Το βιβλίο του Χόρας Μακόι «Σκοτώνουν τ’ άλογα όταν γεράσουν», αποτελεί μια ζωντανή εμπειρία των κοινωνικο – οικονομικών συνεπειών του κραχ του 1929 και όλη την περίοδο του μεσοπολέμου.
Όταν ήταν παιδί ο συγγραφέας είδε να πυροβολούν ένα γερασμένο άλογο και η εικόνα αυτή αποτυπώθηκε στον τίτλο του βιβλίου του.
Οι επιπτώσεις της μεγάλης αυτής οικονομικής κρίσης αποτυπώθηκαν με σκληρό τρόπο στις ασθενέστερες λαϊκές τάξεις και τους νέους, που έγιναν αντικείμενα σκληρής και απάνθρωπης εκμετάλλευσης. Η κατάπτωση των ηθικών αξιών εξαπλώθηκε ως ιός σε όλο το κοινωνικό σώμα.
Σ’ αυτή την κατάσταση της «αναμπουμπούλας» οι αυταρχικές εξουσίες μας οδήγησαν στον μεγάλο καταστροφικό πόλεμο. Τα μηνύματα αυτού του βιβλίου είναι εξόχως επίκαιρα την τωρινή περίοδο της διπλής κρίσης οικονομικής και υγειονομικής.
Η πραγματικότητα δεν επιτρέπει ωραιοποιήσεις. Η νέα γενιά της πατρίδας μας (400 χιλιάδες άτομα) ταξίδεψαν «σε άλλη γη και άλλα μέρη», σκόρπισαν οι νέοι σαν τα παιδιά του λαγού.
Όσοι απέμειναν γνώρισαν τη σκληρή εκμετάλλευση των 530 ευρώ και σαν να μην έφτανε αυτό τους φορτώσαμε στις πλάτες τους για το μέλλον δημόσιο χρέος 340 δισ.
Στυλοβάτες αυτής της γενιάς η τρίτη ηλικία, οι απόμαχοι της εργασίας. Να φροντίσουν και να συντηρήσουν τα νέα ζευγάρια. Να ξανανταμώσουν οι νέοι με την πατρική οικογένεια για να προστατευθούν.
Η προστασία των ασφαλιστικών συστημάτων από τους κινδύνους και τις απειλές (ανεργία, υγεία, συντάξεις, πρόνοια κ.α.) τόσο της νέας γενιάς, όσο και της τρίτης ηλικίας, συνεχώς χαμηλώνουν τον πήχη μιας στοιχειωδώς κοινωνικά, αξιοπρεπούς ζωής.
Οι νέοι πρωτίστως ζητάνε δουλειά και καλύτερα εισοδήματα. Να φθάσουν τα 750 με 800 ευρώ το κατώτερο για να μπορέσουν να επιβιώσουν και να ανοίξουν τα φτερά τους για νέα οικογένεια και όλως συμπληρωματική να είναι η οικονομική βοήθεια των γονέων.
Δέκα χρόνια μαρτυρικής επιβίωσης της μεγάλης πλειοψηφίας της νέας γενιάς. Η πανδημία, η καραντίνα δεν μπορούν φυλακίσουν την ορμή και την ανθρώπινη επαφή των νέων.
Οι συνταξιούχοι γονείς προσπαθούνε αυτά τα δύσκολα χρόνια να βάλουν φρένο στις περικοπές και τις επιβαρύνσεις της καθημερινής ζωής.
Η εξουσία και οι δανειστές βρήκαν άμεσο και αποτελεσματικό τρόπο, με τις περικοπές των συντάξεων που έφθασαν ακόμη και στο 60%, να σώσουν τα δημοσιονομικά προβλήματα του κράτους. Μάλιστα, αυτό το κοινωνικό σώμα των 2.7 εκ. δέχθηκε πολλές φορές κατηγορίες ότι ήταν μια από τις γενεσιουργούς αιτίες της οικονομικής κρίσης. Θαρρείς και οι ίδιοι κυβερνούσαν και διαχειρίζονταν τα οικονομικά της Πολιτείας και η εξουσία ήταν απούσα. Και η λύση που προκρίθηκε απλή, χαμηλώστε το επίπεδο διαβίωσης της τρίτης ηλικίας. «Σκοτώστε τα’ άλογα όταν γεράσουν». Όχι με το πιστόλι, αλλά με το εισόδημα της επιβίωσης.
Λένε γι’ αυτό δεν αντέχει το βάρος τους το σύστημα. Γίνανε πολλοί και ζούνε πολύ. Το ευδόκιμο ζωής βελτιώνεται προς τα πάνω και φαίνεται η μακροζωία να στεναχωρεί την εξουσία. Η ίδια όμως δεν σιωπά για τα μεγάλα διαχειριστικά της λάθη ακόμη και για την άμεση απόδοση τςη σύνταξης. Δεν κάνει τον κόπο να ελέγξει πως δουλεύει το σύστημα. 400 και πλέον χιλιάδες αναμένουν να πάρουν τη σύνταξη τους, την επικούρηση και άλλα βοηθήματα. Παραλάβαμε λέει ο νέος υπουργός ένα σύστημα «σαράβαλο». Μα πως είναι δυνατό ο προηγούμενος να διατυμπανίζει πως όλα τρέχουν με ταχύτητα φωτός (συντάξεις σε λίγους μήνες) και ότι η βιωσιμότητα του συστήματος είναι διασφαλισμένη μέχρι το 2050. «Ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε», λέει η λαϊκή ρήση.
Αν δικαιολογημένα οι χιλιάδες δικαιούχοι αναζητήσουν τις συντάξεις κατά το μέρος που δεν αποδίδονται, ίσως η εξουσία τους ονομάσει αχάριστους. Αλλά και οι ρυθμίσεις, που νομοθετήθηκαν μετά από αποφάσεις του ΣτΕ, εδώ και πολλούς μήνες, για όσους συνταξιούχους επιλέξουν να δουλέψουν, οι κρατήσεις από το 70% στο 30% μείωσης των ποσοστών των συντάξεων, βρίσκονται με εγκυκλίους στο δρόμο της υλοποίησης.
Ο επανυπολογισμός της αναλογικής αναπλήρωσης της σύνταξης από τα 30 έως τα 40 χρόνια από το 2019, μετά τις αποφάσεις Ολ. ΣτΕ, δεν έχει ακόμη γίνει πράξη. Οι εγκύκλιοι έχουν δημοσιευθεί, εφαρμογή όμως δεν υπάρχει. Αναρωτιέται κανείς μήπως η εξουσία επιχειρεί με τα μέτρα αυτά «να σκοτώσει τ’ άλογα όταν γεράσουν;» Φυσικά όχι να τα πυροβολήσει μια και καλή, σιγά – σιγά να κάνει δύσκολη την ίδια την επιβίωση τους. Και τα «περήφανα γηρατειά», σαν «γερασμένα άλογα» αναρωτιούνται: Τίποτε δεν θέλετε από τη δική μας εμπειρία και σοφία για να «βάλουμε πλάτη» όχι μόνον με τις εισοδηματικές περικοπές, αλλά και με από την ενεργή παρουσία μας στις εξελίξεις της χώρας μας και της Ευρώπης. Να γίνουν ενεργοί πολίτες και όχι γερασμένα άλογα προς σκοτωμό.
Σίγουρα πρέπει να κατανοήσει η εξουσία, ότι τα «γερασμένα άλογα» κουβαλάνε τη σοφία της ζωής και διψάνε να την μεταδώσουν στα παιδιά και τα εγγόνια τους. Ζητάνε τα «περήφανα γηρατειά» μια νέα ευκαιρία στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα της κοινωνίας μας. Θέλουν να αναγνωρισθεί η δύναμη και η φωνή τους και όχι να εκλιπαρούνε για ένα πιάτο φαγητό. Έχουν δουλείες να κάνουν έξω.
Βέβαια από το 2020 ο ιός τους έκλεισε σπίτι. Οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες των συνταξιούχων αντιμετωπίζουν νέες απειλές και κινδύνους. Δεν φθάνει το «σφίξιμο στο ζωνάρι» οικονομικά, αλλά και ο ψυχικός κόσμος τους δοκιμάζεται στην απομόνωση. Η αδυναμία της ανθρώπινης επαφής, με τα παιδιά τους και τους φίλους, τους γεμίζει με περίσσιο φόβο και προβλήματα υγείας. Γέμισαν όμως και τα νοσοκομεία από ασθενείς covid και τα γηρατειά, αναμένουν στη σειρά, όπως και για τις συντάξεις.
