Καθώς η οικονομία εισέρχεται δυστυχώς στο τέταρτο τρίμηνο ύφεσης, η αγωνία στο Μέγαρο Μαξίμου, που αντιλαμβάνεται ότι είναι ώρα να δοθεί προτεραιότητα και στην αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας, κορυφώνεται.
Μετά τον κυβερνητικό ανασχηματισμό δόθηκε ήδη εντολή στον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, στον αναπληρωτή του Θεόδωρο Σκυλακάκη και στον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων Αδωνι Γεωργιάδη να προετοιμάσουν ένα ισχυρό πακέτο στήριξης των κλειστών επιχειρήσεων και των εργαζομένων που βρίσκονται σε αναστολή ή (ακόμη χειρότερα) δεν έχουν δουλειά.
Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών το πακέτο διάσωσης θα ανέλθει στα 13 δισ. ευρώ. Τα νέα εργαλεία στο πακέτο που θα ισχύσει για το δίμηνο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου είναι η αναστολή πληρωμής δανείων και η επιδότηση των τόκων επιχειρηματικών δανείων από το κράτος, η αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας μέχρι το τέλος Ιουνίου (γεγονός που έχει προκαλέσει «εμπλοκή» με τις τράπεζες) και οι άμεσες ενισχύσεις των επιχειρήσεων μέσω της επιστρεπτέας προκαταβολής και των εργαζομένων μέσω του επιδόματος αναστολής εργασίας και του συνόλου των ασφαλιστικών εισφορών.
Το υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη ανακοινώσει ότι μέσα στον Ιανουάριο θα γίνουν οι πληρωμές για την επιστρεπτέα προκαταβολή 5, ενώ τον Μάρτιο θα υπάρξει και νέα επιστρεπτέα προκαταβολή (6η), με το ποσοστό που δεν θα χρειαστεί να επιστρέψουν οι ωφελούμενοι να είναι τουλάχιστον 50%.
«Δωρεάν προκαταβολές»
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση δέχεται έντονες πιέσεις να χαριστούν τα χρέη ή τουλάχιστον ένα μέρος της περιόδου της πανδημίας και να ρυθμιστούν σε βάθος δεκαετίας οι προ κορωνοϊού οφειλές προς την Εφορία, τον ΕΦΚΑ, τους δήμους, αλλά και τις τράπεζες.
Δεδομένου ότι η συνολική απευθείας στήριξη του κράτους προς τις επιχειρήσεις, και ιδίως τις μικρές και μικρομεσαίες, μέσω των πέντε κύκλων της επιστρεπτέας προκαταβολής, θα φθάσει τα 7 δισ. ευρώ στο τέλος Ιανουαρίου, οι επαγγελματίες θέτουν ως αίτημα να χαριστούν τουλάχιστον τα μισά λεφτά, δηλαδή 3,5 δισ. ευρώ.
Χαρακτηριστική είναι η στάση του φιλικά διακείμενου προς την κυβέρνηση προέδρου του ΕΒΕΠ Βασίλη Κορκίδη, ο οποίος δίνει τον τόνο και στους άλλους επαγγελματικούς φορείς δηλώνοντας: «Το νέο κυβερνητικό σχήμα θα πρέπει να επιταχύνει τις έρευνες στο «πολιτικό εργαστήριο» για την εξεύρεση της κατάλληλης φόρμουλας στήριξης της οικονομίας και κυρίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έχουν δεχθεί το ισχυρότερο πλήγμα από την πανδημία. Τα lockdowns έχουν δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στην αγορά, από την επανάληψη του «on-off».
Η λύση στην κρίση που σοβεί πρέπει να είναι ο σχεδιασμός ενός «μορατόριουμ» οφειλών και πληρωμών, που να συμπεριλαμβάνει ρύθμιση, κούρεμα και αποπληρωμή σε 120 δόσεις για όλες τις υποχρεώσεις».
Οπως σημείωσε μιλώντας προς «Το Βήμα» κορυφαία πηγή του οικονομικού επιτελείου, «από την κυβέρνηση εξετάζονται και άλλες προτάσεις εισοδηματικών ενισχύσεων έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα δίχτυ προστασίας για όλους όσοι πλήττονται από τα αλλεπάλληλα lockdowns που επιβάλλουν οι ανάγκες ελέγχου της πανδημίας», ενώ σε επόμενο χρόνο θα αποφασιστεί αν τελικά θα «χαριστεί» στις πληττόμενες επιχειρήσεις και στους επαγγελματίες το 50% των ποσών που εισέπραξαν από τις τρεις πρώτες προκαταβολές. Η πορεία των δημοσιονομικών και η στάση της Ευρώπης θα καθορίσουν εν πολλοίς τις τελικές αποφάσεις.
