Το φορολογικό σύστημα συνιστά θεμελιώδες στοιχείο της χρηστής διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών και του διαμοιρασμού του παραγόμενου πλούτου. Καθώς οι οικονομικές δραστηριότητες εξελίσσονται, η χρηματοδότηση των δημοσίων δαπανών αντιμετωπίζει αυξανόμενες προκλήσεις.
Στο πλαίσιο αυτό είναι απαραίτητη η διεύρυνση της φορολογικής βάσης, λαμβάνοντας υπόψη ότι η χώρα μας κατατάσσεται χαμηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου στην αποτελεσματικότητα του φορολογικού συστήματος.
Η στρέβλωση αυτή επηρεάζει την οικονομία αλλά και τον κοινωνικό ιστό με την άνιση κατανομή φορολογικών βαρών. Συνεπώς, οι μεταρρυθμίσεις στο φορολογικό σύστημα οφείλουν να στοχεύουν στην αποφασιστική αντιμετώπιση του ζητήματος.
ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η προσέλκυση φορολογικών κατοίκων αλλοδαπής που επιθυμούν να επενδύσουν στην Ελλάδα επιλέγοντας τη χώρα μας ως κέντρο των οικονομικών τους δραστηριοτήτων, μέσω της διαμόρφωσης ευνοϊκότερου φορολογικού περιβάλλοντος, αποτέλεσε προτεραιότητα, με στόχο την τόνωση των επενδύσεων και της αγοράς εργασίας, λαμβάνοντας υπόψη και την οριστική έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ από την 1η Ιανουαρίου 2021.
Με πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες, υιοθετήθηκαν ιδιαίτερα ευνοϊκά θεσμικά πλαίσια για την εναλλακτική ή κατ’ ειδικό τρόπο φορολόγηση φυσικών προσώπων που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα, αξιοποιώντας δεδομένα και πρακτικές από αντίστοιχες πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Πρόκειται για τρεις παρεμβάσεις με στόχο την προσέλκυση φυσικών προσώπων/επενδυτών, συνταξιούχων εξωτερικού και εργαζομένων με βασική προϋπόθεση να μην ήταν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος κατά τα προηγούμενα έτη.
Οι ρυθμίσεις αυτές, πέραν της αναμενόμενης διεύρυνσης της φορολογικής βάσης, στοχεύουν στην εισαγωγή κεφαλαίων, στην υλοποίηση επενδύσεων, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στην τόνωση της αγοράς ακινήτων κ.λπ.
Ειδικότερα προβλέπονται:
1. Εναλλακτικός, ευνοϊκός τρόπος φορολόγησης του εισοδήματος αλλοδαπής προέλευσης φυσικών προσώπων που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα και πραγματοποιούν επενδύσεις τουλάχιστον πεντακοσίων χιλιάδων ευρώ (500.000€) ή έχουν ήδη αποκτήσει και διατηρούν άδεια διαμονής για επιχειρηματική δραστηριότητα (Golden Visa). Συγκεκριμένα, η φορολογική υποχρέωσή τους για το εν λόγω εισόδημα, ανεξαρτήτως του ύψους αυτού, εξαντλείται (και ως προς την ειδική εισφορά αλληλεγγύης) με την καταβολή εφ’ άπαξ και κατ’ αποκοπή για κάθε φορολογικό έτος ποσού εκατό χιλιάδων ευρώ (100.000€), ενώ παράλληλα αίρεται και η υποχρέωση δήλωσης των εισοδημάτων τους που προκύπτουν στην αλλοδαπή. Επιπλέον, στα κίνητρα του φορολογικού καθεστώτος περιλαμβάνεται η απαλλαγή από φόρο κληρονομιών και δωρεών περιουσίας που βρίσκεται στην αλλοδαπή και από την υποχρέωση δικαιολόγησης αντικειμενικών δαπανών και δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων με εισαγωγή συναλλάγματος.
2. Ειδικός, ευνοϊκός τρόπος φορολόγησης του συνόλου του εισοδήματος που προκύπτει στην αλλοδαπή για φυσικά πρόσωπα, συνταξιούχους αλλοδαπής, που επιλέγουν να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα από χώρα με την οποία υπάρχει σε ισχύ συμφωνία διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας. Στην περίπτωση αυτή, το συνολικό εισόδημα που αποκτάται στην αλλοδαπή φορολογείται αυτοτελώς με σταθερό συντελεστή επτά τοις εκατό (7%) με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης.
