Πώς διαβάζουν τις εξελίξεις στο επιτελείο του Τσίπρα

Με στόχο να αυξήσει την επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και να καταφέρει να αλλάξει το κλίμα για την αξιωματική αντιπολίτευση αναμένεται να κινηθεί τους πρώτους μήνες του 2021 ο Αλέξης Τσίπρας.

Η βασική επιδίωξη του πρώην Πρωθυπουργού είναι να αρχίσει σιγά-σιγά να κεφαλαιοποιεί ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. τη φθορά της κυβέρνησης, καθώς όπως εκτιμούν στο επιτελείο του, το κυβερνητικό σχήμα υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι πολιτικά απομονωμένο, κοινωνικά πιεσμένο και πλήρως αποδιοργανωμένο και ταλαντεύεται σε καθημερινό πλέον επίπεδο μεταξύ αποτυχίας και φιάσκου.

Βλέπουν σύντομα ανασχηματισμό

Το ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει από τις συζητήσεις που γίνονται στα ενδότερα της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. είναι η εκτίμησή τους ότι ο Πρωθυπουργός θα προχωρήσει σύντομα σε ανασχηματισμό και επικαλούνται σειρά γεγονότων για να το υποστηρίξουν.

«Οι αλλεπάλληλες αντιφάσεις – αποτυχίες, οι καθημερινές πλέον αρρυθμίες και εσωτερικές τριβές στο κυβερνητικό στρατόπεδο, που αποτυπώνονται σε όλες τις δημοσκοπήσεις και ιδιαιτέρως στα ποιοτικά στοιχεία τους, είναι εμφανές πως αναγκάζουν τον κ. Μητσοτάκη σε εσπευσμένο ανασχηματισμό εν μέσω πανδημίας και οικονομικής κατάρρευσης», λένε κεντρικά στελέχη. Μάλιστα, επ’ αυτού υπογραμμίζουν ότι αυτό θα γίνει από τον κ. Μητσοτάκη «μήπως και διασκεδάσει τις εντυπώσεις, μετακυλήσει τις ευθύνες για αποτυχίες σε υπουργούς του και κατευνάσει το εσωτερικό της κοινοβουλευτικής του ομάδας».

Από την προεδρική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, λένε ότι έχει ενδιαφέρον αν προχωρήσει σε ανασχηματισμό ο Πρωθυπουργός για να φανεί ποιους υπουργούς θα απομακρύνει και από ποια χαρτοφυλάκια. «Ποιοι δηλαδή θα πληρώσουν το μάρμαρο ανά τομέα ως ομολογία αποτυχίας του ίδιου του κ. Μητσοτάκη και του επιτελικού του κράτους», τονίζουν χαρακτηριστικά.

Ψηλά οι τόνοι της κριτικής

Η αξιωματική αντιπολίτευση σηκώνει υπέρμετρα τους τόνους της κριτικής –τελευταία με αφορμή την «πασαρέλα» κυβερνητικών παραγόντων που εμβολιάστηκαν για την Covid-19 με έντονα επικριτική δήλωση του εκπροσώπου του κόμματος Νάσου Ηλιόπουλου– και ετοιμάζεται για γενικευμένη επίθεση μετά την Πρωτοχρονιά.

Στο στόχαστρο του κ. Τσίπρα όμως θα είναι και ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης που κατά την ηγετική ομάδα, «μέσα σε αυτά τα αδιέξοδα αναγκάζεται το τελευταίο διάστημα διαρκώς να αυτοαναιρείται και εν τέλει να αδειάζει τους υπουργούς του». Παράλληλα αναφέρουν ότι αδειάζει επί της ουσίας και το υποτιθέμενο «επιτελικό κράτος» για μία σειρά από κυβερνητικές πρωτοβουλίες που έχουν και την προσωπική του υπογραφή, κατόπιν ισχυρών πιέσεων τόσο από την αντιπολίτευση, όπου δεσπόζει ο ΣΥΡΙΖΑ με πλειοψηφικές πολιτικές θέσεις και προτάσεις, όσο και από τις κοινωνικές αντιδράσεις:

Συγκεκριμένα, αναφέρουν ότι μέχρι προχθές ο κυβερνητικός εκπρόσωπος χαρακτήριζε λαϊκιστή τον κ. Τσίπρα που στηλίτευσε το πλιάτσικο κυβερνητικών στελεχών στις πρώτες δόσεις των εμβολίων σε βάρος των γιατρών της πρώτης γραμμής. «Είδαμε όμως ότι χθες η κυβέρνηση, μετά τις αντιδράσεις του ΣΥΡΙΖΑ και των social media ξέχασε ότι η λίστα με τα ρουσφέτια έφυγε από το ίδιο το Μέγαρο Μαξίμου και αναγκάστηκε άρον άρον να σταματήσει τους εμβολιασμούς «ημετέρων» διαρρέοντας δήθεν δυσαρέσκεια του κ. Μητσοτάκη» λένε.

