Το πρόβλημα έγινε για πρώτη φορά αντιληπτό στις 21 Νοεμβρίου 2013, την ώρα που ένα Airbus A330 ετοιμαζόταν για αναχώρηση από το αεροδρόμιο του Μπρίσμπεϊν στην Αυστραλία. Ο πιλότος πρόσεξε ότι οι μετρήσεις της ταχύτητας ανέμου ήταν περίεργες, και πρόλαβε την τελευταία στιγμή να ματαιώσει την απογείωση.
Το αεροπλάνο έλαβε νέα άδεια για απογείωση δύο ώρες αργότερα, όμως το πρόβλημα επανεμφανίστηκε την τελευταία στιγμή, όταν ο πιλότος δεν μπορούσε πια να κάνει πίσω. Όταν το Airbus βρισκόταν πια στον αέρα, εξέπεμψε σήμα κινδύνου και επέστρεψε εσπευσμένα στο αεροδρόμιο.
Η επιθεώρηση του αεροσκάφους αποκάλυψε ότι ο αισθητήρας που μετρά την ταχύτητα του αέρα, γνωστός ως αισθητήρας Πιτό, είχε βουλώσει από ένα περίεργο αντικείμενο: τη φωλιά ενός μικρού εντόμου, μιας σφήκας που έχει εισβάλει στην Αυστραλία από τη Νότιο Αμερική.
Έκτοτε, ακόμα 35 περιστατικά βουλωμένων αισθητήρων έχουν καταγραφεί στο αεροδρόμιο του Μπρίσμπεϊν, το οποίο ζήτησε τη συνδρομή εντομολόγων για να αντιμετωπίσει το μικρό έντομο.
Οι κόκκινοι κύκλοι σημειώνουν τις θέσεις των αισθητήρων Πιτό στο Airbus A350
Οι ερευνητές που ανέλαβαν την υπόθεση αναφέρουν τώρα στην ανοιχτή επιθεώρηση PNAS ότι το πρόβλημα είναι πιο εκτεταμένο από ό,τι είχε εκτιμηθεί ως σήμερα.
Αν και θα φανταζόταν κανείς πως είναι δύσκολο να συντριβεί ένα αεροπλάνο λόγω μιας σφήκας, κάτι τέτοιο δεν αποκλείεται να έχει ήδη συμβεί: Τον Φεβρουάριο του 1996, ένα Boeing 757 συνετρίβη λίγο μετά την απογείωση από την Δομινικανή Δημοκρατία, παρασύροντας στο θάνατο τους 189 επιβαίνοντες. Η διερεύνηση του ατυχήματος απέδωσε το δυστύχημα σε μια σφήκα που είχε βουλώσει τον σωλήνα Πιτό, όμως ο αισθητήρας δεν βρέθηκε ποτέ και η θεωρία της σφήκας παραμένει αναπόδεικτη.
Η νέα μελέτη αφορά τη σφήκα Pachodynerus nasidens, ένα είδος της Νοτίου Αμερικής και της Καραϊβικής που αποκαλείται και «σφήκα της κλειδαρότρυπας», λόγω της τάσης της να χτίζει φωλιές από λάσπη μέσα σε ανθρώπινες κατασκευές, από χαραμάδες παραθύρων και πρίζες μέχρι (ναι) κλειδαρότρυπες.
Θορυβημένοι από τα συνολικά 36 περιστατικά βουλωμένων αισθητήρων, οι υπεύθυνοι του αεροδρομίου του Μπρίσμπεϊν ζήτησαν τη βοήθεια του Άλαν Χάους, ειδικού της εταιρείας Eco Logical Australia.
Ο Χάους και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν εκτυπωτές τριών διαστάσεων για να κατασκευάσουν ομοιώματα των αισθητήρων Πιτό (εικόνα πάνω), τα οποία τοποθέτησαν σε τέσσερα σημεία του αεροδρομίου. Στο διάστημα των 39 μηνών που διήρκεσε η μελέτη καταγράφηκαν 93 φωλιές της ξενόφερτης σφήκας μέσα στα ομοιώματα.
Όλα τα ομοιώματα βούλωσαν τουλάχιστον από μία φορά στη διάρκεια της έρευνας, με εξαίρεση αυτά που είχαν διάμετρο οπής κάτω από 3 χιλιοστά, αναφέρουν ο Χάους και οι συνεργάτες του.
Οι σφήκες έχτιζαν φωλιές από λάσπη όλο το χρόνο, περισσότερο όμως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν η θερμοκρασία κυμαίνεται από 24 έως 31 βαθμούς Κελσίου. Επιπλέον, οι σφήκες έτειναν να αποφεύγουν τα ασφαλτοστρωμένα σημεία του αεροδρομίου και προτιμούσαν τις περιοχές όπου υπήρχε βλάστηση.
Οι παρατηρήσεις αυτές, ελπίζουν οι ερευνητές, θα διευκολύνουν τις αρχές του αεροδρομίου να λάβουν μέτρα κατά του εισβολέα.
Δεδομένου ότι η σφήκα της κλειδαρότρυπας θα ήταν μάλλον δύσκολο να εκδιωχθεί από την Αυστραλία, λέει η ερευνητική ομάδα, η μόνη λύση είναι η κάλυψη των αισθητήρων Πιτό όσο τα αεροπλάνα περιμένουν στο έδαφος.
