Ο κύκλος των 366 ημερών του δίσεκτου 2020 οδεύει προς την ολοκλήρωσή του, έχοντας προσδώσει μια αισθητά διαφοροποιημένη ταυτότητα και νέες ισορροπίες στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η πανδημία της Covid-19, που δεν γνωρίζει σύνορα και διακρίσεις, μέσα από αλυσιδωτές και δυσμενείς επιπτώσεις σε υγειονομικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, οδήγησε στην αναγκαστική προσαρμογή των χωρών και των πολιτών τους σε μια συνεχή διαμόρφωση της κανονικότητας της ζωής τους.
Στους πρώτους μήνες του έτους, η χώρα μας κινούνταν σε ανοδική τροχιά, δείχνοντας ότι αρχίζει σταθερά να απομακρύνεται από την οικονομική αστάθεια. Η υγειονομική κρίση του κορωνοϊού επιβράδυνε μεν τον ρυθμό υλοποίησης του κυβερνητικού στρατηγικού σχεδιασμού μας, χωρίς όμως καμία αλλαγή της μεταρρυθμιστικής μας ατζέντας. Από την άλλη πλευρά, οι διαρκείς προκλήσεις λαμβάνουν τη μορφή καταλύτη για ουσιώδεις αλλαγές, εξελίξεις, μετασχηματισμούς, που μπορούν να προσομοιώσουν με ευκαιρίες για την οικονομία.
Από την πρώτη μέρα της εξάπλωσης της πανδημίας στη χώρα μας, εργαζόμαστε συστηματικά και μεθοδικά για την ανάσχεση της διασποράς της, με την προστασία της ανθρώπινης ζωής και της δημόσιας υγείας να αποτελεί την υψίστη προτεραιότητά μας, έχοντας παράλληλα σχεδιάσει και υλοποιήσει ένα συνεκτικό, δυναμικό και ολοκληρωμένο πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων, συνολικού ύψους 24 δισ. ευρώ για το 2020.
Σε αυτήν τη διαρκή μάχη με τον «αόρατο» εχθρό, η συμβολή του ΕΣΠΑ 2014-2020 και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ήταν και παραμένει καίρια. Κοινοτικοί πόροι 6,5 δισ. ευρώ έχουν κατευθυνθεί έως σήμερα στην ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και του τομέα της Παιδείας, στην παροχή ρευστότητας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στη στήριξη των εργαζομένων και των νοικοκυριών, δίχως να διαταράξουμε τον υπάρχοντα προγραμματισμό των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Αυτή η συλλογική προσπάθεια αποτυπώνεται και στα επίσημα στοιχεία για την απορρόφηση, η οποία σήμερα ξεπερνάει το 57% – από 27,27% τον Ιούλιο του 2019 – και μεταφράζεται σε 5 δισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία τους τελευταίους 17 μήνες, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η εθνική συμμετοχή, ενώ μέχρι τα τέλη του έτους αναμένουμε το ποσοστό αυτό να προσεγγίσει το 60%. Σε αυτό το πλαίσιο, λίγο πριν από την εκπνοή του 2020 δύο νέα προγράμματα του ΕΣΠΑ για την περαιτέρω στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων υλοποιούνται:
η επιχορήγηση όλων των επιχειρήσεων εστίασης για την προμήθεια θερμαντικών σωμάτων εξωτερικού χώρου, και η επιδότηση για τη δημιουργία ηλεκτρονικού καταστήματος των εταιρειών λιανικού εμπορίου.
Mέσα στην κρίση, όμως, «γεννήθηκε» και η ουσιαστική ύπαρξη της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας. Ενα σημαντικό μέρος των κοινοτικών πόρων, ύψους 3 δισ. ευρώ, διοχετεύθηκε στη δημιουργία των δύο χρηματοδοτικών εργαλείων της, παρέχοντας ρευστότητα έως σήμερα στην αγορά ύψους άνω των 5,5 δισ. ευρώ, ενώ η συνολική τους αξία «αγγίζει» τα 8,6 δισ. ευρώ. Το πρώτο βήμα για τη δημιουργία ενός ισχυρού οργανισμού, που θα στηρίζει απαρεγκλίτως την ελληνική επιχειρηματικότητα όχι μόνο για να σταθεί όρθια σήμερα, αλλά και για να μετεξελιχθεί σε πιο εξωστρεφή και ανταγωνιστική αύριο, επετεύχθη και η πορεία του διαγράφεται ακόμη πιο δυναμική.
