Την προσφιλή της τακτική των κινήσεων κατευνασμού της ΕΕ, ενόψει της Συνόδου Κορυφής, ακολουθεί για άλλη μια φορά η Τουρκία, επιδιώκοντας να αποφύγει το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων σε βάρος της.
Την ίδια στιγμή, όμως που η τουρκική ηγεσία, λίγες μέρες πριν την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής, εμφανίζεται διαλλακτική ήρθε ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας να δυναμιτίσει το κλίμα υποστηρίζοντας ότι «οι γείτονες μας απέχουν πεισματικά από τις διαπραγματεύσεις και ψάχνουν άλλου είδους λύσεις».
Η κυβέρνηση Ερντογάν μπορεί να μην ανανέωσε την παράνομη Navtex για Oruc Reis, το οποίο επέστρεψε στο λιμάνι της Αττάλειας, ωστόσο συνέχισε τις προσπάθειες να «γκριζάρει» το Αιγαίο, επαναφέροντας και πάλι τα περί αποστρατιωτικοποίησης ελληνικών νησιών. Στόχος της τουρκικής ηγεσίας, είναι για άλλη μια φορά, η επιστροφή του ερευνητικού σκάφους στο λιμάνι της Αττάλειας να εκληφθεί ως κίνηση καλής θέλησης από τους ευρωπαίους ηγέτες και με αυτό τον τρόπο να αποφύγει τις κυρώσεις.
Γεγονός είναι πάντως ότι οι εξελίξεις με το Oruc Reis και η χείρα φιλίας του Ερντογάν προς την Ευρώπη είναι μια τακτική που ακολούθησε ο Τούρκος πρόεδρος και τον περασμένο Οκτώβριο. Στη Σύνοδο Κορυφής με αντικείμενο την Τουρκία την 1η Οκτωβρίου, δεν ελήφθησαν μέτρα κατά της Αγκυρας, μετά τις δεσμεύσεις της για διάλογο και έναρξη των διερευνητικών επαφών, κατόπιν και της μεσολαβητικής πρωτοβουλίας του Βερολίνου, καθώς το Oruc Reis είχε ανακληθεί στο λιμάνι της Αττάλειας στις 12 Σεπτεμβρίου.
Θεωρώντας ότι η τουρκική πολιτική αλλάζει οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν είχαν λάβει μέτρα και οι δύο πλευρές άρχισαν να αναζητούν ημερομηνία για την έναρξη των διερευνητικών επαφών. Στις 6 Οκτωβρίου έγινε τηλεδιάσκεψη μεταξύ Μέρκελ και Ερντογάν και δύο ημέρες μετά οι κ. Δένδιας και Τσαβούσογλου είχαν σύντομο τετ α τετ το οποίο όπως αποδείχτηκε ήταν ατελέσφορο καθώς λίγες ημέρες μετά, στις 12 Οκτωβρίου το Oruc Reis επέστρεψε στα νότια του Καστελλόριζου.
Μικρό το καλάθι των κυρώσεων
Αναλυτές, σημειώνουν ότι στην ΕΕ υπάρχουν δύο τάσεις σε ότι αφορά στην Τουρκία.
Σύμφωνα με τον βουλευτή της ΝΔ και διεθνολόγο, Άγγελο Συρίγο, στην πρώτη τάση, ανήκει η Ελλάδα, Γαλλία, Κύπρος, Αυστρία το Λουξεμβούργο, Ιρλανδία αλλά και η Τσεχία που εκτιμούν ότι πρέπει να επιβληθούν αυστηρές κυρώσεις στη Τουρκία.
Από την άλλη, χώρες όπως η Ισπανία, Ολλανδία, Σουηδία, Φινλανδία και Γερμανία προτιμουν ήπιες ή ιδανικά καθόλου κυρώσεις στην Άγκυρα.
Όπως σημείωσε ο κ. Συρίγος, μιλώντας στον ρ.σ ΘΕΜΑ 104,6 οι περισσότερες χώρες και ειδικα το Βερολίνο έχουν στενές οικονομικές σχέσεις με την Άγκυρα. Ο ίδιος προέβλεψε ότι οι κυρώσεις προς τη γειτονική χώρα, θα είναι ήπιες ενώ επεσήμανε ότι υπάρχει και η στάση αναμονής για την νέα προεδρία των ΗΠΑ και το πως θα διαχειριστεί τον παραβατικό χαρακτήρα της Τουρκίας.