Παράλληλα, σε συνεννόηση με την ΕΚΤ αναμένεται να ενεργοποιηθούν και άλλες εγγυήσεις για ενίσχυση της ρευστότητας της αγοράς και χρηματοδότηση με κεφάλαια κίνησης των επιχειρήσεων που αγωνίζονται να επιβιώσουν.
Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση μελετά τη δημιουργία ενός προγράμματος επιδότησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπου τα επιτόκια των δανείων θα είναι χαμηλότοκα για ποσά έως 25.000 ευρώ και το κράτος θα εγγυηθεί το 80% του ποσού και το υπόλοιπο 20% ο επαγγελματίας ή η επιχείρηση. Ειδικά για την εστίαση εξετάζεται εκτεταμένο πρόγραμμα χρηματοδότησης με γενναία επιδότηση αλλά και φοροαπαλλαγές προκειμένου να μη γίνει πράξη αυτό που φοβούνται οι παράγοντες του κλάδου, δηλαδή ότι μία στις τρεις επιχειρήσεις να μην καταφέρει να ανοίξει ποτέ ξανά.
Χρήστος Σταϊκούρας: Στήριξη της οικονομίας
Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας σε δήλωσή του προς «Το Βήμα της Κυριακής» τονίζει τα εξής:
«Από την πρώτη στιγμή, Κυβέρνηση και Οικονομικό Επιτελείο αντιληφθήκαμε ότι η πανδημία θα έχει μεγάλη χρονική διάρκεια. Γι’ αυτό, καταρτίσαμε και θέσαμε σε εφαρμογή ένα δυναμικό, συνεκτικό σχέδιο, που περιλάμβανε ποικίλα εργαλεία και προσεκτική διαχείριση των δημοσιονομικών πόρων, ώστε το Κράτος να ενισχύει στον μέγιστο δυνατό βαθμό, για όσο διαρκεί η πανδημία, όσους δοκιμάζονται από τις επιπτώσεις της.
Οπως είναι προφανές, και όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί από τους, πεπερασμένους, κρατικούς πόρους ολόκληρη η ζημία που υφίσταται αυτή τη στιγμή ο ιδιωτικός τομέας. Ωστόσο, με το σχέδιό μας και με σημαντικές – υψηλότερες σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο – παρεμβάσεις, περιορίσαμε δραστικά τη ζημία αυτή, όπως αναγνωρίζεται από θεσμούς, οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, διεθνείς αγορές και, πρωτίστως, από την ελληνική κοινωνία».
Επιπλέον πόροι ύψους 7,5 δισ. ευρώ
Οπως τονίζει ο υπουργός: «Στον Προϋπολογισμό, έχουν προβλεφθεί επιπλέον πόροι ύψους 7,5 δισ. ευρώ για το 2021, αποκλειστικά για την αντιμετώπιση του οικονομικού αντικτύπου της πανδημίας και τη στήριξη εργαζομένων, επιχειρήσεων, ανέργων, δανειοληπτών, αλλά και την αντιμετώπιση των αυξημένων δαπανών για την Υγεία.
Επιπλέον, στον Προϋπολογισμό έχουν προβλεφθεί πόροι ύψους 5,5 δισ. ευρώ, από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το REACT-EU, οι οποίοι θα ενισχύσουν την ανάταξη της οικονομίας εντός του 2021.
Το σχέδιο στήριξης περιλαμβάνει μέτρα, όπως η επιστρεπτέα προκαταβολή, η μείωση ενοικίων, φορολογικές ελαφρύνσεις και επιπλέον μέτρα ρευστότητας για τις πληττόμενες επιχειρήσεις, οι αποζημιώσεις ειδικού σκοπού για τους εργαζομένους σε αναστολή και το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ για τις μεταφορές, την εστίαση και τον πολιτισμό, η απαλλαγή από την εισφορά αλληλεγγύης και οι μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές στον ιδιωτικό τομέα, η επιδότηση νέων θέσεων εργασίας και η συνεχιζόμενη κάλυψη των ανέργων. Τα ανωτέρω μέτρα θα προσαρμόζονται ως προς το εύρος τους και τους επιλέξιμους κλάδους και θα εμπλουτίζονται, ανάλογα με τις υγειονομικές αποφάσεις την επόμενη περίοδο.
Στόχος μας είναι να κρατήσουμε την κοινωνία όρθια και την οικονομία λειτουργική στον μέγιστο δυνατό βαθμό, παρέχοντας την αναγκαία στήριξη, αλλά στοχευμένα: με σύνεση και μεθοδικότητα, σε αυτούς που πραγματικά πλήττονται, έτσι ώστε η επόμενη μέρα να μας βρει όλους έτοιμους για μια δυναμική επανεκκίνηση της οικονομίας και, συνολικά, της χώρας».
