Σε μία κίνηση που είχε καθυστερήσει εδώ και πολύ καιρό, εξαιτίας της σκανδαλώδους εύνοιας του Ντόναλντ Τραμπ προς τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν τελικά την επιβολή κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας στη βάση του Νόμου για την Αντιμετώπιση των Εχθρών της Αμερικής μέσω Κυρώσεων (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act – CAATSA) εξαιτίας της προμήθειας του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400 από την γνωστή εταιρεία Rosoboronexport (ROE).

Οι κυρώσεις αφορούν σε απαγόρευση αδειών εξαγωγών, χορήγησης δανείων και πιστώσεων και πάγωμα περιουσιακών στοιχείων συγκεκριμένων αξιωματούχων.

Δείτε ΕΔΩ την επίσημη ανακοίνωση των ΗΠΑ για τις κυρώσεις στην Τουρκία 

Οργισμένη αντίδραση της Άγκυρας

Αναμφίβολα, η αμερικανική κίνηση έχει τη σημασία της καθώς έρχεται λίγα 24ωρα μετά από την άνευρη απόφαση της Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να μεταθέσει, ουσιαστικά, κάθε απόφαση για λήψη περιοριστικών μέτρων εναντίον της Άγκυρας για το 2021, με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε την Ουάσιγκτον να σκεφθεί ξανά την απόφαση αυτή και να υπαναχωρήσει από τη διάπραξη ενός λάθους. Προειδοποίησε μάλιστα και για αντίποινα όπως και όταν τα κρίνει σκόπιμα.

Οι κυρώσεις είχαν ουσιαστικά προαναγγελθεί από την περασμένη Παρασκευή μέσα από διαρροές προς το Reuters και το Bloomberg. «Το Βήμα» είχε περιγράψει τις σχετικές λεπτομέρειες στην έντυπη κυριακάτικη έκδοσή του.

Οι κυρώσεις

Στο πλαίσιο λοιπόν των προβλέψεων του Τμήματος (Section 231) του CAATSA, επιβάλλονται πλήρεις κυρώσεις και περιορισμοί στην έκδοση θεωρήσεων στον Ισμαήλ Ντεμίρ, επικεφαλής της Προεδρίας Αμυντικών Βιομηχανιών (SSB) που είναι αρμόδια για όλο το αμυντικό πρόγραμμα της Τουρκίας και υπάγεται απευθείας στον κ. Ερντογάν, καθώς επίσης στον αντιπρόεδρό της Φαρούκ Γιγίτ, στον Σερχάτ Τζένκογλου, επικεφαλής του τμήματος Αεροπορικής Άμυνας και Διαστήματος, όπως επίσης στον Μουσταφά Αλπέρ Ντενίζ, υπεύθυνο προγραμμάτων στην Περιφερειακή Διεύθυνση Αεροπορικών Αμυντικών Συστημάτων της SSB.

Όπως προβλέπει το σχετικό Τμήμα 231 του CAATSA, πρέπει να επιβληθούν τουλάχιστον πέντε από τα συνολικά 12 μέτρα που αυτό προβλέπει. Σε αυτό το πλαίσιο και από τη στιγμή που η ρωσική εταιρεία ROE περιλαμβάνεται στη Λίστα Καθορισμένων Προσώπων επί των οποίων μπορούν να μπορούν να επιβληθούν τα σχετικά μέτρα, ο υπουργός Εξωτερικών, σε συνεργασία με τον υπουργό Οικονομικών, αποφάσισαν τις ακόλουθες κυρώσεις:

Πρώτον, την απαγόρευση χορήγησης συγκεκριμένων αδειών εξαγωγών και εγκρίσεων για κάθε αγαθό και τεχνολογίας που θα μπορούσε να μεταφερθεί στην SSB,

Δεύτερον, την απαγόρευση χορήγησης δανείων και πιστώσεων από αμερικανικούς χρηματοοικονομικούς θεσμούς προς την SSB, ύψους ως και 10 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως,

Τρίτον, την απαγόρευση βοήθειας από την αμερικανική Τράπεζα Εξαγωγών – Εισαγωγών για εξαγωγές προς την SSB,

Τέταρτον, την απαίτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες να εκφράσουν αντίθεση σε δάνεια που θα ωφελούσαν την SSB από διεθνείς χρηματοοικονομικού θεσμούς και,

Πέμπτον, την επιβολή πλήρων κυρώσεων παρεμπόδισης και περιορισμών στην έκδοσης θεωρήσεων στα προαναφερθέντα πρόσωπα.

Επιπλέον, το Γραφείο Ελέγχου Περιουσιακών Στοιχείων Εξωτερικού (Office of Foreign Assets – OFAC) του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών προσέθεσε την SSB στη σχετική λίστα του, καθώς και τους προαναφερθέντες αξιωματούχους στον κατάλογο όσων προσώπων υπόκεινται σε πάγωμα κάθε περιουσιακού στοιχείου στις ΗΠΑ, ενώ αμερικανοί υπήκοοι υπόκεινται σε απαγόρευση να προχωρούν σε συναλλαγές με τα πρόσωπα αυτά.

Τα μέτρα που περιγράφονται κάτωθι δεν θα αφήσουν οικονομικά «ανάπηρη» την Τουρκία. Δεν αποκλείεται δε να αποτελούν και κομμάτι μίας εύστοχης τακτικής του Προέδρου Τραμπ να προκαταβάλλει την πιθανή επιβολή σκληρότερων κυρώσεων από την επερχόμενη κυβέρνηση Μπάιντεν και «να πέσει στα μαλακά» ο καλός του φίλος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Σημειώνεται επίσης ότι η επιβολή των συγκεκριμένων κυρώσεων δεν έχει καμία σχέση με τον πρόσφατα ψηφισθέντα αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ, όπως αναπαρήχθη σε μερίδα του ελληνικού Τύπου.

Στον αμυντικό προϋπολογισμό είχε προστεθεί τροπολογία που ουσιαστικά αφαιρούσε από τον αμερικανό Πρόεδρο την πρωτοβουλία των κινήσεων στην υπόθεση των κυρώσεων, υποχρεώνοντάς τον να τις επιβάλλει εντός 30 ημερών. Ο κ. Τραμπ έχει προαναγγείλλει βέτο στον αμυντικό προϋπολογισμό αλλά όχι για τις κυρώσεις για την Τουρκία. Και ουσιαστικά έπραξε κάτι που μπορούσε και έπρεπε να είχε ήδη πράξει εδώ και καιρό.