Όμως η χώρα χαράσσει μια αξιοσημείωτα διαφορετική πορεία από τις υπόλοιπες. Στην πρώτη φάση του προγράμματος, αμέσως μετά τους εργαζόμενους της πρώτης γραμμής, δεν πρόκειται να εμβολιάσει τους ηλικιωμένους, αλλά τους εργαζόμενους ηλικίας 18 έως 59 ετών.
Πώς αποφασίστηκε η προτεραιότητα των νεαρών εργαζομένων;
Ο καθηγητής Αμίν Σοεμπαντρίο, που συμμετέχει στην επιτροπή που πρότεινε στην κυβέρνηση τη στρατηγική προτεραιότητας στους νέους, υποστηρίζει ότι αυτή η κίνηση βγάζει νόημα, αφού οι νέοι εργαζόμενοι είναι εκείνοι που «βγαίνουν από το σπίτι και κινούνται παντού και το βράδυ γυρίζουν σπίτι στις οικογένειές τους».
«Στοχεύουμε σε εκείνους που είναι πιο πιθανό να μεταδώσουν τον ιό», εξήγησε στο BBC.
Υποστηρίζει ότι αυτή η προσέγγιση αυξάνει τις πιθανότητες της χώρας να επιτύχει ανοσία της αγέλης.
Πιστευόταν ότι απαιτείται να εμβολιαστεί το 60-70% του παγκόσμιου πληθυσμού προκειμένου να περιοριστεί επαρκώς η εξάπλωση της πανδημίας. Ωστόσο αυτό το ποσοστό θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο αν οι νέες, πιο μεταδοτικές μεταλλάξεις του ιού διαδοθούν ευρέως.
«Αυτός είναι ο μακροπρόθεσμος στόχος μας –ή έστω να μειώσουμε σημαντικά την εξάπλωση, ώστε η πανδημία να τεθεί υπό έλεγχο και να ανοίξουμε και πάλι την οικονομία», εξηγεί ο Σοεμπαντρίο.
Η Ινδονησία, μια χώρα με πληθυσμό 270 εκατ. ανθρώπων, έχει τον υψηλότερο συνολικό αριθμό κρουσμάτων στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας. Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, περίπου το 80% των κρουσμάτων αφορούν το εργατικό δυναμικό.
Αν και τα σχολεία και τα κυβερνητικά κτίρια παραμένουν κλειστά εδώ και σχεδόν ένα χρόνο, η κυβέρνηση έχει αντισταθεί στα αυστηρά lockdown, φοβούμενη τις επιπτώσεις που θα είχε μια τέτοια κίνηση για την εθνική οικονομία. Περισσότεροι από τον μισό πληθυσμό εργάζονται στην παραοικονομία, πράγμα που συνεπάγεται ότι αδυνατούν να εργαστούν εξ αποστάσεως.
Ο νέος υπουργός υγείας της χώρας, Μπούντι Γκουνάντι Σαντικίν υπερασπίστηκε τη στρατηγική επιμένοντας ότι δεν αφορά μόνο την οικονομία, αλλά και την «προστασία των ανθρώπων και τη στόχευση πρώτα σε εκείνους που είναι πιο πιθανό να κολλήσουν και να μεταδώσουν τον ιό».
«Εστιάζουμε σε εκείνους που αλληλεπιδρούν με πολλούς ανθρώπους εξαιτίας της δουλειάς τους, τους οδηγούς ταξί, την αστυνομία, τον στρατό. Επομένως, δεν θέλω οι άνθρωποι να πιστεύουν ότι αφορά μόνο την οικονομία. Αφορά την προστασία του κόσμου», τόνισε.
Και τι θα γίνει με τους ηλικιωμένους;
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι πρόκειται να φροντίσει και για την προστασία των υπερηλίκων.
«Ο εμβολιασμός των εργαζόμενων ενός νοικοκυριού συνεπάγεται ότι δεν θα φέρουν τον ιό στο σπίτι, όπου ζουν και συγγενείς τους που είναι μεγαλύτερης ηλικίας», σημειώνει η Δρ. Σίτι Νάντια Ταρμιζί, εκπρόσωπος του υπουργείου υγείας για το πρόγραμμα εμβολιασμού.
Οι περισσότεροι ηλικιωμένοι στην Ινδονησία ζουν σε νοικοκυριά μαζί με τα παιδιά και τα εγγόνια τους και η απομόνωσή τους από την υπόλοιπη οικογένεια είναι συχνά ανέφικτη.
«Επομένως, πρόκειται για άλλο ένα όφελος αυτής της προσέγγισης, ο εμβολιασμός των ανθρώπων 18 έως 59 ετών προσφέρει κάποια προστασία και για τους ηλικιωμένους που ζουν μαζί τους», τόνισε.
Όμως δεν είναι βέβαιο αν οι εμβολιασθέντες μπορούν να φέρουν και να μεταδίδουν τον ιό.
