Το ερώτημα εάν ο «τραμπισμός» θα εξαφανιστεί μαζί με τον Τραμπ στερείται νοήματος, καθώς οι συνθήκες που ευνόησαν την άνοδό του στην εξουσία παραμένουν ίδιες κι απαράλλαχτες.
Ενδεχομένως μάλιστα, σε σχέση με το 2016, το έδαφος να έχει γίνει περισσότερο ευεπίφορο για την ανάδειξη τέτοιου είδους ηγετών, καθώς η ψαλίδα των ανισοτήτων έχει διευρυνθεί περαιτέρω λόγω και της πανδημίας.
Εστιάζοντας λοιπόν μόνο στο πρόσωπο και τις ευθύνες του Τραμπ και όχι στο «φαινόμενο Τραμπ» κοιτάζουμε το δέντρο αλλά χάνουμε το δάσος. Οι διάφοροι «ισμοί» δεν εξαφανίζονται με την αποχώρηση του εκάστοτε εκφραστή τους από το προσκήνιο.
Όπως φάνηκε με τον πιο εμφατικό τρόπο από τα γεγονότα στο Καπιτώλιο, η δημοκρατία δεν είναι ούτε δεδομένη, ούτε αυτονόητη. Αντιθέτως, τα τελευταία χρόνια καθίσταται ολοένα και πιο ευάλωτη δεχόμενη εκ των έσω χτυπήματα που υποσκάπτουν τα θεμέλιά της: Τη δικαιοσύνη, την ισονομία και την αξιοκρατία. Χωρίς τους πυλώνες αυτούς, οι οποίοι συνήθως αποσιωπούνται, η Δημοκρατία κλονίζεται. Είναι έννοια κενή περιεχομένου.
Και μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε οχλοκρατία, ιδίως όταν οι πολίτες δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι ή όταν η ποιότητα της παρεχόμενης παιδείας δεν είναι η κατάλληλη. Αν και είναι δύσκολο να επιβεβαιωθεί με στοιχεία, φαίνεται ότι υπάρχει ισχυρή διασύνδεση ανάμεσα στην παρατηρούμενη υποχώρηση των ανθρωπιστικών σπουδών και την εξασθένηση των δημοκρατικών θεσμών.
Μια τέτοια σχέση αλληλεξάρτησης είναι πολύ πιθανή, καθώς η κλασσική παιδεία, καρδιά των οποίων είναι οι ελληνικές σπουδές, καλλιεργεί αξίες απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος ενισχύοντας την ενσυναίσθηση και την ικανότητα της κριτικής σκέψης.
Υπό την έννοια αυτή, η χρονική σύμπτωση των πρωτοφανών επεισοδίων στην Ουάσιγκτον με την πρόσφατη απόφαση για την εκδίωξη μεγάλων κλασσικών, όπως ο Ομηρος, από αμερικανικό σχολείο, αποκτά και συμβολική διάσταση.
