Κεραμέως εφ΄ όλη της ύλης στο «Βήμα»: Αλλαγές στα μηχανογραφικά, φάκελοι αξιολόγησης για τους εκπαιδευτικούς

Δύο επίπεδα κρίσης των εκπαιδευτικών (συνολική και διαμορφωτική) και «φακέλους» αξιολόγησης περιλαμβάνει το σχέδιο του υπουργείου Παιδείας για την ατομική αξιολόγηση δασκάλων και καθηγητών που θα εφαρμοστεί από τον Σεπτέμβριο του 2021.

Παράλληλα, στον πολύπαθο θεσμό των πανελλαδικών εξετάσεων, τα τμήματα που θα βρουν το επόμενο χρονικό διάστημα στο Μηχανογραφικό τους Δελτίο οι υποψήφιοι θα είναι πιθανώς λιγότερα. Οπως έχει ήδη γράψει «Το Βήμα», μελετάται το σχέδιο «Αθηνά Νο 2» και εάν το σύνολο των τμημάτων που λειτουργούν σήμερα στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας έχουν πραγματικό λόγο… ύπαρξης. Για το θέμα αυτό η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως λέει στο «Βήμα» ότι «ναι, εξετάζεται και το κατά πόσο πανεπιστημιακά τμήματα υπηρετούν πραγματικά υπαρκτές ακαδημαϊκές ανάγκες και πληρούν κριτήρια βιωσιμότητας και σκοπιμότητας».

Ακόμη, από εφέτος θα εισαχθεί Μηχανογραφικό και για τα ΙΕΚ (που φυσικά θα συνδεθούν στο μέλλον με ΑΕΙ μόνο εφόσον το επιλέξουν οι διοικήσεις τους), ενώ συνολικά η συμπλήρωση του Μηχανογραφικού Δελτίου των υποψηφίων αλλάζει.

Στην πρώτη της συνέντευξη μετά τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης η υπουργός Παιδείας επανατοποθετεί τις προτεραιότητές της και απαντά για όλα τα επίκαιρα ζητήματα που αφορούν την Παιδεία.

Τα σχολεία ανοίγουν αύριο για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση της χώρας. Θα γίνουν τεστ στους εκπαιδευτικούς και με ποιον τρόπο; Πότε υπολογίζεται να ανοίξουν τα Γυμνάσια και τα Λύκεια;

«Τη Δευτέρα 11/1 θα επαναλειτουργήσουν διά ζώσης τα νηπιαγωγεία, τα δημοτικά και τα ειδικά σχολεία όλων των βαθμίδων. Μέλημά μας είναι να λειτουργήσουν διά ζώσης και οι λοιπές εκπαιδευτικές δομές όταν οι συνθήκες μας το επιτρέψουν και αφού λάβουμε τις σχετικές εισηγήσεις των ειδικών. Προτεραιότητά μας είναι η ταυτόχρονη διασφάλιση της ατομικής και δημόσιας υγείας και της απρόσκοπτης εκπαιδευτικής διαδικασίας. Εξασφαλίσαμε για την εκπαιδευτική κοινότητα, από κοινού με τα υπουργεία Υγείας, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Εθνικής Αμυνας, τη δυνατότητα διενέργειας δωρεάν ελέγχου COVID-19. Εκπαιδευτικοί έχουν ξεκινήσει να δηλώνουν εθελοντικά την πρόθεσή τους να εξεταστούν προληπτικά για κορωνοϊό και πραγματοποιούνται ήδη τα σχετικά τεστ».