3. Ειδικός τρόπος φορολόγησης του εισοδήματος από μισθωτή εργασία και επιχειρηματική δραστηριότητα που προκύπτει στην ημεδαπή, φυσικών προσώπων που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα από κράτος-μέλος της ΕΕ ή του ΕΟΧ ή από χώρα με την οποία υπάρχει σε ισχύ συμφωνία διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας.
Tα φυσικά πρόσωπα που υπάγονται, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, στις διατάξεις αυτές απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης για το (50%) του εισοδήματός τους που αποκτάται είτε από την παροχή υπηρεσιών στην Ελλάδα στο πλαίσιο εργασιακής σχέσης και αποκλειστικά προς πλήρωση νέας θέσης εργασίας είτε, διαζευκτικά, από την άσκηση ατομικής επιχειρηματικής δραστηριότητας.
ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗΣ
Με στόχο την ώθηση της ερευνητικής δραστηριότητας, επενδύσεων, την προώθηση της καινοτομίας, καθώς και τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας με παράλληλο περιορισμό του φαινόμενου του brain-drain, παρέχεται προσαύξηση της παρεχόμενης υπερέκπτωσης για δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι αποσβέσεις του εξοπλισμού και των οργάνων που χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες εκτέλεσης της επιστημονικής και της τεχνολογικής έρευνας, από τα ακαθάριστα κέρδη των επιχειρήσεων. Η προσαυξημένη έκπτωση ανέρχεται συνολικά σε ποσοστό διακόσια τοις εκατό (200%) ενώ παράλληλα απλοποιείται και η διαδικασία ελέγχου και πιστοποίησης των σχετιζόμενων δαπανών και επενδύσεων.
Επιπλέον, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την προσέλκυση επενδύσεων, προγραμματίζεται για το 2021 η παροχή κινήτρων για την πραγματοποίηση δαπανών και επενδύσεων σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση με την πρόβλεψη υπερέκπτωσης αυτών από τα καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων. Οι δαπάνες που θα αφορούν είτε σε επενδύσεις από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε κλάδους της οικονομίας που σχετίζονται με την πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση είτε σε αγορά παγίων ή πραγματοποίηση άλλου είδους δαπανών από επιχειρήσεις άλλων κλάδων που σκοπό έχουν την ενίσχυση της πράσινης οικονομίας, ενέργειας και ψηφιοποίησης, θα εκπίπτουν προσαυξημένες κατά ποσοστό 100%. Συνεπώς η συνολική ωφέλεια ανέρχεται σε ποσοστό 200%.
ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΙΣΦΟΡΑΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΙΑ ΜΙΣΘΩΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ
Βασικός στόχος της φορολογικής πολιτικής αποτελεί η ελάφρυνση των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, δεδομένων και των συνεπειών και της υγειονομικής κρίσης. Σύμφωνα με τις δεσμεύσεις μας, έχουμε ήδη προχωρήσει στην κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, για μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα και ελεύθερους επαγγελματίες, στη μείωση του ΕΝΦΙΑ καθώς και στη μείωση των φορολογικών συντελεστών για νομικά και φυσικά πρόσωπα, ενώ έχουν παρασχεθεί πληθώρα παρατάσεων, αναστολών και ταμειακών διευκολύνσεων.
Τέλος, αναγνωρίζουμε ότι έχουν καταγραφεί σημαντικές προσπάθειες στην εφαρμογή των διεθνώς φορολογικών προτύπων τόσο εντός της ΕΕ όσο και παγκοσμίως. Συνεπώς, η Χώρα μας θα πρέπει να συνεχίσει την ενσωμάτωση διεθνών καλών πρακτικών. Ωστόσο, παραμένει αναγκαίο να αναζητηθούν λύσεις που θα βοηθήσουν στη σταδιακή αναμόρφωση των φορολογικών συστημάτων, στην ενίσχυση του περιβαλλοντολογικού αποτυπώματος και στην καταπολέμηση των φαινομένων φοροδιαφυγής. Η ΕΕ πρωτοστατεί στις διεθνείς εξελίξεις και θα πρέπει να συνεχίσει να ενεργεί προς την κατεύθυνση αυτή.
Η κυρία Αθηνά Καλύβα (Ph.D.) είναι γενική γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας υπ. Οικονομικών.
