Το 2020 ήταν η χρονιά που δοκιμάσαμε την ανθεκτικότητα της αγοράς και ταυτόχρονα τολμήσαμε την αναμόρφωση του οικοσυστήματος της κεφαλαιαγοράς. Καταρχάς, η αγορά –όπως και οι διεθνείς- χαρακτηρίστηκαν από υψηλή μεταβλητότητα λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας στις αγορές. Συγχρόνως όμως η χώρα επιδίωξε την σταδιακή επιστροφή σε ρυθμούς οικονομικής κανονικότητας και άντλησε κεφάλαια από τις διεθνείς αγορές ομολόγων με ιστορικά χαμηλό κόστος. Κατά τη διάρκεια του 2020 επίσης αναθεωρήθηκε ο νόμος για την εταιρική διακυβέρνηση, προβλέφθηκαν νέα προϊόντα και υιοθετήθηκαν κανονιστικές πράξεις από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς που ενισχύουν την αποτελεσματικότητα της εποπτείας και την απλούστευση των διαδικασιών.
Η επιδημία και οι επιπτώσεις της αποτέλεσαν το κύριο μέλημα όλων των εποπτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ανταποκρίθηκε στις περιστάσεις διατηρώντας συνεχή επικοινωνία με τις ομόλογες αρχές εντός της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών (ESMA) και εξέδωσε μαζί με τις λοιπές αρχές σειρά ανακοινώσεων για τις ενέργειες που έπρεπε να γίνουν από τις εισηγμένες εταιρίες ως προς την παροχή πρόσθετης ενημέρωσης στο επενδυτικό κοινό αλλά και από τις επιχειρήσεις επενδύσεων και τη δυνατότητα συνέχισης της δραστηριοποίησης τους ακόμη και εξ’ αποστάσεως. Το 2020 η συμμετοχή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς σε όλες τις διαρκείς επιτροπές της ESMA ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο, συμβάλλοντας στην κοινή διαμόρφωση ευρωπαϊκού πλαισίου εποπτείας, με βάση πάντοτε τις ιδιαιτερότητες της Ελληνικής Αγοράς.
Η Διοίκηση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς έθεσε, εξαρχής, σε εθνικό επίπεδο τρεις προτεραιότητες και συγκεκριμένα: την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου, την ενίσχυση προληπτικής εποπτείας και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών.
Ως προς την αναμόρφωση του εθνικού θεσμικού πλαισίου, μεταξύ άλλων, η Επιτροπή εισηγήθηκε και θεσπίστηκε η διάταξη του άρθρου 40 του ν. 4640/2019 με το οποίο δίδεται η δυνατότητα στην Επιτροπή να ζητήσει από το δικαστήριο διορισμό προσωρινής διοίκησης σε εισηγμένη εταιρία αν συντρέχουν συγκεκριμένες περιπτώσεις, μέτρο το οποίο και ενεργοποιήθηκε αμέσως μετά την ψήφιση του.
Επίσης, νομοθετήθηκαν οι διατάξεις για την εταιρική διακυβέρνηση (νόμος 4706/20200 που εκσυγχρονίζουν το πλαίσιο που ίσχυε μέχρι σήμερα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα. Αποτελεί μάλιστα μία ευκαιρία για τις εισηγμένες εταιρίες καθώς μία ορθή εταιρική διακυβέρνηση πρωτίστως ωφελεί τις ίδιες, δίνοντας τους τη δυνατότητα να καταστούν ανταγωνιστικότερες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο και βοηθώντας τους στην αποτελεσματικότερη λειτουργία τους. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει ήδη εκδώσει Κανονιστικές Αποφάσεις και Κατευθυντήριες Γραμμές για ειδικότερα θέματα που προβλέπει ο νόμος, προκειμένου να συμβάλλει στην έγκαιρη και κατάλληλη προετοιμασία των εισηγμένων εταιριών μέχρι τον Ιούλιο του 2021 που θα τεθούν σε πλήρη εφαρμογή οι νέες διατάξεις.
Επιπλέον, ο νόμος 4706/2020 εισήγαγε ένα νέο τύπο οργανισμού εναλλακτικών επενδύσεων, προκειμένου να χρησιμοποιείται ως όχημα για επενδύσεις. Επιπλέον, έγινε προσπάθεια άρσης φορολογικών αντικινήτρων ώστε τελικά να μπορούν να
εγκατασταθούν στη χώρα εταιρείες διαχείρισης οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων ακόμη κι αν ο διαχειριστής επιλέγει να ιδρύσει τα funds σε άλλες χώρες της ΕΕ. Πρόκειται για παρεμβάσεις με απώτερο στόχο τη μεγέθυνση της ελληνικής κεφαλαιαγοράς και την εγκατάσταση διαχειριστών στην Ελλάδα. Η προσπάθεια αυτή συνεχίζεται καθώς η Επιτροπή συνεχίζει να επεξεργάζεται τη δημιουργία και άλλων νέων προϊόντων που μπορούν να συνδυαστούν με φορολογικά κίνητρα.