Θα γίνουν εφέτος προαγωγικές εξετάσεις στα Γυμνάσια; Στην Α’ Λυκείου θα εφαρμοστεί η Τράπεζα Θεμάτων; Και, τελικά, μελετάτε ευεργετικές διατάξεις για τα παιδιά, πέρα από τη μείωση της ύλης της Γ’ Λυκείου;

«Πρόκειται αναμφισβήτητα για μια ιδιαίτερη χρονιά. Κατά το διάστημα αναστολής της διά ζώσης λειτουργίας των σχολείων η κάλυψη της ύλης προχωρεί μέσω σύγχρονης και ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης. Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τίποτε δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη διά ζώσης διδασκαλία, καθώς και τη σχολική ζωή και αλληλεπίδραση. Με την πλήρη επιστροφή των μαθητών και των εκπαιδευτικών στη φυσική τάξη, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, θα εκτιμηθεί σε βάθος η κάλυψη της ύλης και κυρίως ο βαθμός αφομοίωσής της από τους μαθητές και θα εντοπιστεί κάθε πτυχή της εκπαιδευτικής διαδικασίας που μπορεί να χρειάζεται προσαρμογή.

Οσον αφορά την Τράπεζα Θεμάτων, έχει ήδη δημοσιευτεί το σώμα των θεμάτων που έχουν έως τώρα ενταχθεί για τα γραπτώς εξεταζόμενα μαθήματα στην Α’ τάξη Γενικού Λυκείου από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, ενώ έχουμε ανακοινώσει περιορισμό της ύλης για τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα της Γ’ Λυκείου. Παρακολουθούμε στενά τις επιδράσεις της πανδημίας στην εκπαιδευτική διαδικασία και είμαστε έτοιμοι να λάβουμε μέτρα και ρυθμίσεις που ενδέχεται να χρειαστούν».

Για να πάμε στην πολύπαθη Γ’ Λυκείου και στις πανελλαδικές εξετάσεις, εξηγήστε μου πού στοχεύουν οι εφετινές αλλαγές στη βάση εισαγωγής. Θα οδηγήσουν βεβαίως σε μείωση εισακτέων στα ανώτατα ιδρύματα της χώρας. Σκέφτεστε και τον περιορισμό τμημάτων των πανεπιστημίων (ενδεχομένως πρώην χαμηλής ζήτησης τμήματα των ΤΕΙ ή τμήματα τα οποία δεν τελειώνει η πλειονότητα των φοιτητών τους);

«Η καθιέρωση ελάχιστης βάσης εισαγωγής (ΕΒΕ) στοχεύει στη διασφάλιση των ακαδημαϊκών προϋποθέσεων της επιτυχούς φοίτησης και της έγκαιρης ολοκλήρωσης των σπουδών, επομένως και στη θωράκιση του κύρους των πανεπιστημιακών σπουδών και στη μείωση του ποσοστού μη ολοκλήρωσης των σπουδών, που σήμερα πλησιάζει το 30% του συνόλου (μέσα στο ίδιο νομοσχέδιο προβλέπεται και συγκεκριμένο χρονικό όριο φοίτησης, βάζοντας τέλος στην παθογένεια των “αιώνιων φοιτητών”).

Επίσης, στόχος είναι η ενίσχυση της αυτονομίας των ΑΕΙ και της δυνατότητας κάθε τμήματος να διαμορφώσει το ακαδημαϊκό του προφίλ, καθώς για πρώτη φορά προβλέπεται αποφασιστικός ρόλος των ΑΕΙ στην εισαγωγή των φοιτητών, αλλά και η εξασφάλιση των υποψηφίων, καθώς η βάση εισαγωγής – ως ποσοστό επί των επιδόσεων όλων των υποψηφίων του κάθε επιστημονικού πεδίου – αποσυνδέεται από την εκάστοτε ευκολία ή δυσκολία των θεμάτων.

Επίσης είναι σαφές ότι το να εισάγεται κανείς με βαθμό 1 και 2 στα 20 σε ΑΕΙ δεν μπορεί να είναι αποδεκτό. Πρώτα από όλα, γιατί παραπλανά τον ίδιο τον φοιτητή, δεδομένων των εξαιρετικά περιορισμένων πιθανοτήτων να παρακολουθήσει και να αποφοιτήσει από το εν λόγω τμήμα. Δεν περιποιεί τιμή στο δημόσιο πανεπιστήμιο και δεν σέβεται τα χρήματα του έλληνα φορολογουμένου. Σχετικά με τον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας, αυτός βρίσκεται ήδη υπό αξιολόγηση από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης και από το υπουργείο. Και, ναι, εξετάζεται και το κατά πόσο πανεπιστημιακά τμήματα υπηρετούν πραγματικά υπαρκτές ακαδημαϊκές ανάγκες και πληρούν κριτήρια βιωσιμότητας και σκοπιμότητας».

