Σαφές μήνυμα αδιαλλαξίας στις διεκδικήσεις που προβάλλει στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο έστειλε η Τουρκία με τις προκλητικές υπερπτήσεις που πραγματοποίησε σήμερα στο Ανατολικό Αιγαίο την ώρα που η ελληνική βουλή ψήφιζε την επέκταση στο Ιόνιο των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια.

Άτυπες και μη δεσμευτικές επαφές

Ουσιαστικά η Άγκυρα έρχεται να «υπενθυμίζει» το casus belli στο Αιγαίο λίγα 24ωρα πριν από την έναρξη των διερευνητικών επαφών στην Κωνσταντινούπολη όπου οι δύο πλευρές έχουν αποκλίνουσες τοποθετήσεις και ακόμα δεν έχουν ομονοήσει στο πλαίσιο της συζήτησης: Το αν δηλαδή η συζήτηση αφορά αποκλειστικά τις θαλάσσιες ζώνες όπως λέει η Αθήνα ή μια διευρυμένη ατζέντα με γκρίζες ζώνες και αποστρατιωτικοποίηση νησιών όπως επιδιώκει η Άγκυρα;

Την ίδια στιγμή εντός της ελληνικής βουλής παρά το γεγονός ότι υπάρχει ευρύτερη συναίνεση και στήριξη των κομμάτων στη διαδικασία των διερευνητικών επαφών με την Τουρκία, εντούτοις καταγράφηκαν οι σοβαρές διαφωνίες της αντιπολίτευσης με την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη αναφορικά με την εκτίμηση της κατάστασης.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι «προσερχόμαστε με αισιοδοξία, αυτοπεποίθηση και ελπίδες στις διερευνητικές επαφές. Προσερχόμαστε όμως και με μηδενική αφέλεια» ενώ στάθηκε στο ότι οι συνομιλίες αυτές είναι «άτυπες και μη δεσμευτικές συναντήσεις».

Σε αυτό το πλαίσιο ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι πληρούνται οι δύο προϋποθέσεις που θέλει η Ελλάδα για την έναρξη των διερευνητικών, δηλαδή η έλλειψη προκλήσεων από την Τουρκία και τη συνέχιση των συζητήσεων από εκεί που σταμάτησαν το 2016.

Αρνητικές οι συνθήκες επανεκκίνησης

Σε εντελώς άλλο μήκος κύματος κινήθηκε ο Αλέξης Τσίπρας ο οποίος αν και δήλωσε στήριξη στις διερευνητικές επαφές και διαθέσιμος για συνεννόηση με την κυβέρνηση, υποστήριξε παράλληλα ότι είναι αρνητικές οι συνθήκες επανεκκίνησης των διερευνητικών με την Τουρκία αποδίδοντας στην κυβέρνηση αμηχανία και έλλειψη σαφούς στρατηγικής από την κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη.

Μάλιστα παρά το γεγονός ότι ο κ. Μητσοτάκης επανέλαβε ότι μοναδικό αντικείμενο συζήτησης είναι η οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, ο κ. Τσίπρας έδειξε να μην πείθεται απόλυτα και ζήτησε να υπάρχει κάθετη εναντίωση σε οποιαδήποτε συζήτηση που θέλει η Άγκυρα για να γκριζάρει το Αιγαίο αλλά και σε πιέσεις τρίτων προς την Ελλάδα για υποχωρήσεις από την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα.

Από την πλευρά της η Φώφη Γεννηματά χαρακτήρισε θετική εξέλιξη την έναρξη των διερευνητικών, επισημαίνοντας ωστόσο «δεν επιτρέπεται να συγχέονται οι διερευνητικές με την διαπραγμάτευση» καθώς η διαπραγμάτευση μπορεί να αρχίσει μόνον όταν προσδιοριστούν με σαφήνεια στις διερευνητικές οι εκατέρωθεν προσεγγίσεις για τις θαλάσσιες ζώνες και συνέστησε «μεγάλη προσοχή σε δεύτερες σκέψεις που μπορεί να έχει η Τουρκία για να επιρρίψει τις ευθύνες τυχόν αδιεξόδου στην Ελλάδα».

Τουρκικές διεκδικήσεις

Το ΚΚΕ έχει χαρακτηρίσει αυταπάτη τις προσδοκίες ότι οι διερευνητικές επαφές θα θέσουν τέρμα στην τουρκική επιθετικότητα και μάλιστα ο βουλευτής του ΚΚΕ Γιώργος Μαρίνος ανέφερε σήμερα στη βουλή ότι «στο τέλος του Μάρτη είναι η καταληκτική ημερομηνία εφαρμογής της οδηγίας 89/2014 της ΕΕ περί χωροταξικού σχεδιασμού των θαλάσσιων ζωνών και η οδηγία αυτή έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία το 2018. Όπως πληροφορηθήκαμε, το θέμα το χειρίζεται το υπουργείο Περιβάλλοντος αλλά δεν υπάρχει ενημέρωση αν έχει γίνει κάτι, και γνωρίζουμε πως η οδηγία προβλέπει διαβουλεύσεις ακόμα και με γειτονικά κράτη. Για την υποκριτική θέση της ΕΕ στην προστασία του περιβάλλοντος έχουμε τοποθετηθεί αλλά το θέτουμε σήμερα γιατί αφορά τις θαλάσσιες ζώνες και συνδέεται με τις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο».

Προβληματισμός για Μάας

Πάντως λίγο πριν το πρώτο ραντεβού της Κωνσταντινούπολης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στις 25 Ιανουαρίου ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου μεταβαίνει αύριο στις Βρυξέλλες όπου θα έχει συνομιλίες με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν Μαργαρίτη Σχοινά όπου θα συζητηθεί το ευρύτερο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων, μέρος του οποίου είναι και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Την ίδια ώρα ωστόσο προβληματισμό προκαλεί στην Αθήνα η αφωνία που επέλεξε να τηρήσει ο Χάικο Μάας έναντι του Μεβλούτ Τσαβούσογλου όταν κατά τις κοινές τους δηλώσεις ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών εξαπέλυσε απειλές πολέμου κατά της Ελλάδας. Το θέμα έθιξε σήμερα και ο Αλέξης Τσίπρας ασκώντας κριτική στη Γερμανία αλλά και την ΕΕ χαρακτηρίζοντας τη στάση της ως στάση Πόντιου Πιλάτου, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι και στο κυβερνητικό στρατόπεδο υπάρχουν αντιδράσεις με πιο χαρακτηριστική την τοποθέτηση της Ντόρας Μπακογιάννη χτες που ζήτησε εξηγήσεις για τη στάση του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών.

Η προειδοποίηση Μπλίνκεν

Μέσα σε αυτό το κλίμα Αθήνα και Άγκυρα έχουν στραμμένο το βλέμμα στην Ουάσινγκτον μετά την ορκωμοσία Μπάιντεν. Ο υποψήφιος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν τάχθηκ υπέρ της διατήρησης των κυρώσεων CAATSA εναντίον της Τουρκίας, κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας στην επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας για την επικύρωση του διορισμού του.

Ο κ. Μπλίκεν εκτίμησε ότι οι κυρώσεις πρέπει να συνεχιστούν έως ότου εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητα τους. Υπό αυτό το πρίσμα, εξαπέλυσε πυρά εναντίον της Άγκυρας για την απόκτηση του ρωσικού συστήματος S-400, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να παρθούν νέα μέτρα στην περίπτωση που εκτιμηθεί ότι οι υφιστάμενες κυρώσεις δεν έχουν παράγει τα επιθυμητά αποτελέσματα.