Η κοινωνική και οικονομική καταστροφή που έφερε η πανδημία στις ΗΠΑ και ασφαλώς ο τρόπος που διαχειρίστηκε την κρίση ο Ντόναλντ Τραμπ συνέβαλαν καθοριστικά στην αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο – διότι οι ηγέτες στα δύσκολα κρίνονται.

Η οικονομική ρεπόρτερ του BBC Νάταλι Σέρμαν κωδικοποίησε τις πέντε «καυτές πατάτες» που θα πάρει στα χέρια του την ερχόμενη Τετάρτη ο νέος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, μέσα μάλιστα σε ένα κλίμα έντονης καχυποψίας – αν όχι διχόνοιας – που κυριαρχεί στην αμερικανική κοινωνία αλλά και στον κόσμο της πολιτικής.

«Αρχή άνδρα δείκνυσι»

«Αρχή άνδρα δείκνυσι» λοιπόν, και η πρώτη ασφυκτική, από άποψη χρόνου, πρόκληση στην οποία καλείται να ανταποκριθεί ο Τζο Μπάιντεν και η κυβέρνησή του είναι η αύξηση των δαπανών για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ο ίδιος το υποσχέθηκε όχι μόνο προεκλογικά, αλλά και μετά τη νίκη του στις εκλογές του Νοεμβρίου.

Οι Δημοκρατικοί έχουν προαναγγείλει την προετοιμασία ενός νέου πακέτου σταθεροποίησης της οικονομίας και ανακούφισης των Αμερικανών που είδαν το βιοτικό τους επίπεδο να υποβαθμίζεται λόγω της πανδημίας. Αυτό σημαίνει την αποστολή… επιταγών στις περισσότερες αμερικανικές οικογένειες. Και επίσης την αποδέσμευση φρέσκου χρήματος για τις Πολιτείες και τις τοπικές κυβερνήσεις – κάτι που ο Ντόναλντ Τραμπ και οι Ρεπουμπλικανοί μπλοκάρισαν αφότου είχαν χάσει τις εκλογές.

Η συντάκτρια του BBC θεωρεί ότι οι Ρεπουμπλικανοί θα συνεχίσουν να αντιτάσσονται στην αύξηση των δαπανών για την αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων της Covid-19. Αλλά αναφέρει ότι αναλυτές της Wall Street (και συγκεκριμένα της Goldman Sachs) θεωρούν πολύ πιθανή την εκταμίευση επιπλέον 750 δισ. δολαρίων για τον σκοπό αυτό.

Μισθοί και φόροι

Δεύτερη οικονομική πρόκληση – ακριβέστερα υποχρέωση – του Τζο Μπάιντεν είναι η τήρηση της υπόσχεσής του να υπερδιπλασιάσει το κατώτατο ωρομίσθιο στη χώρα, ώστε να φθάσει στα 15 δολάρια. Πρόκειται για παλαιό αίτημα των εργατικών συνδικάτων που έχουν ενστερνιστεί και προωθήσει εδώ και χρόνια η αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος, φιλελεύθεροι αναλυτές και ομάδες πίεσης.

Ο Μπάιντεν έχει επίσης υποσχεθεί να αυξήσει τη φορολόγηση των πλουσιότερων νοικοκυριών και να ακυρώσει ορισμένες φοροαπαλλαγές που θεσμοθέτησε ο Ντόναλντ Τραμπ για τις επιχειρήσεις – ίσως αυξηθεί κατά τι ο ανώτατος συντελεστής φορολόγησης των εταιρικών κερδών, που μείωσε από το 35% στο 21% η απερχόμενη διακυβέρνηση.

Κάποιοι μετριοπαθείς Δημοκρατικοί γερουσιαστές, πάντως, θεωρείται ότι δεν θα συναινέσουν εύκολα σε φορολογικές επιβαρύνσεις των επιχειρήσεων. Ως γνωστόν οι έδρες στη Γερουσία είναι μοιρασμένες 50-50 και η αναπάντεχα κερδισμένη από τους Δημοκρατικούς πλειοψηφία θα εξασφαλίζεται χάρη στην ψήφο της προέδρου του Σώματος και αντιπροέδρου των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις.