Στον νέο νόμο για την εισαγωγή στα ΑΕΙ προβλέπεται συμπλήρωση του Μηχανογραφικού Δελτίου των υποψηφίων σε δύο διαφορετικές περιόδους. Πώς λειτουργεί η μέθοδος αυτή;

«Σήμερα είναι απεριόριστος ο αριθμός των επιλογών στο Μηχανογραφικό. Κατ’ αποτέλεσμα, μπορεί ο φοιτητής να καταλήξει να εγγραφεί σε τμήμα το οποίο έχει επιλέξει ως 250ό στις επιλογές του, με αυξημένη πιθανότητα να μη φοιτήσει ποτέ ουσιαστικά και να μην αποφοιτήσει, ενώ καταλαμβάνει τη θέση από κάποιον που μπορεί να επιθυμεί να σπουδάσει στο συγκεκριμένο τμήμα. Η σημασία της εκπεφρασμένης προτίμησης, όπως δηλώνεται με τη συμπλήρωση του Μηχανογραφικού Δελτίου, ενισχύεται με τη θεσμοθέτηση δύο φάσεων επιλογής. Στόχος είναι να εισάγονται περισσότεροι υποψήφιοι σε τμήματα στα οποία επιθυμούν πραγματικά να σπουδάσουν. Στην α’ φάση οι υποψήφιοι θα συμπληρώνουν το Μηχανογραφικό Δελτίο με περιορισμένο αριθμό στοχευμένων επιλογών. Μετά την ανακοίνωση των επιτυχόντων, οι μη εισαχθέντες θα συμμετέχουν στη β’ φάση, κατά την οποία οι επιλογές τους θα περιορίζονται σε όσα τμήματα απέμειναν κενές θέσεις από την α’ φάση, με τις ίδιες βάσεις εισαγωγής. Επίσης θεσπίζεται η δυνατότητα υποβολής παράλληλου Μηχανογραφικού Δελτίου για τη φοίτηση σε δημόσιο ΙΕΚ. Μέλημά μας είναι οι νέοι μας να έχουν εναλλακτικές και να ακολουθούν εκπαιδευτικές διαδρομές που υπηρετούν καλύτερα τις κλίσεις και τις δεξιότητές τους».

Στην καθημερινότητα του σχολείου να περιμένουμε νέες αλλαγές; Εχει συχνά επισημανθεί ότι η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση της χώρας χρειάζονται θεμελιακές μεταρρυθμίσεις…

«Εχουν υλοποιηθεί πολλές μεταρρυθμίσεις και δρομολογούνται κι άλλες, προκειμένου το σχολείο να παρέχει περισσότερα και καλύτερα εφόδια στα παιδιά μας. Ενδεικτικά: επεκτάθηκε σχεδόν σε όλους τους δήμους της χώρας το υποχρεωτικό νηπιαγωγείο και στην ηλικία των 4 έως 5 ετών, έχει ήδη εισαχθεί πιλοτικά στα νηπιαγωγεία η αγγλική γλώσσα μέσω δημιουργικών δραστηριοτήτων με στόχο να επεκταθεί από τον Σεπτέμβριο σε όλα τα νηπιαγωγεία της χώρας, κάναμε 4.500 προσλήψεις εκπαιδευτικών στην ειδική αγωγή για πρώτη φορά στη χώρα, προχωρούμε σε 10.500 προσλήψεις εκπαιδευτικών στη γενική εκπαίδευση ύστερα από πάνω από 10 χρόνια, ξεκίνησαν πιλοτικά τα “εργαστήρια δεξιοτήτων” που καλλιεργούν στα παιδιά δεξιότητες ζωής, ήπιες δεξιότητες, δεξιότητες τεχνολογίας και επιστήμης μέσα από θεματικές όπως εθελοντισμός, σεβασμός στον άλλον, περιβαλλοντική συνείδηση, ρομποτική, επιχειρηματικότητα – στόχος τα εργαστήρια αυτά να επεκταθούν από τον Σεπτέμβριο σε όλα τα σχολεία της χώρας.