Τα δε παραπάνω αποτελούν και τις προκλήσεις της επόμενης χρονιάς, δηλαδή η εποπτεία από τον Ιούλιο του 2021 των νέων διατάξεων της εταιρικής διακυβέρνησης ώστε να υπάρξει ένα σαφές πλαίσιο υποχρεώσεων στο εξής για όλες τις εισηγμένες εταιρίες καθώς και η αναμόρφωση περαιτέρω της εθνικής νομοθεσίας της κεφαλαιαγοράς κυρίως με τη δημιουργία νέων προϊόντων ώστε να είναι δυνατή η περαιτέρω μεγέθυνση της αγοράς.
Ήδη η Επιτροπή έχει ξεκινήσει με τη βοήθεια ομάδας εμπειρογνωμόνων να επεξεργάζεται αλλαγές στην νομοθεσία για συγκεκριμένα θέματα που είτε αφορούν στη θεραπεία προβλημάτων που έχουν εντοπιστεί στο πλαίσιο, είτε θεμάτων που συνδέονται με τις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Την επόμενη χρονιά επίσης τα θέματα που θα απασχολήσουν τις ευρωπαϊκές αγορές καθώς και την ελληνική σχετίζονται κυρίως με τα θέματα της βιώσιμης ανάπτυξης, του ψηφιακού μετασχηματισμού και της διαχείρισης δεδομένων. Ιδιαίτερα δε οι Περιβαλλοντικοί, Κοινωνικοί και οι σχετικοί με τη Διακυβέρνηση παράγοντες (ESG), θα αποτελέσουν το επίκεντρο των διαβουλεύσεων καθώς τα συγκεκριμένα θέματα ενσωματώνονται ταχύτατα στο θεσμικό πλαίσιο των κεφαλαιαγορών.
Στο τέλος του 2020 και σε μία περαιτέρω προσπάθεια εκσυγχρονισμού της λειτουργίας της κεφαλαιαγοράς, η ΕΚ προχώρησε στην έκδοση κανονιστικών αποφάσεων για την απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών σχετικά με την εισαγωγή μετοχών ή ομολογιών στο χρηματιστήριο και τις αυξήσεις κεφαλαίων. Η Επιτροπή κάνει πλέον δεκτά Ενημερωτικά Δελτία και στην αγγλική γλώσσα. Η προσπάθεια αυτή αποσκοπεί στην προετοιμασία για το 2021 όπου αναμένεται να υπάρξει μεγαλύτερη δραστηριοποίηση στις αντλήσεις κεφαλαίων από την αγορά.
Ως προς την ενίσχυση της προληπτικής εποπτείας, η οποία θα αποτελεί στόχο και για το 2021, προχωρήσαμε σε σειρά ενεργειών για παροχή πληρέστερης ενημέρωσης και για αποτροπή ερμηνευτικών ασαφειών στη νομοθεσία της κεφαλαιαγοράς προκειμένου να υπάρχει πρόληψη προβλημάτων και δυσλειτουργιών στην αγορά, πριν δημιουργηθούν δυσάρεστες συνέπειες.
Για παράδειγμα, συστηματοποιήθηκαν οι έλεγχοι σε σχέση με τις πλατφόρμες που επιδιώκουν να προσελκύσουν πελάτες στην Ελλάδα και διαπιστώθηκε σωρεία παραβάσεων. Εκτός από τις προβλεπόμενες νομικές ενέργειες εκδώσαμε και ανακοινώσεις για την προστασία του επενδυτικού κοινού.
Αντίστοιχα, εστάλη ενημέρωση σε εισηγμένες εταιρίες με συγκεκριμένες υποδείξεις, πρακτικές και διαδικασίες που πρέπει να τηρούνται για επιμέρους θέματα που αφορούν κυρίως στις υποχρεώσεις τους σε θέματα διαφάνειας ή/ και κατάχρησης αγοράς. Συνολικά ενισχύσαμε σημαντικά το ελεγκτικό μας έργο ώστε να διασφαλίζεται αποτελεσματική εποπτεία.
Στην ίδια αυτή κατεύθυνση ενίσχυσης θα πορευθούμε και το 2021. Ως προς την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, η Επιτροπή έχει δρομολογήσει την ευρύτερη αναβάθμιση των συστημάτων της στα πλαίσια του ψηφιακού μετασχηματισμού, κάτι το οποίο ευελπιστεί να ξεκινήσει να παίρνει σάρκα και οστά στον επόμενο χρόνο.
Επιδίωξη της Επιτροπής, πέραν της αυστηρής εποπτείας, είναι και η συμβολή στην θωράκιση της κεφαλαιαγοράς. Ένας από τους τρόπους για να το επιτύχουμε είναι και η περαιτέρω αναμόρφωση του εθνικού πλαισίου, όπου αυτό απαιτείται. Στο πλαίσιο αυτό έχει ξεκινήσει κύκλος συναντήσεων με φορείς και εισηγμένες εταιρίες προκειμένου να διερευνηθούν τα σημεία εκείνα της νομοθεσίας που χρήζουν βελτιώσεων.
Απώτερος στόχος μας είναι η συμβολή, μέσω εκτενούς διαβούλευσης, στη χάραξη της κατάλληλης στρατηγικής για την ελληνική κεφαλαιαγορά, ώστε να λειτουργεί αποτελεσματικά για την ανάπτυξη της οικονομίας, κάτι που είναι ζητούμενο περισσότερο από ποτέ σήμερα μετά τις επιπτώσεις της πανδημίας.
Η Βασιλική Λαζαράκου είναι Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς
