της χώρας μας είναι συγκεκριμένες και κατεγράφησαν στη συνείδηση των πολιτών επειδή συνδέθηκαν με τις πραγματικές ανάγκες και τους μεγάλους πόθους του ελληνικού λαού.
Η πρώτη του Ελευθερίου Βενιζέλου, που συνδέθηκε με το κίνημα του δημοτικισμού, επιστράτευσε ό,τι καλύτερο διέθετε ο πνευματικός κόσμος της εποχής, καθιστώντας την εκπαίδευση δημόσιο αγαθό και κτήμα όλων των Ελλήνων. Στη διάρκεια της δεύτερης τετραετίας Βενιζέλου οικοδομήθηκαν τόσα σχολεία όσα ποτέ στην Ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Προσέφερε, τότε, η δημόσια εκπαίδευση αλλεπάλληλα κύματα δημιουργίας στην ελληνική κοινωνία και γι’ αυτό αγκαλιάστηκε στην κυριολεξία από τον ελληνικό λαό.
Και η δεύτερη, εκείνη του 1964, με πρωταγωνιστές τον Γεώργιο Παπανδρέου και τον παιδαγωγό Ευάγγελο Παπανούτσο, που κατήργησε τα δίδακτρα και άνοιξε τις πύλες των πανεπιστημίων σε όλα τα ελληνόπουλα και δημιούργησε περιβάλλον ίσων ευκαιριών και μοναδικής κοινωνικής κινητικότητας στη χώρα μας.
Η σημερινή μας κοινωνική διάρθρωση ορίζεται σε σημαντικό βαθμό ακόμη από εκείνη τη μεγάλη αλλαγή, από την ευκαιρία που προσέφερε στους φτωχότερους νέους να εκπαιδευτούν και να αλλάξουν πραγματικά τη ζωή τους.
Κακά τα ψέματα, δεν υπάρχουν τέτοια στοιχεία στην τωρινή νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης. Οσοι παρακολουθούν από κοντά τις διεθνείς τάσεις στα εκπαιδευτικά συστήματα θεωρούν ότι η επανάσταση-μεταρρύθμιση στα πανεπιστήμια του καιρού μας ακούει στο όνομα R&D. Στη διασύνδεση της έρευνας με την ανάπτυξη κατευθύνονται όλα τα μεγάλα διεθνή πανεπιστήμια, αυτή ορίζει την πρόοδό τους, με αυτή εξελίσσονται και με αυτή προοδεύουν.
Και επ’ αυτής, δυστυχώς, ο νόμος της κυρίας Κεραμέως δεν αφιέρωσε ούτε μία αράδα!
ΤΟ ΒΗΜΑ