«Απλώς δεν έχουμε ακόμη αυτή την πληροφορία», προειδοποιεί ο καθηγητής Ρόμπερτ Ριντ, μέλος της επιτροπής για τον εμβολιασμό που συμβουλεύει τις βρετανικές υπηρεσίες υγείας.
«Ο λόγος που η Βρετανία δεν επέλεξε τους νέους είναι, φυσικά, ότι πρώτον δεν ασθενούν τόσο βαριά και δεύτερον δεν έχουμε αποδείξει ακόμη αν τα εμβόλια επηρεάζουν τη μετάδοση με τον οποιονδήποτε τρόπο», εξηγεί.
Η προσέγγιση της Ινδονησίας, προσθέτει, απαιτεί πολύ υψηλή εμβολιαστική κάλυψη, «τουλάχιστον 50% κατά πάσα πιθανότητα, προκειμένου να σταματήσουν οι θάνατοι και οι νοσηλείες των ηλικιωμένων».
«Είναι πιθανό ότι αν επιτύχουν πολύ υψηλά ποσοστά κάλυψης, τότε θα υπάρξει κάποια διαφορά στη μετάδοση, όμως ακόμη αυτό δεν έχει αποδειχθεί με βεβαιότητα».
Τι δοκιμές έχει πραγματοποιήσει η Ινδονησία;
Η Ινδονησία έχει υιοθετήσει τη μοναδική αυτή προσέγγιση εν μέρει γιατί το κύριο εμβόλιο που χρησιμοποιεί δεν έχει δοκιμαστεί σε ηλικιωμένους.
Η χώρα στηρίζεται κυρίως στο κινέζικο εμβόλιο της εταιρείας Sinovac, με εμπορική ονομασία CoronaVac για την επίτευξη ανοσίας του πληθυσμού της, ενώ μέχρι στιγμής έχει παραλάβει τρία εκατ. από τα 125 εκατ. των δόσεων που έχει εξασφαλίσει.
Η κυβέρνηση έχει πραγματοποιήσει δοκιμές μόνο σε άτομα ηλικίας 18-59 ετών στο πλαίσιο των κλινικών δοκιμών του Sinovac.
«Κάθε χώρα μπορούσε να κάνει δοκιμές για οποιαδήποτε ηλικιακή ομάδα και από την Ινδονησία ζητήθηκε να πραγματοποιήσει δοκιμές σε πολίτες ηλικίας 18-59 ετών», εξηγεί η Δρ. Νάντια. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, ο εμβολιασμός των ηλικιωμένων θα ξεκινήσει στη δεύτερη φάση του προγράμματος, με τα εμβόλια της Pfizer/BioNTech και της AstraZeneca.
Ακόμη, όμως2 και αν τους είχε ζητηθεί να πραγματοποιήσουν δοκιμές σε άτομα άνω των 60 ετών, ισχυρίζεται η Δρ. Νάντια, το πιθανότερο είναι ότι η πρώτη φάση θα εστίαζε στους νέους εργαζόμενους, καθώς πιστεύουν ότι με αυτό τον τρόπο προστατεύουν περισσότερους ανθρώπους.
Η Ινδονησία υποστηρίζει ότι το εμβόλιο της Sinovac έχει αποτελεσματικότητα 65,3%, όμως σε άλλες κλινικές δοκιμές στη Βραζιλία, τα τελευταία στοιχεία κάνουν λόγο για αποτελεσματικότητα της τάξης του 50,4%. Οι ειδικοί τονίζουν ότι μόνο όταν καταστούν διαθέσιμα όλα τα σχετικά στοιχεία θα γνωρίζουμε την πραγματική του αποτελεσματικότητα και θα είμαστε σε θέση να το συγκρίνουμε με άλλα εμβόλια.
Τι πιστεύουν οι επιστήμονες για το πείραμα της Ινδονησίας;
«Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν θα λειτουργήσει και θα πρέπει να αξιολογηθεί», εξηγεί ο Πίτερ Κόλινγκνον, καθηγητής μεταδοτικών ασθενειών στο Εθνικό Αυστραλιανό Πανεπιστήμιο.
Όμως προσθέτει ότι βγάζει νόημα η προσαρμογή της σειράς διανομής βάσει των ειδικών συνθηκών που επικρατούν σε κάθε χώρα.
«Αν μιλάμε για μια αναπτυσσόμενη χώρα, μπορώ να καταλάβω γιατί να θέλει να προστατεύσει τους νεαρούς εργαζόμενους ενήλικες, εκείνους που μεταδίδουν περισσότερο τον ιό, από τη στιγμή που δεν μπορεί να τους ζητήσει να μείνουν στο σπίτι».
