Ο Ντόναλντ Τραμπ από την εκλογή του ακόμη το 2016 έδινε σήματα αντιδημοκρατικής στάσης και συμπεριφοράς. Πλήθος πράξεων και επιλογών του φανέρωναν αμφισβήτηση του δημοκρατικού κεκτημένου και μαζί διαθέσεις αλλαγών που θα διευκόλυναν μια ταιριαστή προς αυτόν αυταρχική και ανεξέλεγκτη διακυβέρνηση.
Ο θαυμασμός του άλλωστε προς αυταρχικούς ηγέτες, όπως τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον Ταγίπ Ερντογάν και άλλους, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά επιβεβαιωτικός των προθέσεών του.
Ο Τραμπ γοητευόταν κυρίως από τη δυνατότητα άσκησης αδιαφανούς και ανεξέλεγκτης, χωρίς λογοδοσία, εξουσίας.
Με την όλη του στάση άλλωστε, είτε απέναντι στις φορολογικές αρχές είτε απέναντι στον Τύπο, έδειχνε ακριβώς πόσο περιφρονούσε τους κανόνες λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Γι’ αυτό και τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια κυβέρνησε την Αμερική με ατελείωτα ψέματα, με κυρίαρχες τις θεωρίες συνωμοσίας, με αμφισβήτηση της επιστήμης και βεβαίως με απύθμενο θράσος.
Κατέστησε έτσι την παραπληροφόρηση επιστήμη, αρνήθηκε την ελευθερία και ανεξαρτησία του Τύπου, επιτέθηκε συστηματικά και οργανωμένα εναντίον ιστορικών και παραδοσιακών εφημερίδων και μέσων ενημέρωσης, που έχουν δώσει δείγματα γραφής και αγώνες ανεξαρτησίας στον χρόνο, και βεβαίως επιδόθηκε σε πρωτοφανή συνωμοσιολογικού τύπου προπαγάνδα εναντίον των αντιπάλων του, καλλιεργώντας και ευνοώντας σχεδόν με ευθύ τρόπο την ένταση, τον βαθύ διχασμό και εν τέλει την εκδηλωθείσα απόπειρα εκτροπής.
Στη διάρκεια της πρόσφατης προεκλογικής περιόδου κοινή ήταν η πεποίθηση στις ΗΠΑ ότι επανεκλεγόμενος ο Ντόναλντ Τραμπ θα επιχειρούσε θεσμικού τύπου παρεμβάσεις, που θα του επέτρεπαν να κυβερνά αυταρχικά και ανεξέλεγκτα, χωρίς τόσο πολλά επίπεδα αυτοελέγχου και αυτορρύθμισης που χαρακτηρίζουν την αμερικανική Δημοκρατία.
Γι’ αυτό δούλευε και γι’ αυτό προετοιμαζόταν. Πίστευε ότι θα κερδίσει τις εκλογές, ότι θα καταφέρει να ξεγελάσει και πάλι τους Αμερικανούς και να νομιμοποιήσει τα αντιδημοκρατικά σχέδιά του. Ηταν κι αυτός ο κίνδυνος ένας από τους λόγους που σήκωσαν μαζικά τους Αμερικανούς από τους καναπέδες και τους έστειλαν στις κάλπες.
Και όταν τις έχασε ο Τραμπ αποχαλινώθηκε, δεν μπόρεσε να συμφιλιωθεί με την ιδέα της ήττας και ως άλλος Μουσολίνι επιχείρησε να κατακτήσει τη Ρώμη και να εισβάλει στο Καπιτώλιο.
Οργάνωσε λοιπόν και καθοδήγησε την απόπειρα πραξικοπήματος.
Απέτυχε ωστόσο, γιατί δεν τον ακολούθησε ο αμερικανικός λαός. Παλεύει εδώ και ενάμιση μήνα να κινητοποιήσει τους πολίτες, χωρίς αποτέλεσμα. Διότι απλούστατα τα ψεύδη του είναι τόσο προφανή που δεν πείθουν, παρά μόνο τους ακραίους, τους φανατικούς.
Προδόθηκε κατά βάση ο Τραμπ και από τη σύνθεση του πλήθους που για λογαριασμό του ανέλαβε την κατάληψη του Καπιτωλίου, από τις αμιγώς ακροδεξιές, νεοναζιστικές, εθνικιστικές, θρησκόληπτες και συνωμοσιολογικές δυνάμεις που προκαλούν και απωθούν.
Οι εικόνες από το εσωτερικό του λεηλατημένου Καπιτωλίου φανερώνουν τη διαφορά, την απόσταση, είναι δηλωτικές και ικανές να εξηγήσουν την πραξικοπηματική οπερέτα Τραμπ.
Ολη η καθυστέρηση της Αμερικής συγκεντρωμένη σε μια αίθουσα.
Κάτι που ωστόσο δεν αναιρεί τον κίνδυνο, ούτε την απειλή. Η Δημοκρατία δεν είναι δεδομένη. Χωρίς υπεράσπιση, χωρίς κινητοποίηση και χωρίς διαρκή φροντίδα και εξέλιξη μπορεί να χαθεί από τη μια στιγμή στην άλλη. Το πλήγμα που δέχθηκε η αμερικανική Δημοκρατία από τον Τραμπ είναι βαθύ και η επούλωσή του θα απαιτήσει χρόνο.
Το δημοκρατικό πρότυπο και ιδεώδες κλονίστηκε και η υπερδύναμη επίσης ετρώθη, έχασε την αίγλη της, για να μην πούμε ότι φανέρωσε την παρακμή της.
Ισως ωστόσο από αυτή την τόσο ντροπιαστική αμερικανική έκπτωση να ξεπηδήσει η ευκαιρία ανάδειξης του ευρωπαϊκού δημοκρατικού κεκτημένου. Η Ευρώπη, αν αποκτούσε εμπνευσμένη ηγεσία, θα μπορούσε ξανά να ηγηθεί του κόσμου. Ο κόσμος χρειάζεται ανασύσταση και ανασυγκρότηση, να οικοδομήσει μια νέα σχέση, μια νέα συμφωνία, ένα νέο σχέδιο προόδου. Και η Ευρώπη έχει το μοντέλο, κατέχει το πρότυπο, διαθέτει εμπειρίες, μπορεί να γίνει οδηγός.
Γιατί απλούστατα, παρά τα πολλά προβλήματα και τις αδυναμίες του, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα παραμένει το ευγενέστερο πολιτικό δημιούργημα των μεταπολεμικών χρόνων. Και το ελκυστικότερο παγκοσμίως.
