Κάποιος είχε γράψει, πολύ εύστοχα, το 2010 πως η ελληνική δημοσιογραφία έχασε τη μεγαλύτερη είδηση των τελευταίων σαράντα χρόνων στην Ελλάδα, την πτώχευση.
Πραγματικά, δεν υπήρξε η παραμικρή νύξη, κανένα καμπανάκι, καμία απολύτως αναφορά – έστω και ως μακρινός φόβος – για τον τοίχο που ερχόταν καταπάνω μας. Ολοι πίστευαν πως αυτό το μοντέλο, δανειζόμαστε-καταναλώνουμε-ξαναδανειζόμαστε και ξανά πάλι τα ίδια, είναι ένα προστατευμένο μοντέλο από τον σύγχρονο καπιταλισμό και κανέναν δεν συμφέρει να διαρραγεί, να κινδυνέψει, θα πηγαίνει έτσι για πάντα. Κανείς δεν σήκωσε το χαλάκι να δει πως από κάτω το έδαφος διαβρωνόταν χρόνο με τον χρόνο και πως ακόμη και τα θαύματα κρατάνε τρεις μέρες και όχι για πάντα. Τίποτα για την αποβιομηχάνιση, λέξη για τις επιδοτήσεις που έπεφταν κι εκείνες στον κουβά της κατανάλωσης και όχι των υποδομών.
Κάπως έτσι θα μπορούσε κάποιος να πει πως ολόκληρη η ανθρωπότητα πιάστηκε απροετοίμαστη στην πανδημία. Θα μου πεις πώς μπορεί κάποιος να προβλέψει κάτι τέτοιο; Δεν μπορεί να προβλέψει τη στιγμή και τον τρόπο αλλά τα υπόλοιπα μπορεί. Και τότε φοβάται, μαθαίνει, φροντίζει, οργανώνεται διαφορετικά. Ακριβώς όπως άλλαξε ριζικά ο τρόπος που χτίζονται τα σπίτια στις ιδιαίτερα σεισμογενείς περιοχές. Η διαφορά εδώ είναι όμως πως για τους σεισμούς μάλλον δεν ευθυνόμαστε καθόλου ενώ τα υπόλοιπα έχουν να κάνουν με τα μοντέλα ανάπτυξής μας. Υπάρχει πρόληψη, και σίγουρα υπάρχει τρόπος θωράκισης όταν έρθει το κακό για ελαχιστοποίηση των απωλειών. Τα υπόλοιπα είναι μοιρολατρία. Οταν δεν είναι στυγνή κερδοσκοπία και αμοραλισμός. Ξαφνικά το «αόρατο χέρι της Αγοράς» το έριξε στη φιλοσοφία, τι είναι ο άνθρωπος, τι είναι η φύση, πώς να τη δαμάσεις, πώς να προετοιμαστείς για το χτύπημα της μοίρας…
Σίγουρα δεν μπορείς να καταλογίσεις ανετοιμότητα στον Αισχύλο που σκοτώθηκε από μία χελώνα όταν την άφησε από τα νύχια του ένας αετός από μεγάλο ύψος. Ούτε στον Τενεσί Ουίλιαμς που του σφήνωσε το καπάκι από το κολλύριο στον λαιμό και πέθανε από ασφυξία. Το ατύχημα είναι εκείνη η ακραία λύση συνεχείας του χρόνου, εκείνη η πρόσκαιρη κατάργηση κάθε λογικής, η πραγμάτωση της πιο μικρής πιθανότητας – ακόμη και οι ελάχιστες πιθανότητες πρέπει κάποτε να δικαιώνονται.
Ομως η φιλοσοφία έχει και άλλα κεφάλαια, πέρα από εκείνα που μας βολεύουν και τα χρησιμοποιούμε α λα καρτ. Δεν έχει μιλήσει μόνο για την αταξία, το χάος, το αδιανόητο της ύπαρξης, αλλά και για εκείνα που περνάνε απολύτως από το χέρι μας, όπως ο ανθρωπισμός, η αλληλεγγύη, η προστασία του αδυνάτου, το πώς μαλακώνει η προσφορά την αγωνία του θανάτου και σε τελική ανάλυση η σωτηρία της ψυχής, ρε διάολε. Ακόμη και εντελώς ιδιοτελώς να το δεις, μόνο σε έναν κόσμο υγιή, όρθιο, ελεύθερο, με ροή, μπορείς κι εσύ να κυνηγήσεις τις φιλοδοξίες σου. Μόνο ένας ανθρώπινος κόσμος σού δίνει τη δυνατότητα να γίνεις απάνθρωπος. Ακριβώς όπως μόνο η Δημοκρατία σού δίνει τη δυνατότητα να γίνεις φασίστας.
Εντάξει, κάποια είναι μαθήματα επιλογής, δεν τα πήραν όλοι. Αλλά τα προβλήματα του εκπαιδευτικού συστήματος είναι άλλη κουβέντα.