«Μονόδρομος η απομάκρυνση Κεραμέως»

Μεταξύ των θεμάτων που θα αναδειχθούν είναι και η νυχτερινή τροπολογία της υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως για την εξίσωση επαγγελματικών δικαιωμάτων αποφοίτων ΑΕΙ με κολέγια, που έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων ακόμα και εντός των κόλπων της ΝΔ. Ο κ. Τσίπρας που είχε χθες τηλεφωνική επικοινωνία με τους προέδρους του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος Γιώργο Στασινό και του Οικονομικού Επιμελητηρίου Κωνσταντίνο Κόλλια, πρόσωπα που ανήκουν στη ΝΔ, και διαφωνούν σφόδρα με την τροπολογία, τονίζει ότι αυτή η κίνηση της υπουργού επιβεβαιώνει την προεκλογική εξαπάτηση του κ. Μητσοτάκη στους επιστήμονες, επαγγελματίες και τη μεσαία τάξη. «Η απόσυρση της τροπολογίας και η απομάκρυνση Κεραμέως είναι μονόδρομος για το Μαξίμου», είναι το μήνυμα της Κουμουνδούρου.

Από την Κουμουνδούρου λένε ότι η υγειονομική κρίση μετά από δύο μήνες lockdown, με 4.100 νεκρούς σε δύο μήνες, βρίσκεται ακόμα εκτός ελέγχου με αντιφάσεις, παλινωδίες ακόμα και στην καταμέτρηση των κρουσμάτων και επίμονη αδράνεια στην εκπόνηση μαζικών δωρεάν τεστ και την ενίσχυση και προετοιμασία του ΕΣΥ ακόμα και για το τρίτο κύμα της πανδημίας, ενώ ήδη παραμένει υπό ασφυκτική πίεση. «Είναι πλέον πλειοψηφικό το κοινωνικό ρεύμα που χρεώνει στην κυβέρνηση καθυστερήσεις και ελλιπή μέτρα που οδήγησαν στην έξαρση του δεύτερου κύματος», αναφέρουν ανώτερα κομματικά στελέχη.

Στο κάδρο προμήθεια εμβολίων, σχολεία

Επίσης, αναδεικνύουν το θέμα της προμήθειας των εμβολίων και λένε ότι ήλθαν στην Ελλάδα μόλις 100.000 αντί για 2.000.000 το μήνα που έταζε η κυβέρνηση (παρά τις διαψεύσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου Στέλιου Πέτσα στις 26/11, τις 3/12 και τις 16/12) και αυτό επιβεβαιώνει πως η πορεία εμβολιασμού είναι μακρά και πριν το ερχόμενο φθινόπωρο δεν θα υπάρχει ανοσία στην κοινότητα.

Η εκτίμηση που υπάρχει στην Κουμουνδούρου είναι ότι με αυτή την εξέλιξη και τους συγκεκριμένους χειρισμούς, «η κυβέρνηση μετά από ένα δεύτερο κύμα εφησυχασμού με πρόσχημα το εμβόλιο, βάζει τη χώρα με ορμή σε ένα τρίτο κύμα πανδημίας».

Επί του ανοίγματος των σχολείων αναφέρουν ότι η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ξανακάνει τα ίδια εγκληματικά λάθη με το άνοιγμα των σχολείων. «Μετά το 9μηνο που άφησε να πάει χαμένο από το πρώτο ως το δεύτερο κύμα, τώρα ετοιμάζεται να ξανανοίξει τα σχολεία πάλι χωρίς να έχει εκμεταλλευθεί το lockdown, χωρίς μαζικά τεστ και εμβολιασμό των εκπαιδευτικών και με αυξημένο αριθμό μαθητών ανά τάξη» είναι το επιχείρημα των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.