Νομοσχέδιο στη Βουλή
Ολα τα μέτρα θα αποτυπωθούν και θα θεσμοθετηθούν με νομοσχέδιο που θα έρθει στη Βουλή, με το οποίο – εκτός των άλλων – θα ρυθμίζεται ο χρόνος διενέργειας των εκπτώσεων, το ωράριο των καταστημάτων (όταν επιτραπεί να λειτουργήσουν) και σειρά άλλων ζητημάτων (όπως η απαλλαγή των επιχειρήσεων από καταβολή ενοικίων και η αποζημίωση των ιδιοκτητών από το κράτος) που έχει προκαλέσει η πανδημία.
Ερχονται οι θεσμοί
Η αναστολή των πλειστηριασμών μέχρι το τέλος Ιουνίου και οι πολλές (120 δόσεις) που έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση για τη ρύθμιση των χρεών προς το Δημόσιο της περιόδου του κορωνοϊού θα βρεθούν στο μικροσκόπιο των ελεγκτών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην Αθήνα αναμένονται την ερχόμενη εβδομάδα τα τεχνικά κλιμάκια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΚΤ προκειμένου να προετοιμάσουν το έδαφος αξιολόγησης της πορείας της οικονομίας. Ο έλεγχος από τους θεσμούς θα ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο με την ένατη μεταμνημονιακή αξιολόγηση, αλλά η κρίσιμη είναι η 10η αξιολόγηση που ξεκινά τον Μάιο, καθώς συνδέεται με την εκταμίευση της δόσης των SMPs και ANFAs, που εφόσον η έκθεση είναι θετική θα ανάψει το πράσινο φως για την εκταμίευση των χρημάτων τον Ιούνιο.
Στο… πόδι οι τραπεζίτες για το «πάγωμα» των πλειστηριασμών
Συναγερμός έχει σημάνει στις τραπεζικές διοικήσεις λόγω της καθολικής αναστολής, όχι μόνο των πλειστηριασμών, αλλά και κάθε πράξης αναγκαστικής εκτέλεσης. Και αυτό διότι το πάγωμα των σχετικών διαδικασιών θέτει σε κίνδυνο τα χρονοδιαγράμματα ανάκτησης των κόκκινων δανείων, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που έχουν τιτλοποιηθεί με χρήση των κρατικών εγγυήσεων του σχεδίου «Ηρακλής».
Ταυτόχρονα, επιδρά δυσμενώς στα διεκδικούμενα τιμήματα των προγραμματισμένων για τους επόμενους μήνες συναλλαγών, δυσχεραίνοντας τις προσπάθειες επίτευξης των στόχων για τους οποίους υπάρχουν δεσμεύσεις έναντι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Στο πλαίσιο αυτό οι τράπεζες υπέβαλαν αίτημα στην κυβέρνηση για την επίλυση του ζητήματος. Σε επιστολή τους προς τα συναρμόδια υπουργεία υποστηρίζουν πως η διά νόμου αναστολή κάθε εκτελεστικής διαδικασίας, χωρίς επιμέρους διακρίσεις, εμποδίζει «πλήθος πράξεων εκτέλεσης που προηγούνται ή έπονται του πλειστηριασμού και εντάσσονται στη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης».
Δηλαδή όχι μόνο είναι αδύνατη η πραγματοποίηση πλειστηριασμών, αλλά και η δρομολόγηση ή ολοκλήρωσή τους.
H επιστολή
Στην επιστολή τους τα πιστωτικά ιδρύματα αναφέρουν ενδεικτικά παραδείγματα πράξεων που έχουν παγώσει:
- Η σύνταξη και κοινοποίηση αναγγελιών σε πλειστηριασμούς που διενεργήθηκαν μέχρι και 6 Νοεμβρίου 2020, καθώς και πράξεων κατάθεσης.
- Η σύνταξη πινάκων κατάταξης σε πλειστηριασμούς που έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες αναγγελίας.
- Η εντολή από τους συμβολαιογράφους προς το Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων για την είσπραξη απαιτήσεων από εκπλειστηριάσματα.
- Η επιβολή κατασχέσεων.
- Η επίδοση επιταγών προς εκτέλεση.
Δυσλειτουργίες
Σύμφωνα με τις τράπεζες, η γενικευμένη και καθολική αναστολή προκαλεί σοβαρές δυσλειτουργίες. Ειδικότερα, έχει οδηγήσει σε «αδυναμία είσπραξης απαιτήσεων από εκπλειστηριάσματα ακόμα και για ήδη διενεργηθέντες πλειστηριασμούς, χωρίς επαρκές δικαιολογητικό έρεισμα».
Στο πλαίσιο αυτό ζητείται να μην υπάρχουν περιορισμοί για πλειστηριασμούς που έχουν ήδη διενεργηθεί.
