Μετά από μια ανοδική πενταετία (2016-2019) στα συνολικά έσοδα των επιχειρήσεων παροχής ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα, το 2020 κατεγράφη πτώση κατά 8%, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού.

Σημειώνεται πως τα έσοδα των ιδιωτών παρόχων υπηρεσιών υγείας, τα τελευταία χρόνια έχουν επιβαρυνθεί αρνητικά από την επιβολή του Νόμου 4172/2013 (μηχανισμός clawback / rebate), βάσει του οποίου οι επιχειρήσεις του κλάδου υποχρεώθηκαν σε «απομείωση» των απαιτήσεών τους για τις παρεχόμενες υπηρεσίες τους σε ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ.

Τα παραπάνω προκύπτουν από την κλαδική μελέτη «Ιδιωτικές Υπηρεσίες Υγείας» που εκπόνησε πρόσφατα η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP ΑΕ. Η εν λόγω μελέτη πραγματεύεται τους τομείς των γενικών θεραπευτηρίων, των μαιευτικών – γυναικολογικών κλινικών, των διαγνωστικών κέντρων – κέντρων αιμοκάθαρσης και λοιπών κέντρων, εξετάζονταςτην πορεία και τις προοπτικές τους.

Η Σταματίνα Παντελαίου, Διευθύντρια Οικονομικών – Κλαδικών Μελετών της ICAP αναφέρει ότι η συνολική αγορά των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας (βάσει αξίας) παρουσίασε μείωση της τάξης του 8% το 2020 σε σχέση με το 2019 ως αποτέλεσμα της πανδημίας του κορωνοϊού. Σύμφωνα με υπουργική απόφαση κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown, ανεστάλη προσωρινά η λειτουργία όλων των τακτικών χειρουργείων των ιδιωτικών κλινικών της χώρας, ενώ η επισκεψιμότητα στα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα σχεδόν μηδενίστηκε.

Επίσης, οι ιδιώτες πάροχοι υπηρεσιών υγείας με έδρα στις τουριστικές περιοχές της χώρας, επηρεάστηκαν σε σημαντικό βαθμό από τη μεγάλη πτώση του τουρισμού. Ειδικότερα κατά κατηγορία, μείωση της τάξης του 9% εμφανίζουν τα συνολικά έσοδα των κλινικών (γενικές, ειδικές, νευροψυχιατρικές κ.α.), ενώ μείωση της τάξης του 6,5% καταγράφουν τα έσοδα των μαιευτικών – γυναικολογικών κλινικών. Σε χαμηλότερα επίπεδα εκτιμάται ότι θα κυμανθεί και η αγορά των διαγνωστικών κέντρων, κέντρων αιμοκάθαρσης και λοιπών κέντρων, εμφανίζοντας μείωση της τάξης του 6% την περίοδο 2020/19.

Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, Senior Consultant Οικονομικών Μελετών της ICAP, o οποίος επιμελήθηκετης εν λόγω κλαδικής μελέτης, οι κλινικές αποσπούν το μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο της αγοράς των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας, το οποίο εκτιμάται στο 60% περίπου για το 2019. Οι μαιευτικές κλινικές συγκεντρώνουν περίπου το 15% των συνολικών εσόδων, ενώ το υπόλοιπο 25% μοιράζονται τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα – κέντρα αιμοκάθαρσης & λοιπά κέντρα. Ειδικότερα, όσον αφορά τον τομέα των κλινικών, οι γενικές κλινικές αντιπροσωπεύουν μερίδιο της τάξης του 84%, οι νευροψυχιατρικές κλινικές και οι κλινικές αποκατάστασης μοιράζονται από κοινού μερίδιο περίπου 11% και το υπόλοιπο μοιράζονται οι ειδικές, μικτές και άλλες κατηγορίες κλινικών.

Τα ιδιωτικά θεραπευτήρια διακρίνονται σε μεγάλες πολυδύναμες κλινικές, σε μεσαίες και μικρότερες μονάδες. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., επί συνόλου 45.053 κλινών σε όλα τα θεραπευτήρια της χώρας το 2018, το 1/3 των κλινών ανήκεισε ιδιωτικά θεραπευτήρια. Σημαντικός είναι και ο αριθμός των ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων, αρκετά δε εξ αυτών ανήκουν σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους.

Τάσεις συγκέντρωσης στον κλάδο

Ανακατατάξεις και τάσεις συγκέντρωσης παρατηρούνται στον κλάδο των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας το τελευταίο χρονικόδιάστημα, καθώς μεγάλα ιδιωτικά θεραπευτήρια της Αθήνας άλλαξαν ιδιοκτησιακό καθεστώς, ενώ το ίδιο συνέβη και για συγκεκριμένα διαγνωστικά κέντρα.Στα Δυνατά Σημεία του κλάδου περιλαμβάνεται το γεγονός της δραστηριοποίησης μεγάλων και καλά οργανωμένωνεπιχειρηματικών ομίλων με μακρά εμπειρία, η τάση της σταδιακής γήρανσης του πληθυσμού, η εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης και βέβαια οι χρόνιες αδυναμίες του δημόσιου συστήματος υγείας.