Κριτική για την οικονομία

Ιδιαίτερη στόχευση θα υπάρξει στην ανάδειξη των θεμάτων της οικονομίας που, όπως λένε, είναι αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη μεταπολεμική ύφεση και με τις δεσμεύσεις για ισχυρή ανάκαμψη το 2021 να έχουν ήδη διαψευστεί όπως άλλωστε προειδοποιούσε ο ΣΥΡΙΖΑ.

«Οι επιχειρήσεις και ειδικά οι μικρές και μεσαίες, σε αντίθεση ό,τι συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη, παραμένουν χωρίς ρευστότητα από τον κ. Γεωργιάδη, αντιμέτωπες με χιλιάδες λουκέτα» τονίζουν κεντρικοί κομματικοί παράγοντες και συμπληρώνουν: «Η ανεργία βρίσκεται σε διαρκή ανοδική πορεία από τις πολιτικές Βρούτση, πριν καλά- καλά σταματήσει η πλειοψηφία των αναστολών εργασίας».

Ακόμη, σημειώνουν ότι η μέχρι πρότινος δεύτερη ευκαιρία του πτωχευτικού, μετά την πρόταση μομφής του ΣΥΡΙΖΑ και τον ευρύ κοινωνικό διάλογο που άνοιξε αυτή η κοινοβουλευτική πρωτοβουλία, παραπέμπεται τελικά να τεθεί σε ισχύ αντί για τις αρχές Γενάρη, στις αρχές Ιουνίου.

Τα φάρμακα στους χαμηλοσυνταξιούχους

«Μετά την κατάργηση της 13ης σύνταξης, του κοινωνικού μερίσματος που δινόταν κάθε χρόνο επί τρία έτη και το πετσόκομμα των αναδρομικών, η κατάργηση της αποζημίωσης των φαρμάκων για τους χαμηλοσυνταξιούχους, ακυρώθηκε παρά την καταψήφιση της τροπολογίας του ΣΥΡΙΖΑ την περασμένη εβδομάδα και την σθεναρή υποστήριξη του αντικοινωνικού μέτρου από βουλευτές της ΝΔ» τονίζουν και συμπληρώνουν: «Τελικά ο κ. Μητσοτάκης αναγκάστηκε να αδειάσει πάλι τους υπουργούς και τα στελέχη του και να παρατείνει και για το 2021 την ισχύ του μέτρου».

Μεταξύ άλλων σημειώνουν ότι από εκεί που ο κ. Μητσοτάκης και το οικονομικό επιτελείο χλεύαζαν τον ΣΥΡΙΖΑ που από την πρώτη στιγμή ζητούσε εμπροσθοβαρή μη επιστρεπτέα ενίσχυση επιχειρήσεων, μιλώντας για «λεφτόδεντρα» και «πλειοδοσίες», τώρα αναγκάζεται το Μέγαρο Μαξίμου να διαρρέει σενάρια επιστροφής στο Δημόσιο της μισής επιστρεπτέας προκαταβολής αντί για ολόκληρη.

Επίσης, αναφέρουν ότι παρά τις σχετικές διαψεύσεις για τον αντίκτυπο του αλλοπρόσαλλου ανοίγματος του τουρισμού στη δραματική αύξηση των κρουσμάτων στο δεύτερο κύμα, τον οποίον κατήγγειλε από την πρώτη στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ, πλέον μία σειρά από βουλευτές και στελέχη της ΝΔ αποδίδουν εκεί την έξαρση του δεύτερου κύματος και την εκατόμβη νεκρών.

Η ανάλυση του Ινσιτούτου Νίκος Πουλαντζάς

Ιδιαίτερα σημαντική όμως είναι η ανάλυση που κάνει για την περίοδο Οκτώβριος – Δεκέμβριος του 2020, το κομματικό think tank του ΣΥΡΙΖΑ, το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς. Στην ανάλυσή τους, η Δανάη Κολτσίδα, πολιτική επιστήμονας και διευθύντρια του ΙΝΠ, και ο Κώστας Πουλάκης, μαθηματικός και εκ των εκλογολόγων του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην γ.γ. του υπουργείου Εσωτερικών σημειώνουν για την αξιωματική αντιπολίτευση ότι θα πρέπει να επικοινωνήσει ξανά με το δικό του πρώτα ακροατήριο, που στέκεται επιφυλακτικά απέναντί του. «Ενθαρρυντικό στοιχείο είναι η ευρύτατη κοινωνική αποδοχή των προτάσεών του. Όμως έχει δρόμο ακόμα για να συναντήσει οριστικά τους ψηφοφόρους του και κυρίως να διευρύνει την πιθανή του βάση – στοιχείο για το οποίο απαιτείται να καταφέρει να συνενώσει τις επιμέρους προτάσεις του σε μία συνεκτική αντιπρόταση, που θα ενσωματώνει και οραματικά στοιχεία, στη βάση των σταθερών αξιών της δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της αλληλεγγύης που ισχυροποιούνται περισσότερο στην περίοδο που ζούμε» σημειώνουν στην ανάλυσή τους που ήδη διαβάζεται με προσοχή από τα κεντρικά στελέχη του κόμματος.