Ο κ . Συρίγος, χαιρέτησε με ιδιαίτερη θέρμη την νέα συμφωνία Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και Ελλάδας, σημειώνοντας ότι είναι μια μεγάλη διπλωματική επιτυχία, της οποίας η βαρύτητα μπορεί να μην έχει γίνει ευρέως αντιληπτή. Είναι μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες από το ’74 η συνεργασία αυτή μια χώρα της Δύσης με μια μη νατοϊκή.
«Να είμαστε σε ύψιστη επιφυλακή μετά τη Σύνοδο και πριν την ορκωμοσία Μπάιντεν»
Η Γερμανία απέτυχε στο ρόλο της για τα ευρωτουρκικά θέματα και αντί να μειώσει την προκλητικότητα του Ερντογάν την ενίσχυσε, δηλώνει στο liberal.gr o Κωνσταντίνος Φίλης.
Ο εκτελεστικός Διευθυντής Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και αναλυτής Διεθνών Θεμάτων στον ANT1, προσθέτει ότι η Ελλάδα πρέπει να είναι σε κατάσταση ύψιστης επιφυλακής στο διάστημα που θα μεσολαβήσει από την Σύνοδο Κορυφής και μέχρι την ορκωμοσία Μπάιντεν στις ΗΠΑ.
«Πιστεύω ότι το διάστημα αυτό των 40 ημέρων πρέπει να είμαστε σε ύψιστη επιφυλακή αλλά θεωρώ ότι μπορούν να σταλούν μηνύματα προς την Τουρκία ώστε να μην πάρει ρίσκα. Η Τουρκία καταλαβαίνει μόνο από εκφοβισμό διότι αυτός είναι ο τρόπος που και η ίδια κινείται. Αυτή είναι η γλώσσα που η ίδια αντιλαμβάνεται», αναφέρει.
Επισημαίνει δε πως τα δυο πρόσωπα της γείτονος και το παιχνίδι που παίζει ο Ερντογάν δεν μπορεί να αποτελούν άλλοθι για τις χώρες της Ε.Ε. και όσους αναζητούν ένα «φύλλο συκής».
«Αν κάποιος αναζητεί «φύλλο συκής» ή ψάχνει κάποιο άλλοθι μπορεί εύκολα να το κάνει. Στην πραγματικότητα όμως κοροϊδεύει τον εαυτό του. Αν αυτή τη στιγμή υπάρχουν, και υπάρχουν, κράτη μέλη της Ε.Ε. που υποστηρίζουν πως: «Ωραία αφού το Oruc Reis φαίνεται πως αποσύρεται, έκανε η Τουρκία την αναδίπλωση και τώρα είναι ώρα να γίνει διάλογος με την Ελλάδα», αυτό δεν αποτελεί μια σοβαρή αντιμετώπιση σε επίπεδο σχέσεων.
»»Η Τουρκία δεν έχει δείξει στη συμπεριφορά της διάρκεια, συνέπεια και δεν αναλαμβάνει δεσμεύσεις ώστε να ξέρουμε πως στην περίπτωση που αποτύχει ο κύκλος του διαλόγου, (αν και εφόσον ξεκινήσει) ή ακόμη και ως μέσο πίεσης την ώρα του διαλόγου, δεν θα δούμε το Oruc Reis να επιστρέφει στην περιοχή και να βρίσκεται δυτικότερα του 28ου Μεσημβρινού ή ακόμη και να χρησιμοποιείται ένα πλωτό γεωτρύπανο», σημειώνει ο κ. Φίλης.
Σε ότι αφορά στις κυρώσεις, εκτιμά ότι θα πρέπει να κρατάμε μικρό καλάθι, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «είναι δεδομένη η αντίθεση της Γερμανίας με τη λήψη μέτρων σε βάρος της Τουρκίας, είναι δεδομένη και η πρόθεση της Γαλλίας, για τους δικούς της λόγους, να πιέσει προς την κατεύθυνση λήψης μέτρων. Άρα αυτό το οποίο θα πρέπει να περιμένουμε είναι να δούμε αν και κατά πόσο θα καταφέρει να συνεννοηθεί, όπως συνήθως συμβαίνει, ο γαλλογερμανικός άξονας και κατά πόσο το Παρίσι μπορεί να επηρεάσει το Βερολίνο σχετικά με την αναγκαιότητα να επιβληθούν κυρώσεις απέναντι σε μια Τουρκία που δείχνει να εμπαίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Προσθέτει δε πως: «Η Γερμανία, λυπούμαι που θα το πω, αλλά έχει μια αποτυχημένη προεδρία το εξάμηνο αυτό. Βαίνει βέβαια προς το τέλος της και μακάρι να γίνει κάτι θεαματικό και να αλλάξει η γενική εικόνα και αντίληψη. Όμως δεν είναι μόνο το ευρωτουρκικό στο οποίο έχει αποτύχει παταγωδώς αδυνατώντας να ελέγξει στο ελάχιστο την τουρκική επιθετικότητα» .
