Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κινητοποίησαν οι συνεχείς καταγγελίες αλλά και δημοσιεύματα που κάνουν λόγω για επαναπροωθήσεις προσφύγων (push-backs) στο Αιγαίο, στα οποία φέρεται να εμπλέκεται και ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλάκης (Frontex).
Η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου αποφάσισε να συστήσει μηχανισμό ελέγχου, ο οποίος θα εξετάσει τις καταγγελίες για παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων και την εμπλοκή της Frontex σε παράνομες επαναπροωθήσεις.
Η Frontex κατηγορείται για συμμετοχή σε παράνομες επαναπροωθήσεις, χωρίς ωστόσο να έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Αρκετά διεθνή μέσα ενημέρωσης έχουν φέρει στο φως εκθέσεις σύμφωνα με τις οποίες η Frontex εμπλέκεται σε επιχειρήσεις επαναπροωθήσεων στα ελληνοτουρκικά θαλάσσια σύνορα, τονίζοντας ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα ύδατα της ΕΕ.
Τον Οκτώβριο ο Οργανισμός είχε διεξάγει εσωτερική έρευνα, με αφορμή τη διερεύνηση δύο περιστατικών κοντά στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Ο εκτελεστικός διευθυντής της Frontex Φαμπρίς Λετζέρι όμως αρνήθηκε ότι ο οργανισμός του συμμετείχε σε επαναπροωθήσεις, υποστηρίζοντας ότι «δεν έχουμε βρει αποδεικτικά στοιχεία» πως το προσωπικό της Frontex έχει λάβει μέρος σε παράνομες δραστηριότητες.
Ωστόσο, η ΕΕ δεν περιορίστηκε σε αυτό. Ευρωπαίος αξιωματούχος διευκρίνισε ότι, οι επαναπροωθήσεις παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και η OLAF διερευνά εάν έχουν παραβιαστεί οι εσωτερικές διαδικασίες της Frontex.
Οι ισχυρισμοί οδήγησαν την επίτροπο της Ε.Ε. για θέματα Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον, να ζητήσει επείγουσα, έκτακτη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του Frontex και πλήρη έρευνα.
Στα μέσα λοιπόν του Ιανουαρίου, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) ανακοίνωσε ότι διεξάγει έρευνα εις βάρος της Frontex για «παρενόχληση, ανάρμοστη συμπεριφορά και επαναπροωθήσεις» προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα.
Ο μηχανισμός ελέγχου
Η ομάδα Frontex Scrutiny Working Group (FSWG) αποτελεί πρωτοβουλία των πολιτικών ομάδων της Αριστεράς, των Πρασίνων και των Φιλελεύθερων και έχει τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Σοσιαλδημοκρατών.
Η σύσταση της ομάδας σημαίνει ότι οι ευρωβουλευτές θα έχουν μόνιμη εντολή να διερευνήσουν όλες τις πτυχές της λειτουργίας της συνοριακής υπηρεσίας αλλά κυρίως, εάν συμμορφώνεται ή παραβιάζει τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Κατά τη διάρκεια των πρώτων τεσσάρων μηνών της, η Ομάδα θα διεξαγάγει έρευνες ώστε να συγκεντρώσει όλες τις σχετικές πληροφορίες και αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με εικαζόμενες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων που έχει εμπλακεί/ γνώριζε ή / και δεν ενήργησε η Frontex, καθώς και για τη διοίκηση της υπηρεσίας, για τη διαδικασία αναφοράς καταγγελιών και τη διαχείρισή τους.
«Πιστεύουμε ότι η Frontex έχει ξεφύγει και ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη το επιτρέπουν επειδή συμβαίνει μακριά από τη δημοσιότητα. Χάρη στις δημοσιογραφικές έρευνες που έχουν δείξει συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα εξωτερικά σύνορά μας, όπως και χάρη στις μαρτυρίες χιλιάδων προσφύγω και μεταναστών που αντιμετωπίζουν καθημερινά τη Frontex, αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχίσει ως έχει. Θα συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για μια μεταναστευτική πολιτική που συμμορφώνεται πλήρως με τα ανθρώπινα δικαιώματα», σημειώνει σε δήλωσή της η Σίρα Ρέγκο, Ευρωβουλευτής της Αριστεράς και μέλος της Ομάδας.
«Αν αποδειχτούν αληθείς οι καταγγελίες κακοδιαχείρισης, πρέπει να υπάρξουν συνέπειες. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να δρουν εκτός του νόμου και ενάτια στις ευρωπαϊκές αξίες οι ευρωπαϊκές υπηρεσίες. Η έρευνα αυτή αποτελεί το πρώτο βήμα για την προστασία των προσφύγων και μεταναστών και για τη λογοδοσία της Frontex, για την οποία υπάρχει μεγάλη ανάγκη» σημειώνει η Τίνεκε Στρικ, Ευρωβουλευτής των Πρασίνων.
