Η ελπίδα λόγω του εμβολίου κατά της COVID-19 και η αγωνία για τα εφιαλτικά σενάρια νέας έξαρσης της πανδημίας μετά τις γιορτές θα αναμετρώνται τις προσεχείς εβδομάδες. Ο συνδυασμός αυτός αντιμετωπίζεται ως η μεγαλύτερη πολιτική πρόκληση της περιόδου στο κεντρικό επιτελείο της κυβέρνησης, εν όψει της επιχείρησης εμβολιασμού, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει την επόμενη εβδομάδα. Πρόσωπα από το στενό πρωθυπουργικό περιβάλλον την περιγράφουν ως το «μεγαλύτερο εγχείρημα του ελληνικού κράτους από τη μεταπολίτευση και μετά» και υπό αυτή την έννοια σταθμίζονται και οι πολιτικές διαστάσεις του ζητήματος.
Στις 26 Δεκεμβρίου τα πρώτα εμβόλια
Εν αναμονή της γνωμοδότησης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων για το εμβόλιο της Pfizer/BionTech στις αρχές της εβδομάδας, στο Μέγαρο Μαξίμου εντείνεται η πίεση, καθώς ο συντονισμός φορέων και συναρμοδίων αρχών εντός των αμέσως επόμενων ημερών θα πρέπει να είναι αστραπιαίος και δίχως περιθώρια αστοχίας. Τα πρώτα εμβόλια αναμένονται στη χώρα στις 26 Δεκεμβρίου. Εν όψει αυτών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προήδρευσε την Παρασκευή σε σύσκεψη στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, με αντικείμενο το σχέδιο εμβολιασμού και τη γιγαντιαία πρόκληση υλοποίησής του. Εκεί θα στηθεί το «αρχηγείο» για τον συντονισμό και την παρακολούθηση της επιχείρησης «Ελευθερία». Σε αυτή τη νέα δομή θα συμμετέχουν ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους, ο οποίος έχει επιφορτιστεί με το έργο του γενικού επιχειρησιακού συντονισμού, στελέχη της Πολιτικής Προστασίας, του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ο ρόλος του οποίου είναι νευραλγικός για την επιτυχία του εγχειρήματος.
Περισσότερα τεστ, αλλαγή σχεδιασμού
Στο πλαίσιο της εκστρατείας εμβολιασμού θα υπάρχει κάθε Δευτέρα ενημέρωση από τον κ. Θεμιστοκλέους (για τα επιχειρησιακά ζητήματα) και την πρόεδρο της Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου (για τα επιστημονικά). Παράλληλα, αποφασίστηκε η διεύρυνση της διαδικασίας των τεστ. Αυτή θα υλοποιηθεί με την εμπλοκή των υγειονομικών υποδομών του Στρατού (γιατροί, προσωπικό, νοσοκομειακές και λοιπές υποδομές) και η πρόσβαση θα είναι ελεύθερη και δωρεάν για όσους πολίτες επιθυμούν να υποβληθούν σε έλεγχο.
Δεδομένης της ιδιαίτερα μεγάλης χρονικής πίεσης έως την έναρξη της διαδικασίας, στην κυβέρνηση εκδηλώνεται προβληματισμός λόγω των συνεχών ανατροπών στις διαδικασίες προμήθειας των εμβολίων. Οπως διευκρινίζεται, η Ελλάδα, όπως και όλες οι χώρες της ΕΕ, δεν προμηθεύεται τα εμβόλια απευθείας από τις φαρμακευτικές εταιρείες, αλλά βάσει των διαδικασιών της Ενωσης και του ποσοστού που της αναλογεί και ανέρχεται στο 2,4% της συνολικής ποσότητας που θα φτάσει στην Ευρώπη. Υπό το πρίσμα αυτό, η πρόσφατη ενημέρωση για προμήθεια λιγότερων εμβολίων στην πρώτη φάση (περί τις 400 χιλιάδες δόσεις τον Δεκέμβριο – Ιανουάριο, με ρυθμό 80 χιλιάδες ανά εβδομάδα) ανέτρεψε σχεδιασμούς και ακύρωσε ανακοινώσεις, οι οποίες είχαν προηγηθεί. Με βάση αυτά προκύπτει η ανάγκη συνεχών αναπροσαρμογών, με ό,τι αυτό θα συνεπάγεται για τον συντονισμό συναρμοδίων αρχών και δομών.