Τρισεκατομμύρια για το κλίμα

Η τρίτη πρόκληση για το νέο πρόεδρο θα είναι η εξεύρεση… τρισεκατομμυρίων δολαρίων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων σε φιλικές προς το περιβάλλον υποδομές, όπως είναι για παράδειγμα η δημιουργία σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Στην ατζέντα Μπάιντεν είναι και η βελτίωση των σιδηροδρομικών συγκοινωνιών στις ΗΠΑ, που επί δεκαετίες ολόκληρες έχουν παραμεληθεί κατ’ απαίτηση του πανίσχυρου λόμπι των πετρελαίων, αλλά και του διόλου ευκαταφρόνητης ισχύος λόμπι των υπεραστικών λεωφορείων.

Στην περίπτωση της χρηματοδότησης «πράσινων» υποδομών η έγκριση από το Κογκρέσο θεωρείται ευκολότερη υπόθεση. Και η απερχόμενη διακυβέρνηση των Ρεπουμπλικανών έχει επεξεργαστεί σχέδια χρηματοδότησης έργων υποδομής – άσχετα αν τα έργα αυτά εξελίχθηκαν σε σύντομο ανέκδοτο στην Ουάσιγκτον λόγω της αργής εφαρμογής και προόδου των, όπως σημειώνει η ρεπόρτερ του BBC.

Μετανάστες και φοιτητές

Ο Μπάιντεν πάντως δεν θα εξαρτάται από το Κογκρέσο για κάθε πολιτική απόφαση που θα παίρνει. Η επανένταξη των ΗΠΑ στη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα δεν απαιτεί έγκριση των δύο κοινοβουλευτικών Σωμάτων. Όπως, εξάλλου, και η τροποποίηση των κανόνων που διέπουν τη μετανάστευση. Ο ίδιος ο εκλεγμένος πρόεδρος έχει υποσχεθεί, για παράδειγμα, να άρει τις απαγορεύσεις εισόδου στις ΗΠΑ πολιτών από πολλές μουσουλμανικές χώρες, που διέταξε ο Τραμπ.

Δεν έχει διαφανεί ακόμα πόσο μακριά θέλει να προχωρήσει ο Μπάιντεν, γράφει η Νάταλι Σέρμαν, σε ό,τι αφορά την υλοποίηση μιας προχωρημένης, προοδευτικής ατζέντας την οποία έχουν εκπονήσει και προωθούν μείζονες προσωπικότητες του Δημοκρατικού Κόμματος, όπως οι γερουσιαστές Ελίζαμπεθ Γουόρεν και Τσακ Σάμερ.

Τα συγκεκριμένα προβεβλημένα στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος θα πιέσουν το νέο πρόεδρο να υπογράψει διατάγματα για τη διαγραφή χρεών έως 50.000 δολαρίων που οφείλουν φοτητές στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Κατά την προεκλογική του εκστρατεία ο Μπάιντεν στήριξε την ιδέα να διαγραφούν φοιτητικά χρέη έως 10.000 δολάρια.

«Την πρώτη διετία η διακυβέρνηση Μπάιντεν θα σπαταλήσει πολύ χρόνο για να παγιώσει τις πολιτικές θέσεις και τις προτεραιότητές της, σε ό,τι αφορά τις δαπάνες. Σε πολλά θέματα οι απόψεις εντός του Δημοκρατικού Κόμματος διίστανται. Διότι και το Δημοκρατικό Κόμμα είναι διαιρεμένο, αν και όχι στο βαθμό που είναι διαιρεμένη σήμερα η Δεξιά», δήλωσε στο BBC η οικονομολόγος Πίπα Μάλμγκρεν, στενή συνεργάτιδα του πρώην προέδρου Τζορτζ Μπους Β’ στο Λευκό Οίκο.

Ουδείς αμφιβάλλει ότι η πρώτη μάχη που καλείται να κερδίσει η διακυβέρνηση Μπάιντεν είναι εκείνη με τον χρόνο.