Η νέα χρονιά μάς βρίσκει αναμφίβολα με νέα ισχυρά «όπλα» στη φαρέτρα μας, όπως είναι η νέα προγραμματική περίοδος 2021-2027 του ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης. Το νέο ΕΣΠΑ θα είναι εμπροσθοβαρές, με ένα ισχυρό αναπτυξιακό αποτύπωμα μέσα από δράσεις και έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας και με πολλαπλασιαστικά οφέλη τόσο για την κοινωνία όσο και για την οικονομία.
Στόχος η αναστροφή του «παραδοσιακού» μοντέλου διαχείρισης
Πρωταρχικό μας μέλημα αποτελεί η αναστροφή του «παραδοσιακού» μοντέλου της μη αποτελεσματικής διάχυσης των κοινοτικών πόρων, λόγω καθυστερήσεων στις διαδικασίες παραγωγής έργων, μη έγκαιρης ωρίμανσης έργων, βεβιασμένων δράσεων και προγραμμάτων, επιπρόσθετης ελληνικής γραφειοκρατίας στην ήδη υπάρχουσα της Ευρώπης, αλλά και απουσίας ενδεχομένως μιας συνεκτικής και μακροχρόνιας πολιτικής.
Με κεντρικούς πυλώνες τη στήριξη της υγιούς, καινοτόμου και εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας, την ψηφιακή μετάβαση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, την ενίσχυση της περιφερειακής πολιτικής, την πράσινη ανάπτυξη και την κυκλική οικονομία, την ολοκλήρωση στρατηγικών υποδομών και τη δίκαιη μετάβαση προς μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, με στόχο τη σταδιακή απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων και την πλήρη απολιγνιτοποίηση της χώρας έως το 2028, το νέο ΕΣΠΑ θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο για την Ελλάδα τού αύριο, αξιοποιώντας και πάλι τη διαχειριστική και κανονιστική ευελιξία που διακρίνει τα προγράμματά του να προσαρμόζονται στα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα.
Συνοδοιπόρος, σε αυτήν τη μοναδική ευκαιρία που έχουμε για τη ριζική μεταστροφή της εθνικής οικονομίας, θα είναι βεβαίως οι ευρωπαϊκοί πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης. Με κεντρικούς άξονες, στη βάση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή, η χώρα μας θα καταφέρει να οικοδομήσει, μέσα από μεταρρυθμίσεις, μεγάλα έργα και ιδιωτικές επενδύσεις στους άξονες αυτούς, ένα καινούργιο αναπτυξιακό μοντέλο, εξωστρεφές και καινοτόμο, που θα σηματοδοτήσει τη νέα εποχή.
Μέσα από αυτά τα γερά θεμέλια, ατενίζουμε την επερχόμενη χρονιά. Δίχως ίχνος επανάπαυσης, στην αβεβαιότητα του μέλλοντος προτάσσουμε τη μεθοδικότητα, την ενότητα και τη σκληρή δουλειά για να κερδίσουμε πρωτίστως τη μάχη με τον κορωνοϊό και παράλληλα να οδεύσουμε προς μια ουσιαστική αναμόρφωση της ελληνικής οικονομίας, διασφαλίζοντας μια κοινωνικά δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη. Το αύριο είναι δίπλα μας. Και θα μας βρει ακόμη πιο ενωμένους και αποφασισμένους να κερδίσουμε το χαμένο έδαφος. Ολοι όρθιοι, όλοι μαζί.
Ο κ. Γιάννης Τσακίρης είναι υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αρμόδιος για το ΕΣΠΑ και τις δημόσιες επενδύσεις.
