Σχέδιο δράσης για την ελαχιστοποίηση των κόκκινων δανείων που αναπόφευκτα θα προκύψουν μετά τη λήξη των αναστολών δόσεων ή χρεολυσίων έχουν θέσει σε εφαρμογή οι τράπεζες. Με τα νέα προγράμματα διευκολύνσεων, τα οποία προβλέπουν την πληρωμή από όσους αποδεδειγμένα πλήττονται από την κρίση μειωμένης δόσης κατά 50% για διάστημα έως και 12 μήνες, οι διοικήσεις τους στοχεύουν σε περιορισμό των νέων επισφαλειών γύρω από τα επίπεδα των 5 δισ. ευρώ.
Το χρονοδιάγραμμα επαναφοράς
Σύμφωνα με πληροφορίες, η πλειονότητα των δανείων λιανικής θα έχουν εξέλθει από το εννεάμηνο καθεστώς της αναστολής μέχρι και το τέλος Ιανουαρίου. Για αυτά, η δυνατότητα επέκτασης του χρόνου των διευκολύνσεων έως και τους 9 μήνες, στη βάση της χαλάρωσης στα τέλη του 2020, των σχετικών εποπτικών κανόνων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ήταν δώρον άδωρον. Ως εκ τούτου, από τις αρχές του 2021 οι οφειλέτες καλούνται σε συνεργασία με τις τράπεζες να αποφασίσουν το χρονοδιάγραμμα επαναφοράς των πληρωμών στις προ κορωνοϊού δόσεις.
Ενταξη μέχρι τις 31 Μαρτίου
Ηδη οι εταιρείες διαχείρισης επισφαλών απαιτήσεων και οι διευθύνσεις καθυστερήσεων των συστημικών ομίλων έχουν ξεκινήσει επαφές με τους δανειολήπτες για τον εντοπισμό όσων χρειάζονται επιπλέον υποστήριξη. Παράλληλα, υπάρχει επικοινωνία και με οφειλέτες που δεν έχουν κάνει χρήση των αναστολών μέχρι στιγμής και θα μπορούσαν να ενταχθούν μέχρι τις 31 Μαρτίου σε αυτό το καθεστώς. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, από τα πρώτα τηλεφωνήματα δεν φαίνεται να υπάρχει ενδιαφέρον. «Οποιος είχε πραγματικά ανάγκη, έχει ήδη κάνει τη σχετική αίτηση» υποστηρίζει πηγή από μεγάλο servicer που διαχειρίζεται τα δάνεια συστημικού ομίλου.
Τι δείχνουν οι πρώτες εκτιμήσεις
Τραπεζικό στέλεχος που έχει εικόνα των τάσεων εκτιμά ότι τελικά ένα ποσοστό 60% -70% των δανείων που πάγωσαν, ήτοι ανοίγματα 17-20 δισ. ευρώ, θα επιστρέψουν σε κανονικές δόσεις άμεσα, καθώς η οικονομική κατάσταση των οφειλετών το επιτρέπει. Ενα μεγάλο κομμάτι από την πίτα αυτή, που υπολογίζεται γύρω στα 10 δισ. ευρώ και αφορά ενυπόθηκα δάνεια με εγγύηση την πρώτη κατοικία, θα διασωθεί μέσα από το κρατικό πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ, το οποίο επιδοτεί μεσοσταθμικά έως και το 80% των δόσεων για διάστημα εννέα μηνών. Παράλληλα βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τους θεσμούς για μια αντίστοιχη δράση (ΓΕΦΥΡΑ ΙΙ) που θα αφορά πληττόμενες από την κορωνο-κρίση επιχειρήσεις και επαγγελματίες.
Η μεγάλη μάχη λοιπόν θα δοθεί για να κρατηθούν στη ζωή τα δάνεια που δεν θα καταφέρουν να επιστρέψουν άμεσα σε κανονικές πληρωμές, ήτοι στο 100% των δόσεων που καταβάλλονταν πριν από την πανδημία.