Τα βασικά συμπεράσματα της ανάλυσής τους, πέρα από αυτό που προαναφέρθηκε για το ΣΥΡΙΖΑ, είναι:

1ον. Η επίδραση της πανδημίας θα έχει θεμελιώδη χαρακτήρα, που ενδεχομένως δεν αποτυπώνεται – τουλάχιστον όχι ακόμη – στα στοιχεία που μελετάμε και τα οποία πιθανότατα θολώνουν από το μέγεθος των αλλαγών που έχουν συσσωρευτεί μέσα μας και ίσως ακόμα δυσκολευόμαστε να συνειδητοποιήσουμε.

2ον. Η πανδημία παρέτεινε σημαντικά την «περίοδο χάριτος» που η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας θα απολάμβανε ούτως ή άλλως μετά τις εκλογές. Ωστόσο, αυτή η μακρόχρονη περίοδος χάριτος της κυβέρνησης συναντιέται πλέον με τη σκληρή πραγματικότητα και την περίοδο του συλλογικού αναστοχασμού και της αποτίμησης των πεπραγμένων της. Η αμφισβήτηση του κυβερνητικού έργου, η διάψευση των υπέρμετρων προσδοκιών, η απουσία στρατηγικής και αφηγήματος για την ανάπτυξη και κυρίως την κοινωνική αλληλεγγύη προς όσους χτυπήθηκαν περισσότερο δημιουργούν σημαντικές ρωγμές στην εικόνα της κυβέρνησης. Ρωγμές οι οποίες μπορεί να μην είναι ορατές δια γυμνού οφθαλμού, όμως ενδέχεται να αποκαλυφθούν απότομα στην κρίσιμη πολιτική στιγμή.

4ον. Ανεξάρτητα από το χρόνο των επόμενων εκλογών και τα σχετικά σενάρια που διακινούνται, καλό να θυμόμαστε ότι οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με το σύστημα της απλής αναλογικής και είναι μάλλον σίγουρο με τα δεδομένα που καταγράφονται ότι το αποτέλεσμα των εκλογών δεν θα δώσει αυτοδύναμη κυβέρνηση όποιο και από τα δύο κόμματα και να είναι πρώτο. Έτσι, σε αντίθεση με όσα έχουμε συνηθίσει να παρακολουθούμε και να καταγράφουμε στις αναλύσεις των δημοσκόπων, των δημοσιογράφων και των πολιτικών αναλυτών, αυτή τη φορά το ερώτημα δεν είναι τόσο ή μόνο το ποιος θα κερδίσει, αλλά εξίσου (ίσως και περισσότερο) το ποιος θα καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση, καθώς είναι κατά τη γνώμη μας λάθος να προεξοφλείται άνευ ετέρου η διπλή κάλπη. Επίσης, τα κόμματα κατά τη χάραξη της στρατηγικής τους θα πάρουν μοιραία υπόψη τους και τις απόψεις γενικά των πολιτών και ειδικά της εκλογικής τους βάσης για τα διάφορα πιθανά σενάρια κυβερνήσεων συνεργασίας.

Τα σχόλια των αναλυτών

· Στην περίοδο που καλύπτει η μελέτη των Εκλογικών Τάσεων #6 καταγράφεται για δεύτερη συνεχόμενη φορά μία σημαντική πτώση της ικανοποίησης από την κυβέρνηση (-3,3%), αλλά και μια ταυτόχρονη αυξητική τάση της ικανοποίησης από την αξιωματική αντιπολίτευση (+2,3%), τόσο σε ό,τι αφορά συγκεκριμένους χειρισμούς ή προτάσεις, όσο και συνολικά.