Φόβος για μια νέα έξαρση
Το σύνθετο πρόβλημα των επόμενων εβδομάδων έχει πολλές εκφάνσεις. Η πρώτη παρτίδα, πέραν των συμβολικών εμβολιασμών της πολιτικής ηγεσίας και της άμεσης προτεραιότητας κάλυψης των υγειονομικών, εκτιμάται ότι ενδέχεται να συμπέσει με μια νέα έξαρση της πανδημίας, είτε λόγω της εορταστικής περιόδου, είτε εξαιτίας των καιρικών συνθηκών και της ούτως ή άλλως χαλαρότερης τήρησης του απαγορευτικού σε σχέση με την άνοιξη. Υπό αυτή την έννοια, υπάρχει η ανησυχία ότι εμβολιασμοί και πανδημία θα κινούνται παράλληλα, με τον επιπρόσθετο κίνδυνο να παρουσιαστεί ακόμη μεγαλύτερος εφησυχασμός στις νεότερες ηλικίες, ακριβώς λόγω της ύπαρξης του εμβολίου. Το στοιχείο αυτό διαμορφώνει μία ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση για την κυβέρνηση, επειδή η τήρηση των μέτρων ή η επιβολή αυστηρότερων θα είναι ένα συνεχές ενδεχόμενο. Σε σχετική του αναφορά την Παρασκευή ο Πρωθυπουργός ζήτησε τον περιορισμό των επαφών στο ελάχιστο. Ταυτόχρονα υπογράμμισε ότι ο εμβολιασμός και η προστασία είναι «δύο παράλληλες διαδικασίες και τα περιοριστικά μέτρα θα μπορούν να αρθούν μόνο όταν παγιωθεί πια η πτωτική τάση της πανδημίας», ενώ σημείωσε ότι τους επόμενους μήνες «η κοινωνία θα τείνει με το ένα της χέρι στο εμβόλιο και με το άλλο θα συνεχίσει να σηκώνει τη μάσκα στο πρόσωπο».
Εκστρατεία ενημέρωσης
Εν όψει της έλευσης των εμβολίων, η επόμενη μεγάλη και δύσκολη άσκηση είναι η διενέργεια μιας εκστρατείας ενημέρωσης σε δύο πεδία: Αφενός της τήρησης των μέτρων, αφετέρου της άρσης των επιφυλάξεων, πολλών εξ αυτών εύλογων, για τα ευεργετήματα του εμβολιασμού. Ως προς αυτά, ενδιαφέροντα είναι τα ευρήματα της νέας σχετικής έρευνας της διαΝΕΟσις, σε συνεργασία με τη Metron Analysis. Σε αυτήν διαπιστώνεται ότι ενώ στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2020 το 42% των Ελλήνων δήλωναν ότι δεν προτίθενται να κάνουν το εμβόλιο του κορωνοϊού, το ποσοστό αυτό έχει σήμερα υποχωρήσει σημαντικά και βρίσκεται στο 27,4%. Αξιοσημείωτο εύρημα της έρευνας είναι ότι στην Ελλάδα δεν φαίνεται να υπάρχει ισχυρό αντιεμβολιαστικό κίνημα.
Ανησυχία για τις συγκεντρώσεις Χριστουγέννων – Πρωτοχρονιάς
Η μεγαλύτερη ανησυχία για το αμέσως προσεχές διάστημα εντοπίζεται στην εορταστική περίοδο και στις συγκεντρώσεις στα σπίτια. Οπως μεταφέρεται από κυβερνητικές πηγές, η συγκεκριμένη παράμετρος ενδέχεται να ασκήσει εφιαλτικές πιέσεις στο σύστημα υγείας στις πρώτες εβδομάδες του 2021 και να δυσχεράνει ακόμη και τη διαδικασία των εμβολιασμών. Την ίδια στιγμή, ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερη πίεση στην οικονομία και θα διαμορφώσει μία πολύ πιο δύσκολα διαχειρίσιμη κατάσταση για την «επόμενη μέρα». Από την επιδημιολογική εξέλιξη θα κριθεί εν πολλοίς και η επιτυχία της επόμενης φάσης του εμβολιασμού, στην οποία θα περιλαμβάνονται οι ευπαθείς ομάδες και οι ηλικιωμένοι, άνω των 85 ετών. Στόχος είναι η διαδικασία αυτή να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη Απριλίου. Εφόσον αυτό καταστεί δυνατό, σε εκείνη τη χρονική περίοδο τοποθετείται και η ουσιαστική αποσυμφόρηση του συστήματος υγείας.
