Ο Τζιχάτ Γιαϊτζί μπορεί να αποστρατεύθηκε από το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό, δεν παύει ωστόσο να δηλώνει παρών συνεχίζοντας τη διασπορά των ευφάνταστων και προκλητικών προτάσεών του. Ο «αρχιτέκτονας» του τουρκολιβυκού Μνημονίου οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών και διαπρύσιος υποστηρικτής του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» συνεχίζει τις… ακαδημαϊκές αναζητήσεις με πολιτική στόχευση.
Ο κ. Γιαϊτζί, ο οποίος είναι σήμερα πρόεδρος του Κέντρου Θαλάσσιας και Παγκόσμιας Στρατηγικής του πανεπιστημίου Μπαχτσεσεχίρ, συνυπογράφει εκτενές άρθρο που δημοσιεύθηκε χθες 7 Δεκεμβρίου από τη στήλη «TurkeyScope» του «Κέντρου Μοσέ Νταγιάν για Μεσανατολικές και Αφρικανικές Σπουδές» του Ισραήλ. Στο άρθρο του, ο τούρκος απόστρατος ναύαρχος επιστρατεύει τη γνωστή τακτική της Άγκυρας για να απονευρώσει τα ελληνικά και κυπριακά επιχειρήματα στην υπόθεση της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο. Πιο συγκεκριμένα, προσεγγίζει άλλη μία χώρα της περιοχής – μετά από τη Λιβύη και την Αίγυπτο – χωρίς νησιωτικά εδάφη και της… προσφέρει οριοθέτηση με την Τουρκία ώστε να κερδίσει μεγαλύτερη θαλάσσια έκταση, σβήνοντας όποιο νησί υπάρχει από τον χάρτη.
Η ευφάνταστη θεωρία
Το άρθρο του κ. Γιαϊτζί, το οποίο συνυπογράφει η Ζεϊνέπ Τζεϊχάν, ερευνήτρια στο κέντρο που διευθύνει ο απόστρατος ναύαρχος, τιτλοφορείται «Το Ισραήλ είναι ο γείτονας της Τουρκίας στην Άλλη Πλευρά της Θάλασσας: Οριοθέτηση Περιοχών Θαλάσσιας Δικαιοδοσίας μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ» (Israel is Turkey’sNeighbor Across the Sea: Delimitation of the Maritime Jurisdiction Areas between Turkey and Israel). Το σκεπτικό της ανάλυσης ξεκινάει ύποπτα, θα έλεγε κανείς ως και πονηρά, προκειμένου να κεντρίσει το ενδιαφέρον ισραηλινών κύκλων. Επισημαίνεται ουσιαστικά ότι κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ισραήλ και Κυπριακής Δημοκρατίας, η Λευκωσία εξαπάτησε το Τελ Αβίβ πείθοντας την ισραηλινή πλευρά να ακολουθήσει τη μέθοδο της μέσης γραμμής.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, πάντα κατά την ευφάνταστη θεωρία του απόστρατου ναυάρχου, το Ισραήλ να βγει χαμένο από την άποψη της θαλάσσιας περιοχής που έλαβε και να απωλέσει μία έκταση 4.600 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Και όχι μόνο αυτό. Αν είχε ακολουθήσει τη μέθοδο που προτείνει ο κ. Γιαϊτζί, το Ισραήλ θα ήλεγχε όλο το κοίτασμα «Αφροδίτη», το οποίο ανακαλύφθηκε εντός των ορίων του Οικοπέδου 12 της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), αλλά και κομμάτια των Οικοπέδων 7,8 και 11. Αν το Ισραήλ ήταν πιο… προσεκτικό, θα είχε αποφύγει και τη νομική διαφορά με την Κύπρο καθώς το κοίτασμα «Αφροδίτη» εκτείνεται και πέραν της μέσης γραμμής προς την ισραηλινή πλευρά.
Ο κ. Γιαϊτζί δεν περιορίζεται φυσικά μόνο να αναδείξει την αδικία, αλλά και να προτείνει τρόπους άρσης της. Ουσιαστικά παρουσιάζει μία πρόταση που είχε και στο παρελθόν δει το φως της δημοσιότητας, αλλά είχε διαψευστεί. Προτείνει να αγνοηθεί η Κύπρος ως νησί, όπως αγνοήθηκε ολόκληρη η Κρήτη κατά την οριοθέτηση στην οποία προέβησαν η Άγκυρα και η Τρίπολη τον Νοέμβριο του 2019, ώστε η Τουρκία και το Ισραήλ να υπογράψουν μία ανάλογη συμφωνία που ακόμη και στην απεικόνισή της μοιάζει ίδια. Η ιδέα Γιαϊτζί «διαμορφώνει» ουσιαστικά ένα κώνο μεταξύ των αντικείμενων ακτών των δύο χωρών, μόνο που απλά αγνοεί ολόκληρη την Κύπρο!
Εργαλειοποιώντας αρχές του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας – αν και τη Σύμβαση του 1982 επιμένει η Άγκυρα να μην αναγνωρίζει – όπως η αναλογικότητα ή η μη καταπάτηση (non encroachment), αλλά και χρησιμοποιώντας διαγώνιες γραμμές χάραξης, ο κ. Γιαϊτζί προτείνει μία λύση που «προσφέρει» στο Ισραήλ επιπλέον 16.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα θάλασσας και επίσης ολόκληρο το Οικόπεδο 12 και μεγάλα τμήματα των Οικοπέδων 8,9,11 αλλά και μέρος των Οικοπέδων 7,10 της κυπριακής ΑΟΖ. Η δε Τουρκία κερδίζει 10.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα θάλασσας και μέρος των Οικοπέδων 1,5,6,8 και 10 της κυπριακής ΑΟΖ. Παράλληλα, δεν θίγεται κατά τον συγγραφέα η περιοχή θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Αιγύπτου. Είναι δε σαφές ότι αφού με τον τρόπο αυτό διαλυθεί οποιαδήποτε, έστω στο μακρινό μέλλον προοπτική, ενός διαδρόμου αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη, ανοίγει ο δρόμος για διοχέτευση του αερίου αυτού προς το τουρκικό σύστημα αγωγών.
Οι ιδέες Γιαϊτζί κινούνται στο όριο ή, καλύτερα, πέραν του ορίου της νομιμότητας του Δικαίου της Θάλασσας. Αυτό είναι σαφές. Αυτό που ίσως να μην είναι τόσο σαφές είναι πως αυτές οι ιδέες βρήκαν θέση σε ένα ισραηλινό think tank, αν και στο συγκεκριμένο υπάρχουν εκτενείς δημοσιεύσεις επί θεμάτων που αφορούν στην Τουρκία.