Ο Ριντ συμφωνεί, λέγοντας στο BBC: «Δεν είναι δουλειά των πλούσιων δυτικών χωρών να πουν σε άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο τι πρέπει να κάνουν». Όπως λέει, πιστεύει ότι η ινδονησιακή προσέγγιση μπορεί να είναι η σωστή για τη χώρα, ενώ τονίζει ότι σε παγκόσμιο επίπεδο κανείς δεν είναι σίγουρος για το ποια είναι η σωστή κίνηση αυτή τη στιγμή.
Ο καθηγητής Ντέιλ Φίσερ του Εθνικού Πανεπιστημιακού Νοσοκομείοου σημειώνει ότι η Ινδονησία ακολουθεί μια «πραγματιστική προσέγγιση».
«Λένε ότι θα εμβολιάσουν αυτή την ηλικιακή ομάδα, για την οποία διαθέτουν δεδομένα. Είναι μια προσβάσιμη ομάδα και είναι βέβαιο ότι αυτή η κίνηση θα κρατήσει τις επιχειρήσεις ανοιχτές», δηλώνει στο BBC.
Πώς τα πηγαίνει μέχρι στιγμής η Ινδονησία;
Η χώρα έχει τον τέταρτο μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο, ο οποίος απλώνεται σε ένα τεράστιο αρχιπέλαγος κοντά στον Ισημερινό, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει σημαντικές πρακτικές δυσκολίες στη συντήρηση των εμβολίων στη σωστή θερμοκρασία.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η πολιτική της κυβέρνησης εστιάζει στο εμβόλιο και δεν κάνει σχεδόν τίποτα άλλο για να προστατεύσει τον ιό, μεγεθύνοντας τους κινδύνους, ενώ το σύστημα υγείας ήδη βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης λόγω της αύξησης των κρουσμάτων.
Τα νεκροταφεία της Τζακάρτα, του επικέντρου της πανδημίας, είναι γεμάτα και τα νοσοκομεία αναφέρουν ότι δυσκολεύονται να διαχειριστούν τον τεράστιο αριθμό ασθενών.
Η δημοσιογράφος Σίτρα Πραστούτι που ζει στη Τζακάρτα και μόλις ανάρρωσε από τον ιό, έχει δηλώσει ότι «όταν βγαίνεις από το σπίτι σου, είναι σαν να μπαίνεις σε μια εμπόλεμη ζώνη και με τον αυξανόμενο αριθμό οικογενειακών συρροών δεν μπορείς να νιώσεις πουθενά αρκετά ασφαλής».
Όπως λέει, τα μηνύματα της κυβέρνησης προκαλούσαν σύγχυση και ήταν αλληλοαντικρουόμενα. «Ενθαρρύνουν τους πολίτες να μείνουν στο σπίτι στη διάρκεια των γιορτών, όμως μετά τα ξενοδοχεία διαφημίζουν προσφορές και δεν υπάρχουν περιορισμοί στις μετακινήσεις».
Επιπλέον, όπως τονίζει, στην περίπτωσή της δεν έγιναν τεστ ή ιχνηλάτηση, παρά το γεγονός ότι ανέφερε μόνη της την ασθένειά της στις τοπικές αρχές.
«Επομένως δεν ξέρω αν με έχουν συμπεριλάβει ή όχι στα στοιχεία για τον κοροναϊό», εξηγεί. «Πιστεύω ότι πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν το εμβόλιο σαν διέξοδο, σαν θεραπεία για κάθε ασθένεια, σαν τον υπέρτατο σωτήρα».
Είναι το εμβόλιο… χαλάλ;
Άλλο ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ινδονησία; Η ζελατίνη από γουρούνια χρησιμοποιείται ως σταθεροποιητικός παράγοντας σε ορισμένα εμβόλια, όμως η κατανάλωσή της είναι απαγορευμένη για τους μουσουλμάνους, που αποτελούν περίπου το 90% του ινδονησιακού πληθυσμού.
Και στα κοινωνικά δίκτυα της Ινδονησίας κυκλοφορούν αναρτήσεις που υποστηρίζουν ότι το κινεζικό εμβόλιο περιέχει προϊόντα από μαϊμούδες.
Ο πρόεδρος Γουιντόντο, που είναι και ο ίδιος μουσουλμάνος, δήλωσε ότι αυτό δεν θα έπρεπε να έχει σημασία σε μια υγειονομική έκτακτη ανάγκη, όμως δεν λείπουν και εκείνοι που αναζητούν θρησκευτική καθοδήγηση πάνω στο θέμα.
Η αρμόδια επιτροπή, πάντως, αφού συνεδρίασε, αποφάνθηκε ότι το εμβόλιο είναι… χαλάλ.
Πριν από αυτό, περίπου το 30% με 40% του πληθυσμού είχε απαντήσει σε έρευνα του υπουργείου υγείας ότι ήταν επιφυλακτικοί απέναντι στο εμβόλιο, ενώ το 7% ότι δεν ήθελε να το κάνει, προβάλλοντας το ενδεχόμενο να μην είναι χαλάλ ως μία από τις βασικές αιτίες για τη στάση τους.
