Αγωνία: Μία μόνον λέξη αρκεί για να περιγράψει κανείς τα όσα συζητούνται – κεκλεισμένων των θυρών – από τα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων. Τους φοβίζουν οι εικόνες συγχρωτισμού (με αποκορύφωμα τα όσα εκτυλίχθηκαν έξω από τα Harrods), τους ανησυχεί η βασανιστικά αργή αποτελεσματικότητα του δεύτερου lockdown στρώνοντας έτσι το… χαλί στο τρίτο κύμα και κυρίως τους τρομάζει η κουρασμένη εικόνα του ΕΣΥ που δεν θα αντέξει να αναλάβει εκ νέου τον ρόλο του κυματοθραύστη.

Τρίτο κύμα μετά τα Χριστούγεννα

Τα δύο 24ωρα που προηγήθηκαν των ανακοινώσεων της Παρασκευής, οι τηλεδιασκέψεις των υποεπιτροπών και έπειτα του συνόλου των μελών της Επιτροπής ήταν πολύωρες και εξουθενωτικές. Και παρότι έχει επισημανθεί όλους αυτούς τους τελευταίους μήνες ότι οι «σκληροί δείκτες» που μελετούν οι επιστήμονες είναι πολλοί – όπως ο Rt, ο ημερήσιος αριθμός κρουσμάτων, τα ποιοτικά δεδομένα των ασθενών κ.ο.κ. –, πλέον η καθοριστική «πυξίδα» είναι οι πεπερασμένες αντοχές του συστήματος Υγείας.

Η πληρότητα των κλινών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, που στο σύνολο της χώρας αγγίζει το 82%, δεν αφήνει χώρο για ελιγμούς, παρά μόνον για μικρές διεξόδους εκτόνωσης εν όψει των γιορτών. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι το πολυπόθητο άνοιγμα θα γίνει μόνο για τα συνοικιακά βιβλιοπωλεία, τα κομμωτήρια, και με click away για το λιανεμπόριο, ενώ οι ναοί θα ανοίξουν ανήμερα Χριστούγεννα και Φώτα, με εννέα πιστούς παρόντες οι μικροί και 25 οι μητροπόλεις, συνθήκη που όπως όλα δείχνουν δεν θα αρθεί στις 7 Ιανουαρίου.

Συνυπολογίζοντας δε την ψυχολογική κούραση και τις αντιφατικές συμπεριφορές μερίδας πολιτών (καθώς ο φόβος της λοίμωξης COVID-19 και η βαριά σκιά των χιλιάδων θανάτων δεν φαίνεται να δαμάζει την απειθαρχία), οι εκτιμήσεις των ειδικών αδυνατούν να καταλήξουν σε ένα ασφαλές συμπέρασμα για το μέλλον, δεδομένου του αστάθμητου παρόντος.

Η σταθεροποίηση και ο κίνδυνος

Πιο συγκεκριμένα, οι καμπύλες της επιδημιολογικής πορείας κλειδώνουν την πολυπόθητη σταθεροποίηση ακόμη και στους πιο σκληρούς δείκτες – όπως είναι ο αριθμός των διασωληνώσεων και των θανάτων – ενώ τα μαθηματικά προγνωστικά μοντέλα δείχνουν ότι έως τα Χριστούγεννα ο αριθμός των διασωληνωμένων θα έχει μειωθεί κατά 50% (δηλαδή, περί τους 300 ασθενείς).

Παράλληλα όμως η έκδηλη ανάγκη ψυχολογικής αποφόρτισης των πολιτών τη χριστουγεννιάτικη περίοδο δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για εκθετική αύξηση των εορταστικών συναθροίσεων στα κατά τα άλλα «κλειστά» σπίτια, παρά τις ισχυρές συστάσεις για το αντίθετο.

Κάπως έτσι οι προειδοποιήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) για καταγραφή ενός τρίτου κύματος από το νέο έτος αντιμετωπίζεται πλέον έως ένα εκ των δύο επικρατέστερων σενάριο.

Ποιο είναι το άλλο; «Η επανάκαμψη του δεύτερου κύματος», όπως σημείωσε το απόγευμα της Παρασκευής η καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Βάνα Παπαευαγγέλου. Δεν παρέλειψε μάλιστα να θέσει το πλέον κρίσιμο ερώτημα, που εξηγεί τις ιδιαίτερα «σφιχτές» και κόντρα στην εορταστική περίοδο αποφάσεις για το υποτυπώδες άνοιγμα της αγοράς: «Ποια είναι η αύξηση των κρουσμάτων που μπορούμε να αντέξουμε μέσα στην Πρωτοχρονιά; Μια ευρεία άρση των μέτρων θα είχε δυσβάσταχτο κόστος σε ανθρώπινες ζωές».

Αυξάνεται συνεχώς η «μαύρη λίστα»

Ο απολογισμός της επιδημίας στη χώρα μας σε απώλειες είναι βαρύς, προκαλώντας καθημερινά σοκ στο πανελλήνιο. Εως και την Παρασκευή 3.472 ασθενείς είχαν αφήσει την τελευταία τους πνοή χτυπημένοι από τον νέο κορωνοϊό, εκ των οποίων οι 1.066 εξέπνευσαν τις πρώτες 11 ημέρες του Δεκεμβρίου.