Ακόμη, ενισχύθηκε η διδασκαλία της πληροφορικής, των κλασικών γραμμάτων, της φυσικής αγωγής και των ξένων γλωσσών, αυξήσαμε και ενισχύσαμε το δίκτυο των Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων με 28 Πρότυπα και 34 Πειραματικά Σχολεία, διαφοροποιήθηκαν οι μέθοδοι αποτίμησης προόδου των μαθητών, εμπλουτίστηκαν οι βασικές γνώσεις με το “κόντρα” μάθημα στη Γ’ Λυκείου (Μαθηματικά για τους μαθητές που επιλέγουν θεωρητική κατεύθυνση και Ιστορία για τους μαθητές που επιλέγουν πρακτική κατεύθυνση), δώσαμε μεγαλύτερη ελευθερία στα ιδιωτικά σχολεία να αναπτύξουν την εκπαιδευτική τους δράση, εξασφαλίσαμε πιστώσεις για 2.800 ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς για την τρέχουσα σχολική χρονιά, αναμορφώνουμε τώρα 453 προγράμματα σπουδών και προχωρούμε σε επικαιροποίηση βιβλίων, μερικά από τα οποία δεν έχουν αλλάξει από το 1998. Σημαντικότατο είναι το ότι εισάγουμε το “πολλαπλό βιβλίο”, καταργώντας το μοναδικό σχολικό εγχειρίδιο, καλλιεργώντας περαιτέρω την κριτική σκέψη μέσω των πολλαπλών πηγών».

Πώς θα υλοποιηθούν οι αλλαγές στην τεχνολογική εκπαίδευση της χώρας;

«Το 2021 είναι χρονιά υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων που δρομολογήσαμε το 2020, μεταξύ των οποίων το νομοθετικό πλαίσιο για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ – Ν. 4763/2020). Πρόκειται για μια συνολική μεταρρύθμιση που έρχεται να αντιμετωπίσει χρόνιες παθογένειες, ώστε η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση να καταστεί από λύση ανάγκης για λίγους σε συνειδητή επιλογή και εργαλείο απασχόλησης για πολλούς. Στις αρχές του έτους δημιουργούνται κεντρικό και περιφερειακά συμβούλια, με την ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, με στόχο την ανίχνευση των πραγματικών αναγκών της αγοράς εργασίας και την ακόλουθη προσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών των δομών επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Από τον Σεπτέμβριο θα λειτουργήσουν Πρότυπα ΕΠΑΛ και Πειραματικά και Θεματικά ΙΕΚ, με την παράλληλη λειτουργία Γραφείων Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας (ΓΕΑΣ) σε κάθε ΙΕΚ. Ξεκινά άμεσα και η επιμόρφωση 2.500 εκπαιδευτικών και εκπαιδευτών επαγγελματικών ειδικοτήτων, με στόχο την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των επιστημονικών γνώσεών τους, σύμφωνα με τις επιστημονικές εξελίξεις στον τομέα της ειδικότητάς τους, ενώ διαμορφώνονται ειδικά Προγράμματα Διεξαγωγής Πρακτικής Ασκησης και Απόκτησης Επαγγελματικής Εμπειρίας. Εντός του έτους επίσης θα πραγματοποιηθεί επικαιροποίηση και πιστοποίηση επαγγελματικών περιγραμμάτων και πλαισίων προγραμμάτων και θα υλοποιηθεί το Παρατηρητήριο Μετάβασης, ένας μηχανισμός παρακολούθησης της πορείας των αποφοίτων δομών επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης».