Στα Αδύνατα Σημεία εντάσσεται το σχετικά αυστηρό θεσμικό πλαίσιο σε σχέση με την ίδρυση νέων ιατρικών μονάδων. Ευκαιρίες για τον κλάδο συνιστούν μεταξύ άλλων, η επέκταση των υφιστάμενων εταιρειών σε αγορές του εξωτερικού, η ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού, η σύναψη συμβάσεωνμε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, καθώς και η εξειδίκευση σε τομείς όπου υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης. Τέλος ως Απειλή για τον κλάδο μπορούν να εκληφθούν εκτός από την πανδημία του κορωνοϊού η οποία πλήττει τη χώρα από τιςαρχές του 2020, τα προβλήματα ρευστότητας του δημοσίου τομέα, η στενότητα στην τραπεζική χρηματοδότηση και βέβαιατα μέτρα της Πολιτείας περί μείωσης των δαπανών υγείας.

Τα οικονομικά στοιχεία της μελέτης

Στα πλαίσια της μελέτης έγινε εκτεταμένη χρηματοοικονομική ανάλυση των επιχειρήσεων του κλάδου βάσει 16 επιλεγμένων αριθμοδεικτών για την τελευταία πενταετία. Επίσης, συνετάχθη ομαδοποιημένος ισολογισμός (για την 2ετία 2018-2019) βάσει αντιπροσωπευτικού δείγματος 45 επιχειρήσεων εκμετάλλευσης ιδιωτικών κλινικών, 10 επιχειρήσεων εκμετάλλευσης μαιευτικών κλινικών και 35 επιχειρήσεων εκμετάλλευσης διαγνωστικών κέντρων – μονάδων αιμοκάθαρσης & λοιπών κέντρων.

Το σύνολο του ενεργητικού των ιδιωτικών κλινικών παρουσίασε αύξηση 2,4% το 2019 σε σχέση με το 2018 κυρίως λόγω της αύξησης των διαθεσίμων αλλά και των παγίων. Αντίθετα, τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν κατά 1,1%. Μειωμένες εμφανίζονται οι μεσομακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και προβλέψεις κατά 13,1% σε αντίθεση με τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις οι οποίες αυξήθηκαν κατά 18%. Τα συνολικά έσοδα των ιδιωτικών κλινικών του δείγματος παρουσίασαν αύξηση 7,2% το 2019/18. Σε σχέση με το τελικό καθαρό αποτέλεσμα των γενικών κλινικών, κέρδη καταγράφονται το 2019 έναντι ζημιών το 2018 λόγω της αύξησης του λειτουργικού αποτελέσματος. Τα EBITDA αυξήθηκαν κατά 20,5%.

Αναφορικά με τις μαιευτικές – γυναικολογικές κλινικές, αυξημένο κατά 8,6% εμφανίζεται το σύνολο του ενεργητικού το 2019 σε σχέση με το 2018 ως αποτέλεσμα της αύξησης των καθαρών παγίων. Τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν κατά 5,7%. Αύξηση 22,6% καταγράφουν οι μεσομακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και προβλέψεις σε αντίθεση με τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις οι οποίες μειώθηκαν κατά 9,2%. Αύξηση εμφάνισαν τα συνολικά έσοδα των κλινικών του δείγματος σε ποσοστό 4,8% το 2019/18. Αναφορικά με το τελικό καθαρό αποτέλεσμα, σημαντικότατη αύξηση εμφανίζουν τα κέρδη προ φόρου εισοδήματος λόγω της μεγάλης μείωσης των μη λειτουργικών εξόδων.

Τα EBITDA μειώθηκαν κατά 4,4%. Τέλος, σε ό,τι αφορά τα διαγνωστικά κέντρα – κέντρα αιμοκάθαρσης & λοιπά κέντρα, το σύνολο του ενεργητικού εμφάνισε αύξηση 12,3% το 2019 σε σχέση με το 2018 κυρίως λόγω της αύξησης των παγίων. Επίσης, τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν κατά15,3%. Ελαφρώς αυξημένες εμφανίζονται οι μεσομακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και προβλέψεις (2,6%), ενώ μεγαλύτερη είναι η αύξηση για τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (14,6%). Τα συνολικά έσοδα των εταιρειών του δείγματος παρουσίασαν αύξηση 10,6% το 2019/18. Σε σχέση με το τελικό καθαρό αποτέλεσμα, αύξηση 18,4% εμφανίζουντα κέρδη προ φόρου εισοδήματος. Τα EBITDA αυξήθηκαν κατά 22,8%.