Συνεπακόλουθα, η παράταση του lockdown και τις πρώτες εβδομάδες του 2021 είναι ένα ενδεχόμενο που ουδείς μπορεί να αποκλείσει, καθώς ο στόχος που τέθηκε στις 7 Νοεμβρίου, όταν η χώρα «βυθίστηκε» εκ νέου σε καραντίνα για μείωση των ημερήσιων κρουσμάτων στα 400 έως τις αρχές – ή έστω τα μέσα – Δεκεμβρίου, απέχει μακράν από την πραγματικότητα.

Το παράδειγμα της Αττικής είναι ενδεικτικό: Η πορεία της επιδημίας στην πρωτεύουσα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σταθερή, σχεδόν σαν μια ευθεία γραμμή που διαγράφει τις τελευταίες εβδομάδες μια ελάχιστη κάμψη. Καθώς όμως το ιικό φορτίο συντηρείται, παράγεται νοσηρότητα.

Η σύγκριση της τρίτης με την τέταρτη εβδομάδα του πανελλαδικού lockdown «δείχνει» την πολύ μικρή πτωτική τάση που δυνητικά θα μπορούσε να λειτουργήσει ως… υπόστρωμα για την αναζωπύρωση του δεύτερου κύματος ή την έκρηξη ενός τρίτου.

Αναλυτικότερα, την εβδομάδα 23 με 29 Νοεμβρίου καταγράφηκαν στην Αττική σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ 2.283 περιστατικά.

Την επόμενη εβδομάδα (30 Νοεμβρίου έως και 6 Δεκεμβρίου) επιβεβαιώθηκαν ακόμη 2.117 λοιμώξεις, συνεπώς η μείωση δεν ξεπέρασε το 7%.

Αντίστοιχα, από την περασμένη Δευτέρα έως και την Πέμπτη τα νέα κρούσματα έφτασαν τα 1.238, ενώ το αμέσως επόμενο 24ωρο προστέθηκαν ακόμη 295.

Το σπίτι και η πίεση στους εργαζομένους

«Η αιτία είναι η διασπορά του ιού μέσα στα σπίτια. Τα παιδιά κολλάνε τους γονείς ενώ οι επισκέψεις συνεχίζονται. Και παρότι η τήρηση των μέτρων σε εξωτερικούς χώρους είναι ο κανόνας, στις κοινωνικές συναναστροφές σε κλειστούς χώρους η αναγκαιότητα της χρήση μάσκας αγνοείται» δηλώνει στο «Βήμα» η δρ Ματούλα Τσικρικά, πνευμονολόγος-φυματιολόγος στο νοσοκομείο «Σωτηρία» και πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας.

Η διαπίστωση αυτή προκύπτει εμπειρικά: Είναι άλλωστε γιατρός της «πρώτης γραμμής», μιλά καθημερινά με ασθενείς που διαγιγνώσκονται θετικοί, αναλογιζόμενοι εκ των υστέρων εκείνα που έκαναν θέτοντας τον εαυτό τους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα σε κίνδυνο. Συμπληρώνει όμως ότι υπάρχει ακόμη ένας λόγος που φαίνεται να συμβάλλει σημαντικά στο τελικό άθροισμα των νέων διαγνώσεων και των νοσηλειών.

Η πίεση που νιώθουν οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα να επιστρέψουν στο πόστο τους, παρότι είναι θετικοί και άρα μεταδοτικοί ή έχουν οριστεί «στενές επαφές», τους κάνει να αθετούν τις οδηγίες των γιατρών. Κάπως έτσι τα γραφεία και οι επαγγελματικοί χώροι μετατρέπονται σε «εστίες», με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Ανησυχία και για το click away

Εν τω μεταξύ, η σύγκριση στην οποία προχώρησε η κυρία Παπαευαγγέλου σχετικά με την αποτελεσματικότητα του πρώτου σε σύγκριση με το εξελισσόμενο lockdown, αποδεικνύει τις συνταρακτικές διαστάσεις που έχει λάβει το δεύτερο κύμα.

Σε όλη την επικράτεια στις 4 Μαΐου – ημέρα που έληξε η περίοδος του «Μένουμε Σπίτι» – υπήρχαν 982 ενεργά κρούσματα, έναντι περισσοτέρων των 12.000 σήμερα. Αντίστοιχα, τον Μάιο στα νοσοκομεία καταγράφονταν 35 διασωληνωμένοι, έναντι των 583 στα τέλη της περασμένης εβδομάδας. Ειδικότερα, στη Θεσσαλονίκη υπήρχε μόνον ένας διασωληνωμένος ασθενής, ενώ σήμερα 186. Τέλος, την ημέρα εκείνη πριν από 7 μήνες ο ΕΟΔΥ ανακοίνωνε 2 θανάτους, έναντι 102 που ανακοινώθηκαν την περασμένη Παρασκευή.

Εχοντας τα ίδια δεδομένα μπροστά τους, αρκετά ήταν τα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων που εξέφρασαν την ανησυχία τους ακόμη και για τις επιπτώσεις του click away. Εν τούτοις η κατακόρυφη πίεση στις εταιρείες ταχυμεταφορών (με αποτέλεσμα να υπάρχει ο κίνδυνος να χάσουν αρκετά παιδιά το ετήσιο… ραντεβού τους με τον Αϊ-Βασίλη) αλλά και η έντονη κίνηση σε εποχικά καταστήματα και διαδρόμους σουπερμάρκετ, αποτέλεσαν σημαντικούς παράγοντες για το άνοιγμα τις αγοράς με πρωτόγνωρους τρόπους λειτουργίας.