«Οποιος αξιολογεί, αξιολογείται»

Ατομική αξιολόγηση εκπαιδευτικών. Πότε ξεκινάει, ποια κριτήρια σκέφτεστε; Θα πρωταγωνιστούν σ’ αυτήν οι διευθυντές σχολείων και ενδεχομένως οι νέοι σχολικοί σύμβουλοι;

«Το σύστημα αξιολόγησης που εξετάζουμε στοχεύει στη διαρκή βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών. Βασική αρχή της εφαρμογής του συστήματος αξιολόγησης είναι η παραδοχή ότι “όποιος αξιολογεί, αξιολογείται” στο πλαίσιο μιας αμφίδρομης αξιολογικής διαδικασίας. Κάθε αξιολογούμενος θα αξιολογείται από τουλάχιστον δύο αξιολογητές, ενώ η αξιολόγηση θα οργανώνεται σε δύο διαφορετικά πλαίσια τα οποία έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και κριτήρια: Συνολική (summative) αξιολόγηση για τα στελέχη εκπαίδευσης, η οποία συνδέεται με την έρευνα για τη μέτρηση της αποτελεσματικότητας, και διαμορφωτική (formative) αξιολόγηση για τους εκπαιδευτικούς, με διττό στόχο την επιβράβευση της προσπάθειας και τη συνεχή βελτίωση της απόδοσης μέσω σκιαγράφησης δυνατοτήτων και αδυναμιών. Κάθε εκπαιδευτικός και στέλεχος εκπαίδευσης θα έχει τον προσωπικό του ηλεκτρονικό φάκελο στον οποίο θα καταχωρίζονται, ανάμεσα σε άλλα, στοιχεία άσκησης του εκπαιδευτικού/διοικητικού του έργου, θα προβλέπεται συνέντευξη μεταξύ αξιολογούμενου και αξιολογητή, καθώς και προγραμματισμένες παρατηρήσεις διδασκαλίας μαθημάτων. Στόχος του συστήματος αξιολόγησης: η διαρκής βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών».

Ας πάμε στα… δύσκολα: Σώμα φύλαξης των ΑΕΙ. Τι προβλέπεται ακριβώς στο νέο νομοσχέδιο; Δεν απαιτούνται μέλη σ’ αυτό το Σώμα που να έχουν κατάλληλη εκπαίδευση, ενδεχομένως και από ψυχολόγους, για να αποτρέπουν κρίσεις και επιπλέον επιθέσεις σε περιπτώσεις Ιδρυμάτων που είναι «ανέτοιμα» για μια τέτοια αλλαγή (το Πάντειο ήδη έθεσε «πολιτικές διαφωνίες»);

«Εχουμε προτείνει ένα συνεκτικό πλαίσιο για την ασφάλεια και την προστασία εντός των χώρων των ΑΕΙ, ενδεικτικά μέσω της θέσπισης της ελεγχόμενης εισόδου στα ΑΕΙ και μέσω της σύστασης της Ομάδας Προστασίας Πανεπιστημιακού Ιδρύματος, που θα υπάγεται στην Ελληνική Αστυνομία και θα έχει ως αποστολή της την πρόληψη και την καταστολή της παραβατικότητας εντός των χώρων των ΑΕΙ, ανάλογα με τις υπάρχουσες ανάγκες αυτών. Η Ομάδα αυτή θα λαμβάνει ειδική εκπαίδευση προσαρμοσμένη και στις ιδιαιτερότητες του πανεπιστημιακού χώρου. Οι πρυτάνεις σε γενικές γραμμές αναγνωρίζουν την ανάγκη λήψης περαιτέρω μέτρων για την ενίσχυση της ασφάλειας του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, όπως αρμόζει σε μια ευνομούμενη πολιτεία. Στόχος είναι η βελτίωση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, ενός χώρου ελεύθερης διακίνησης ιδεών, απρόσκοπτης διεξαγωγής έρευνας και διδασκαλίας».