Γρήγορο καθάρισμα των επισφαλειών της πανδημίας θέλει η ΤτΕ
Υπέρ της εμπροσθοβαρούς αντιμετώπισης των επιπτώσεων της πανδημίας στην ποιότητα των χαρτοφυλακίων των τραπεζών τάσσεται σύμφωνα με πληροφορίες η Τράπεζα της Ελλάδος. Ο κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας έχει αρκετές φορές το τελευταίο διάστημα διατυπώσει δημόσια την εκτίμησή του για τις πληγές που θα αφήσει η τρέχουσα κρίση στον κλάδο, τοποθετώντας τα νέα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα στα επίπεδα των 8-10 δισ. ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό, στην Τράπεζα της Ελλάδος θεωρούν ότι οι συστημικοί όμιλοι θα πρέπει να σχηματίσουν το συντομότερο δυνατόν τις κατάλληλες προβλέψεις που θα τους επιτρέψουν να καθαρίσουν όσο πιο γρήγορα γίνεται τους ισολογισμούς τους. Ο κ. Στουρνάρας έχει επανειλημμένα τονίσει πως η επιστροφή της χώρας σε επενδυτική βαθμίδα είναι απαραίτητη για την ανάκαμψη της οικονομίας και οι καθαρές τράπεζες αποτελούν αναγκαία συνθήκη για τις απαιτούμενες αναβαθμίσεις από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης.
Πιστεύει δε ότι το πρόβλημα των κόκκινων δανείων θα πρέπει να έχει επιλυθεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο μέσα στον επόμενο 1,5 χρόνο, όταν εκτιμάται ότι η ευρωπαϊκή οικονομία θα έχει εξέλθει των έκτακτων συνθηκών.
Αισιόδοξες εκτιμήσεις
Από την πλευρά τους οι τραπεζικές διοικήσεις έχουν διατυπώσει πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις για το μέγεθος του προβλήματος. Μπορεί να σχημάτισαν περισσότερες προβλέψεις στα τελευταία τρίμηνα, ωστόσο σε καμία περίπτωση ο βαθμός κάλυψης των υποψήφιων για NPEs δανείων δεν μπορεί να θεωρείται αρκετός, εάν επαληθευτούν οι εκτιμήσεις του κ. Στουρνάρα.
Η αλήθεια είναι ότι σε αυτή τη φάση οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι τα εμπόδια μπορούν να ξεπεραστούν χωρίς να θιγούν οι ιδιώτες μέτοχοι. Με εξαίρεση φυσικά την Τράπεζα Πειραιώς, που ούτως ή άλλως θα προχωρήσει σε αύξηση κεφαλαίου όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες στις αγορές, στο πλαίσιο της ιδιωτικοποίησής της.
Η εξυγίανση
Αν πάντως οι προβλέψεις των τραπεζών επιβεβαιωθούν και τα νέα κόκκινα δάνεια δεν ξεπεράσουν τα 6 δισ. ευρώ, ενδεχομένως ο σχεδιασμός τους για πλήρη εξυγίανση των ισολογισμών τους έως το τέλος του 2022, να εκτελεστεί χωρίς νέες εκδόσεις μετοχών για τις Eurobank, Alpha Bank και Εθνική Τράπεζα. Κι αυτό διότι μετά τον πρώτο κύκλο του σχήματος κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής», τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα από την προ πανδημίας εποχή θα έχουν περιοριστεί στα 6, 9 και 4 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Πρόκειται για μεγέθη που μπορούν να αποενοποιηθούν με χρήση της οργανικής κερδοφορίας του 2021 και του 2022.