Τα σενάρια που εξετάζονται
Σύμφωνα με «Το Βήμα» στην τρέχουσα συγκυρία υπάρχουν δύο σαφή δεδομένα. Το πρώτο στοιχείο είναι ότι η κατάσταση στις ευρωτουρκικές σχέσεις δεν έχει βελτιωθεί καθόλου σε σχέση με την προηγούμενη φορά που οι «27» ασχολήθηκαν με το ζήτημα, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των δύο πρώτων ημερών του Οκτωβρίου. Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι η άμεση επιβολή περιοριστικών μέτρων/κυρώσεων εναντίον της Άγκυρας δεν βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο τραπέζι.
Αυτό που εξετάζεται – και συνιστά το σενάριο επί του οποίου εργάζεται η Αθήνα – είναι η συγκεκριμένη καταγραφή των τομέων εκείνων στους οποίους μπορούν να εφαρμοστούν κυρώσεις και η ανάθεση στον Ζοζέπ Μπορέλ, τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική, της εντολής για γραπτή καταγραφή ενός σχετικού καταλόγου κυρώσεων.
Τις τελευταίες ημέρες έχουν υπάρξει πολλές δημόσιες αλλά και παρασκηνιακές επαφές που προφανώς θα κορυφωθούν όσο πλησιάζει η πραγματοποίηση της Συνόδου. Είναι ξεκάθαρο ότι η υπομονή έναντι της Τουρκίας εντός της ΕΕ έχει πλέον εξατμιστεί ακόμη και από κράτη-μέλη που παραδοσιακά τη στηρίζουν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η ρητορική που χρησιμοποιούν αξιωματούχοι αυτών των κρατών, όπως ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας, ξεφεύγει από το πάγιο πλαίσιο έκφρασης.
Δράσεις επί του πεδίου
Σημειώνεται ότι μετά από σχεδόν ενάμιση μήνα παράνομων ερευνών, επέστρεψε τα ξημερώματα της Δευτέρας 30 Νοεμβρίου, στο λιμάνι της Αττάλειας, στις νότιες ακτές της Τουρκίας, το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis.
Η Άγκυρα με το βλέμμα στραμμένο στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ και το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων εις βάρος της, δεν ανανέωσε την παράνομη Navtex, που έληξε χθες.
Το υπουργείο Ενέργειας της Τουρκίας ανακοίνωσε σήμερα ότι το ερευνητικό πλοίο ολοκλήρωσε αποστολή που άρχισε τη 10η Αυγούστου. «Το πλοίο μας, το οποίο συνέλεξε 10.995 χλμ 2D σεισμικών δεδομένων, επέστρεψε στο λιμάνι της Αττάλειας», ανέφερε το υπουργείο μέσω Twitter.
H εταιρεία δεδομένων εντοπισμού πλοίων Refinitiv επιβεβαίωσε ότι το Oruc Reis επέστρεψε σε λιμάνι της Αττάλειας σήμερα το πρωί. Τα δεδομένα της εταιρείας δείχνουν επίσης ότι το τουρκικό πλοίο-γεωτρύπανο Yavuz βρίσκεται σε ύδατα κοντά στη νότια ακτή της Τουρκίας, ενώ το σεισμογραφικό Barbaros Hayreddin Pasa εξακολουθεί να βρίσκεται στην θάλασσα νότια της Κύπρου.
Πάντως νωρίτερα χθες το Ορούτς Ρέις έφτασε σε απόσταση 10 ναυτικών μιλίων από τη νήσο Στρογγύλη. Εξάλλου, με ΝΟΤΑΜ που εξέδωσε η Τουρκία, απαιτεί την αναστολή οποιασδήποτε στρατιωτικής δραστηριότητας σε νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Πρόκειται για την Ρόδο, το Καστελόριζο, την Σαμοθράκη, τον Άγιο Ευστράτιο, την Χίο, τα Ψαρά, την Ικαρία, την Λήμνο, την Μυτιλήνη, την Σάμο, την Τήλο, την Χάλκη, και την Πάτμο.
