Koρωνοϊός : Tι πήγε στραβά με το δεύτερο κύμα στην Ευρώπη;

Βγαίνοντας από το πρώτο lockdown στις αρχές του καλοκαιριού, η Ευρώπη, μαζί και η Ελλάδα, χαλάρωσαν και οι κυβερνήσεις απέκλειαν νέες γενικές καραντίνες. Θα γίνονταν μόνο τοπικά και στοχευμένα, έλεγαν. Τελικά το δεύτερο lockdown στις ευρωπαϊκές χώρες είναι γεγονός, καθώς το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού πλήττει την Ευρώπη χειρότερα από το πρώτο. Και στο βάθος έρχεται το τρίτο κύμα.

Το δεύτερο κύμα του Covid-19 ήταν πιο καταστροφικό από το πρώτο: σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), σχεδόν 105.000 άτομα έχασαν τη ζωή τους τον Νοέμβριο στις 31 χώρες που παρακολουθεί το ECDC, ξεπερνώντας το σύνολο του Απριλίου, όταν είχε κορυφωθεί το πρώτο κύμα. Στην Ελλάδα οι νεκροί από κορωνοϊό ήταν 1.780 τον Νοέμβριο ενώ τον Απρίλιο ήταν γύρω στους 100. Τι πήγε στραβά;

Γενικά, οι χώρες που τα πήγαν καλύτερα στην Ευρώπη στο δεύτερο κύμα είναι η Νορβηγία και η Φινλανδία (τα είχαν πάει καλά και στο πρώτο κύμα) και η Ιρλανδία. Στην κεντρική και στην ανατολική Ευρώπη, που δεν είχαν ιδιαίτερα καταστροφικό πρώτο κύμα, ο covid-19 «θερίζει» σήμερα.

Σύμφωνα με υπολογισμούς των New York Times, η Τσεχία είχε τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση θανάτων από το πρώτο κύμα στο δεύτερο (2.011%) και η Ελλάδα τη δεύτερη μεγαλύτερη (1.950%). Ακολουθούν Κροατία, Πολωνία, Βουλγαρία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ουγγαρία _ όλες με ποσοστό άνω του 1.000%.

Στο έλεος του δεύτερου κύματος

Τι συνέβη και η Ευρώπη, όπου βρίσκονται μερικές από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο, βρέθηκε πάλι στο έλεος του δεύτερου κύματος της πανδημίας αφού επανήλθε από το πρώτο;

Η αμερικανική εφημερίδα θεωρεί υπεύθυνο το άνοιγμα των συνόρων για τις καλοκαιρινές διακοπές. Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατάρτισε έναν οδικό χάρτη για την έξοδο από το πρώτο lockdown, οι περισσότερες κυβερνήσεις κινήθηκαν πιο γρήγορα από το προτεινόμενο. Ιδίως στη νότια Ευρώπη, άρχισαν να δέχονται τουρίστες από τον Ιούλιο σε μια προσπάθεια να περισώσουν τα έσοδα και τις θέσεις εργασίας στον τουρισμό.

Περισσότεροι από 4 εκατ. τουρίστες επισκέφθηκαν την Ισπανία τον Ιούλιο και Αύγουστο, συχνά χωρίς να απαιτείται η επίδειξη αρνητικού τεστ κατά την είσοδό τους στην Ισπανία ούτε καραντίνα κατά την επιστροφή στη χώρα τους. Ο ιός είχε πολλές ευκαιρίες εξάπλωσης: σε ιδιωτικές βίλες στη Μεσόγειο διοργανώνονταν πάρτι χωρίς κανένα μέτρο προστασίας.

Τελικά δύο είναι οι αιτίες του σφοδρού δεύτερου κύματος: η γρήγορη έξοδος από το πρώτο lockdown με ελάχιστα μέτρα προφύλαξης σε συνδυασμό με τα ταξίδια από τη μια χώρα στην άλλη. Γενετικές έρευνες στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης στην Ελβετία έδειξαν ότι μια παραλλαγή του ιού που εμφανίστηκε ή εξαπλώθηκε στην Ισπανία στα τέλη του καλοκαιριού είναι υπεύθυνη για το 60-80% των κρουσμάτων του δεύτερου κύματος στη Βρετανία, το 40% των κρουσμάτων στην Ελβετία και μεγάλο μέρος των κρουσμάτων σε άλλες χώρες, όπως το Βέλγιο.

Επικράτησε επίσης μια απατηλή αίσθηση ότι η γρήγορη έξοδος από το πρώτο λοκντάουν θα έφερνε γρήγορη οικονομική ανάκαμψη. Τα στοιχεία όμως δείχνουν ότι τα μικρά κέρδη στην οικονομία τους καλοκαιρινούς μήνες έχουν ήδη εξουδετερωθεί από το δεύτερο λοκντάουν. Η οικονομία της ΕΕ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 7% φέτος.

Ενδείξεις του δεύτερου κύματος υπήρχαν σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες από τον Αύγουστο όταν τα χαμηλά τότε κρούσματα άρχισαν να αυξάνονται γρήγορα. Αρκετές τις αγνόησαν και το πλήρωσαν ακριβά. Όπως η Τσεχία που από ούτε 500 θανάτους στο πρώτο κύμα, ξεπέρασε τους 8.000 στο δεύτερο.

«Χαίρομαι που φοβόμαστε όλο και λιγότερο τον ιό» δήλωσε ο πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι τον Ιούλιο. Παράλληλα αυξήθηκαν και οι Πολωνοί που αμφισβητούν την ύπαρξη του covid-19. Σήμερα τα νοσοκομεία είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης στην Πολωνία _ όπως και σε Ουγγαρία και Τσεχία. Η Βουλγαρία έσπασε το ρεκόρ: στις 30 Νοεμβρίου, το ποσοστό των Βούλγαρων που βρίσκονταν στο νοσοκομείο (σχεδόν 1 στους 1.000) ήταν το υψηλότερο στην Ευρώπη.

«Διστακτικά» lockdown

Ενώ στο πρώτο κύμα αρκετές κυβερνήσεις – ανάμεσά τους και η ελληνική – επέβαλαν εγκαίρως λοκντάουν, στο δεύτερο καθυστέρησαν ή το επέβαλαν σιγά-σιγά ή λιγότερο αυστηρά μειώνοντας την αποτελεσματικότητά του.

Οι λίγες χώρες που κινήθηκαν γρήγορα είχαν πλεονέκτημα. Η Δανία, η Φινλανδία, η Ισλανδία και η Νορβηγία κράτησαν το δεύτερο κύμα πολύ χαμηλά. Η Ιρλανδία κατέγραψε λιγότερους από 300 θανάτους από 1η Σεπτεμβρίου ως 30 Νοεμβρίου, μόλις το 15% του συνόλου των θανάτων του πρώτου κύματος χάρη σε ένα αυστηρό και έγκαιρο δεύτερο λοκντάουν.

Φόβοι για νέο κύμα

Ήδη εκφράζονται ανησυχίες για τρίτο κύμα της πανδημίας στην Ευρώπη μετά την χαλάρωση των lockdown για τα Χριστούγεννα. Και σαν να μην έχουμε διδαχθεί τίποτα, γίνεται συζήτηση για το αν πρέπει να ανοίξουν και πώς τα θέρετρα του σκι. Δεν αποκλείεται η περίπτωση ενός τρίτου lockdown πριν αρχίσουν να κάνουν διαφορά τα εμβόλια: Θα είναι ο «λογαριασμός» από τα πάρτι της Πρωτοχρονιάς και τις πίστες του σκι.