· Αντίστοιχα, καταγράφεται σημαντική και για δεύτερη φορά μείωση της δημοτικότητας του πρωθυπουργού, Κ. Μητσοτάκη (-6,7%), ενώ όλοι οι υπόλοιποι πολιτικοί αρχηγοί παρουσιάζουν είτε οριακή πτώση είτε σταθερότητα είτε και μικρή αύξηση της δημοτικότητάς τους. Φαίνεται λοιπόν ότι ο πρωθυπουργός έχει αρχίσει να ξοδεύει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο, αφού οι πολίτες του χρεώνουν πια και προσωπικά την ευθύνη για τα λάθη και τις καθυστερήσεις της κυβέρνησης.

· Μικρότερη, αλλά πάντως υπαρκτή πτώση παρουσιάζει ο Κ. Μητσοτάκης και στον δείκτη περί του καταλληλότερου πρωθυπουργού (-1,6%) – στοιχείο αναμενόμενο, καθώς όπως έχουμε επισημάνει και στο παρελθόν, ο δείκτης αυτός είναι παραδοσιακά ο τελευταίος που ανατρέπεται. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι – παρά τα πλήγματα που έχει δεχτεί η δημοτικότητά του – εξακολουθεί να καλύπτει και συγχρόνως να συγκρατεί την ΝΔ. Αντίστοιχα, ο Αλ. Τσίπρας παρουσιάζει μια σταθερότητα, καταγράφοντας ποσοστά λίγο πάνω από την αντίστοιχη εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.

· Τα παραπάνω ευρήματα αποτυπώνονται και στην πρόθεση ψήφου. Το σύνολο των πολιτικών κομμάτων της αντιπολίτευσης παρουσιάζει σταθερότητα, ενώ η Νέα Δημοκρατία συνεχίζει να παρουσιάζει πτώση (-2,6%), τροφοδοτώντας κατ’ αρχήν όχι την εκλογική βάση κάποιου άλλου κόμματος, αλλά την «γκρίζα ζώνη» της αδιευκρίνιστης ψήφου.

· Σε ό,τι αφορά στις συσπειρώσεις και μετακινήσεις των ψηφοφόρων των κομμάτων (με σημείο αναφοράς την ψήφο στις εκλογές του Ιουλίου του 2019), παρατηρούμε μια μικρή αποσυσπείρωση της ΝΔ, (-3,4%) που στην ουσία μετατοπίζεται προς την «αδιευκρίνιστη ψήφο» (+3,2%) και λιγότερο (+0,6%) προς την Ελληνική Λύση. Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά στην εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, παρατηρούμε τα εξής : Πρώτον, η συσπείρωσή του παρουσιάζει επίσης μία κάμψη – μικρότερη ωστόσο της αντίστοιχης κάμψης της ΝΔ – η οποία συνδυάζεται ωστόσο με μία ανάσχεση των διαρροών προς τη ΝΔ (μείωση των μετακινήσεων κατά 0,8%). Και δεύτερον, τη μεγαλύτερη αύξηση στις μετακινήσεις ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ την παρατηρούμε προς το Μέρα25

· Η «γκρίζα ζώνη» της αδιευκρίνιστης ψήφου – η οποία σε αυτό το «κύμα» εμφανίζεται σχετικά πιο αυξημένη (21,3% έναντι 19,3% στην περίοδο Μαΐου-Οκτωβρίου 2020) – περιλαμβάνει και σε αυτό το κύμα ψηφοφόρους προερχόμενους από όλα τα κόμματα. Το μεγαλύτερο μερίδιο (25,4%) όσων σήμερα ανήκουν στη «γκρίζα ζώνη» εξακολουθεί να προέρχεται από τον ΣΥΡΙΖΑ, αν και σε μικρότερο βαθμό σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο. Αντίστροφα, ανοδική τάση έχει η συμμετοχή πρώην ψηφοφόρων της ΝΔ στην αδιευκρίνιστη ψήφο (23,0%). Έτσι, το «στοίχημα» για τα δύο μεγάλα κόμματα τη στιγμή που θα βρεθούμε σε προεκλογική περίοδο είναι αν θα καταφέρουν και σε πιο βαθμό να «επαναπατρίσουν» τους ψηφοφόρους τους αυτούς, που προς το παρόν μένουν σε στάση αναμονής.