Η Μέδουσα ενοχλεί τον Ερντογάν
Βραχνάς για την Άγκυρα είναι στο μεταξύ, η πολυεθνική άσκηση Μέδουσα, που ξεκίνησε σήμερα και στην οποία μαζί με την Ελλάδα, την Αίγυπτο και την Κύπρο, για πρώτη φορά συμμετέχουν δυνάμεις από την Γαλλία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η Άγκυρα, με μια γεμάτη ανακρίβειες και προκλητικούς ισχυρισμούς ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Άμυνας, κατηγορεί την Ελλάδα ότι αυξάνει την ένταση στην περιοχή, καθώς και ότι συνεχίζει την προκλητική στάση και τις παραβιάσεις της, επιλέγοντας τον δρόμο τρίτων, αντί του διαλόγου.
Αναφερόμενος στο θέμα αυτό, ο Κωνσταντίνος Φίλης σημειωσε πως «οποιαδήποτε κίνηση κατοχυρώνει τη χώρα έναντι της τουρκικής προκλητικότητας, ακόμη και αν ερεθίζει τα τουρκικά αντανακλαστικά είναι μια σωστή κίνηση. Από την άλλη η Ελλάδα πρέπει να αποφύγει (διότι αυτή γειτνιάζει με την Τουρκία και δέχεται τις πιέσεις του τουρκικού αναθεωρητισμού) τη δημιουργία της αίσθησης ότι επιχειρείται ένα «αντιτουρκικό» μπλόκ.
Η Ελλάδα δεν θέλει την απομόνωση της Τουρκίας, αλλά να ενταχθεί σε ένα πλαίσιο σωστής συμπεριφοράς. Κατ’ επέκταση στο βαθμό που αυτές οι ενέργειες μας κατοχυρώνουν στην πράξη και όχι μόνο στη θεωρία, είναι ευπρόσδεκτες. Θα πρέπει να προσέξουμε να αποφευχθεί η εικόνα πως εμείς ηγούμαστε ενός αντιτουρκικού μπλοκ δεδομένου ότι δεν έχουμε λόγο να κινούμαστε σε αυτή την κατεύθυνση», είπε ο κ. Φίλης.
«Δεν ξεγελάνε»
Αυτό που μένει να δούμε τώρα είναι πως θα κινηθεί η τουρκική πλευρά από εδώ και στο εξής. Ωστόσο όπως είχε διαμηνύσει ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, η οποιαδήποτε κίνηση «καλής θέλησης» της τελευταίας στιγμής, είναι προσχηματική και -όπως σημείωσε «δεν είναι εύκολο να ξεγελάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Η Αθήνα επιμένει στο θέμα κυρώσεων κατά της Τουρκίας και επιχειρεί να κινητοποιήσει όλες τις ευρωπαϊκές δυνάμεις προς αυτή την κατεύθυνση. Αφήνει παράλληλα αιχμές κατά της στάσης του Βερολίνου στο θέμα αυτό.
«Αδυνατώ να καταλάβω το δισταγμό της Γερμανίας να χρησιμοποιήσει την τεράστια ισχύ που η οικονομία της για να δώσει ένα σαφές παράδειγμα ότι οι χώρες πρέπει να υπακούουν στο διεθνές δίκαιο», σημείωσε ο Νίκος Δένδιας σε συνέντευξή του στο Politico.
«Καταλαβαίνω το οικονομικό θέμα από τη γερμανική πλευρά, αλλά είμαι βέβαιος ότι και αυτή καταλαβαίνει την τεράστια αντίφαση του να παρέχεις επιθετικά όπλα σε μια χώρα που απειλεί την ειρήνη και τη σταθερότητα δύο χωρών της ΕΕ. Αυτός είναι ο ορισμός της λέξης αντίφασης», αναφέρει.
Προσθέτει μάλιστα ότι δεν καταλαβαίνει γιατί η Ελλάδα θα έπρεπε ακόμη και να θέσει το ζήτημα αυτό στο Βερολίνο «αντί της Γερμανίας να συνειδητοποιήσει από μόνη της, από τους μηχανισμούς ελέγχου και ισορροπιών του δικού της συστήματος, ότι αυτό δεν είναι συμβατό με τον ρόλο της στην Ευρώπη».
