Η κατάσταση με την πανδημία είναι σε μια κρίσιμη καμπή. Και στη χώρα μας και διεθνώς.
Το αναμενόμενο δεύτερο κύμα παραμένει σε πλήρη εξέλιξη.
Στη χώρα μας το τίμημα είναι βαρύ και το βλέπουμε στο γεγονός ότι υποχωρούν τα κρούσματα, αλλά όχι οι θάνατοι.
Ανάλογες καταστάσεις υπάρχουν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και στις ΗΠΑ.
Ο ερχομός των εμβολίων είναι σημαντικός, αλλά ξέρουμε ότι θα περάσει καιρός μέχρις ότου θα είναι το εμβόλιο που θα κάνει τη διαφορά.
Με την πανδημία σε εξέλιξη ο ιός μεταλλάσσεται, κάτι που επίσης ήταν αναμενόμενο, όμως ακόμη δεν ξέρουμε εάν η αυξημένη μεταδοτικότητα σημαίνει και μεγαλύτερη θνησιμότητα.
Όλα αυτά είναι αναμενόμενο να δημιουργούν άγχος και πίεση και ανασφάλεια.
Την ίδια στιγμή υπάρχει κόπωση από την όλη κατάσταση. Και αυτή είναι αναμενόμενη και με μία έννοια φυσιολογική. Δεν είναι εύκολο να αντέξει κανείς όλη αυτή την κατάσταση.
Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα μπορεί να εμφανίζονται και αντιδράσεις που μοιάζουν με αδιαφορία για τον κίνδυνο ή ακόμη και να βρίσκουν απήχηση ανορθολογικές απόψεις.
Γι’ αυτό το λόγο και έχει τεράστια σημασία το στίγμα που θα δώσουν οι υπεύθυνοι φορείς, δηλαδή οι ειδικοί και η κυβέρνηση.
Εάν ταλαντεύονται, εάν εναλλάσσουν τον τόνο από καθησυχαστικό σε εκφοβιστικό, εάν δείχνουν ότι σκέφτονται επικοινωνιακά και όχι ουσιαστικά, όλα αυτά «περνούν» στο ακροατήριο και γεννούν αρνητικά αντανακλαστικά.
Το ίδιο ισχύει και εάν αποφάσεις δείχνουν να υπαγορεύονται περισσότερο από πολιτικούς υπολογισμούς παρά από τα πραγματικά επιστημονικά δεδομένα.
Αυτά ενισχύουν και τη δυσπιστία και την απροθυμία συμμόρφωσης στα μέτρα και την αίγλη των «ψεκασμένων» απόψεων.
Γι’ αυτόν τον λόγο και χρειάζεται και οι ειδικοί και η κυβέρνηση να σκεφτούν ότι με έναν τρόπο λειτουργούν ως δάσκαλοι και παιδαγωγοί και όχι ως ελεγκτές.
Και οι αρχές της καλής διδασκαλίας έχουν εφαρμογή και στην πανδημία. Και αυτό σημαίνει συγκεκριμένα πράγματα.
Πρώτον, να επαναφέρουν την ψυχραιμία και τη σύνεση, ενάντια στη χαλάρωση και τον πανικό. Ο καλός δάσκαλος προσπαθεί διαρκώς να αποφορτίζει αλλά ταυτόχρονα διατηρεί τη συγκέντρωση και την επιμονή στην επίτευξη στόχων. Αυτό ακριβώς χρειάζεται και η χώρα.
Δεύτερον, να στηριχτούν στη γνώση. Ο καλός δάσκαλος στηρίζεται στη γνώση και όχι στην προβολή της αυθεντίας. Δεν λέει ποτέ «αυτό πρέπει να γίνει, γιατί το λέω εγώ», αλλά «αυτό πρέπει να το κάνουμε γιατί έτσι προκύπτει από την επιστημονική γνώση». Η συστηματική ενημέρωση, η παρουσίαση στοιχείων, η εκλαΐκευση των επιστημονικών εννοιών, η προσπάθεια να γνωρίζουν οι άνθρωποι τι συμβαίνει με την πανδημία, θα τους βοηθήσει να καταλάβουν γιατί χρειάζονται κάποια μέτρα.
Τρίτον, να είναι ειλικρινείς. Ο σωστός δάσκαλος δεν είναι ούτε παντογνώστης, ούτε αλάνθαστος. Εκεί όπου δεν υπάρχει εύκολη απάντηση, το εξηγεί αναλυτικά στους μαθητές του. Και εκεί που έκανε ένα λάθος το παραδέχεται και το διορθώνει. Δεν το κουκουλώνει.
Τέταρτον, να ακούνε. Ο καλός δάσκαλος ακούει, δεν μιλάει μόνο. Ακούει τις απορίες, τους προβληματισμούς, τις ανησυχίες, τις ιδέες και τις προτάσεις. Το ίδιο ισχύει και για την πανδημία: ειδικοί και κυβέρνηση για να μιλήσουν στην κοινωνία πρέπει πρώτα να την ακούσουν και να καταλάβουν πώς σκέφτεται και πώς ανησυχεί.
Πέμπτον, να δίνουν το παράδειγμα. Ο καλός δάσκαλος διδάσκει με το παράδειγμά του, τη δική του στάση, τον τρόπο που κάνει πράξη αυτά που λέει. Αυτό έχει τεράστια σημασία και στην πανδημία. Και δεν αναφέρομαι μόνο στις απλές συμπεριφορές. Κυρίως αναφέρομαι στο να στέλνουν διαρκώς το μήνυμα ότι όντως και αυτοί καθοδηγούνται από τη επιστημονική γνώση και όχι από τον πολιτικό και επικοινωνιακό σχεδιασμό.
Έκτον, να φροντίζουν ώστε να μη χρειάζεται «επιβολή» των μέτρων. Ο καλός δάσκαλος καθοδηγεί και ενισχύει την αυτενέργεια των μαθητών. Τους αντιμετωπίζει ως προσωπικότητες που μπορούν να κάνουν τις σωστές επιλογές. Δεν χρησιμοποιεί εύκολα την τιμωρία. Το ίδιο ισχύει και στην πανδημία.
Δεν έχει νόημα να λέμε διαρκώς ότι η κοινωνία είναι ανεύθυνη. Δεν είναι. Αυτό που χρειάζεται είναι να καθοδηγηθεί και όχι να φοβηθεί. Και τότε θα διαπιστώσουμε ότι μπορεί να βάλει πλάτη και να συμβάλει στη μάχη κατά της πανδημίας.