Διαπραγμάτευση
Σημειώνεται πάντως πως οι τράπεζες αυτή τη στιγμή προχωρούν σε διευκολύνσεις πληρωμής προς τους πελάτες τους, χωρίς ακόμη να έχουν καταλήξει οι συζητήσεις τους με το Εποπτικό Συμβούλιο της ΕΚΤ (SSM) για ενδεχόμενες εποπτικές διευκολύνσεις μετά το τέλος των μορατόριουμ. Οπως επισημαίνει κορυφαία τραπεζική πηγή, «πρόκειται για μία διαπραγμάτευση με τον επόπτη μας που συνεχίζεται. Δεν μπορούμε όμως να περιμένουμε την ολοκλήρωσή της, γιατί οι οφειλέτες έχουν ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν στην παρούσα φάση. Ετσι, παίρνουμε το ρίσκο της παροχής διευκολύνσεων και ευελπιστούμε πως ο SSM θα βοηθήσει εποπτικά τον κλάδο. Αλλωστε, και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές τράπεζες, ιδιαίτερα στον Νότο, θα αντιμετωπίσουν ανάλογα προβλήματα».
Δημόσιος φορέας απόκτησης ακινήτων
Αισιόδοξοι πως όλα θα είναι έτοιμα εγκαίρως για την εφαρμογή του νέου πτωχευτικού κώδικα που ψηφίστηκε στο τέλος του 2020 είναι οι τραπεζίτες, εκτιμώντας ότι τα συναρμόδια υπουργεία κινούνται με τις κατάλληλες ταχύτητες για να προλάβουν τις δύο ημερομηνίες-ορόσημα: Την 1η Μαρτίου που θα πρέπει να ξεκινήσει η εφαρμογή του νέου καθεστώτος για επιχειρήσεις και την 1η Ιουνίου για τα νοικοκυριά.
Μέχρι τότε οι τράπεζες έχουν αναστείλει τις διαδικασίες ανάκτησης απαιτήσεων για ευάλωτα νοικοκυριά.
Τραπεζικές πηγές σημειώνουν πως αν όλα πάνε καλά, τα ηλεκτρονικά εργαλεία για τον νέο πτωχευτικό κώδικα, όπως αυτό που αφορά τις εξωδικαστικές ρυθμίσεις πριν από την πτώχευση, θα έχουν τεθεί εγκαίρως σε λειτουργία. Αμφιβάλλουν όμως για το αν θα είναι όλα έτοιμα για τον υπό σύσταση φορέα που θα αγοράζει σπίτια ευάλωτων νοικοκυριών που πτωχεύουν, δίνοντάς τους μίας δεύτερη ευκαιρία να ξαναποκτήσουν το ακίνητο που έχασαν.
Στο πλαίσιο αυτό, πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο ο φορέας αυτός να λειτουργήσει σε πρώτη φάση υπό δημόσιο έλεγχο, ώστε να μην υπάρξουν καθυστερήσεις στην έναρξη του νέου κώδικα και στη συνέχεια να ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για την ανάθεση σε ιδιώτη.
Συζητήσεις με τους θεσμούς για την επιδότηση των τόκων
Ολοκληρώθηκε ο κύκλος των διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς για την επιδότηση τόκων και το πρόγραμμα «Γέφυρα 2» για τις επιχειρήσεις και θα ακολουθήσει περίοδος διαβουλεύσεων για τις λεπτομέρειες.
Το πρόγραμμα προτείνεται να έχει διάρκεια επιδότησης 9 μηνών, η οποία θα ξεκινά από το 90% για τα ενήμερα δάνεια και θα βαίνει μειούμενη ανά τρίμηνο, όπως και για τα «πράσινα» στεγαστικά δάνεια του προγράμματος «Γέφυρα». Το ίδιο θα ισχύει και για τα δάνεια σε καθυστέρηση.
Ωστόσο μένει να αποφασιστεί για τα δάνεια μεγάλων επιχειρήσεων αν θα είναι επιδότηση δόσης ή τόκων και αν θα περιλαμβάνονται και τα δάνεια που έχουν καταγγελθεί.
Μέχρις να τεθεί σε εφαρμογή το πρόγραμμα, θα εφαρμοστεί το πρόγραμμα στήριξης μικρομεσαίων μέσω κρατικής επιδότησης τόκων.
