Το κακό είχε αρχίσει. Κάλπαζε στην Κίνα. Λίγες εβδομάδες μετά, οι σκηνές με τα φέρετρα έξω από τα νοσοκομεία της Βόρειας Ιταλίας, τα χειροκροτήματα των έγκλειστων Ιταλών και των Ισπανών στα μπαλκόνια τους για το υγειονομικό προσωπικό, και αλλού, μένουν στις μνήμες.

Λίγους μήνες νωρίτερα, τον Γενάρη του ’20, είχαμε δει μια ανταπόκριση από το Πεκίνο. Ενας γάλλος δημοσιογράφος, ο Sebastian Le Belise, παντρεμένος με Κινέζα, ζούσε στο Πεκίνο. Με την κάμερά του μας έδειξε πώς αντιμετώπισαν το πρόβλημα οι Αρχές και οι κάτοικοι της πρωτεύουσας.

Είχαν ακούσει ή μάθει από τα κοινωνικά δίκτυα τι συνέβαινε στη Βουχάν, μια μεγαλούπολη στα ανατολικά. Αλλά με την εκδήλωση των πρώτων 100 κρουσμάτων στο Πεκίνο, κηρύχθηκε γενικός εγκλεισμός και στην πρωτεύουσα.

Ο δημοσιογράφος κατέγραψε σε βίντεο, με τη βοήθεια της γυναίκας του που οδηγούσε μηχανάκι, το «ημερολόγιο του εγκλεισμού». Φυσικά οι μάσκες υποχρεωτικές παντού, κλείσιμο όλων των καταστημάτων, με εξαίρεση τα φαρμακεία και τα καταστήματα τροφίμων, και μέχρι εδώ τα μέτρα μοιάζουν με δικά μας στην Ευρώπη. Από εκεί και πέρα όμως ο εγκλεισμός ήταν γενικός, για όλο το 24ωρο, και ο έλεγχος όσων δικαιολογημένα έβγαιναν για τη δουλειά τους ή για ψώνια αυστηρός. Μπλόκα αστυνομικών υπήρχαν παντού, σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο.

Κάθε 300 μέτρα και στην είσοδο και στην έξοδο των υπόγειων διαβάσεων είχαν εγκατασταθεί μηχανήματα με υπέρυθρες ακτίνες μέτρησης της θερμοκρασίας με παρουσία αστυνομικών. Οποιος είχε θερμοκρασία μεγαλύτερη από 37,3 τον οδηγούσαν στα κέντρα ελέγχου COVID προκειμένου να υποβληθεί σε τεστ.

Πάρκα, μουσεία κ.λπ. ήταν κλειστά. Η «απαγορευμένη πόλη», ξέρετε η περίφρακτη περιοχή που ζούσαν οι αυτοκράτορες, ήταν «πιο απαγορευμένη από ποτέ».

Καίριο ρόλο στην αστυνόμευση έπαιξαν οι «επιτροπές της γειτονιάς» που αποτελούνται από μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος. Οι εργατικές γειτονιές, στις οποίες κατοικούν εργάτες σε χώρους του ενός δωματίου, είχαν περιφραχθεί και είσοδος ή έξοδος επιτρεπόταν μόνο σε όσους είχαν εργασία.

Σε λίγες ημέρες υπήρχαν διαθέσιμες εφαρμογές για «έξυπνα τηλέφωνα», με τις οποίες μπορούσε κανείς να εντοπίσει κρούσματα στην πολυκατοικία ή στη γειτονιά του.

Πώς όμως υπήρχε ενημέρωση για το τι συνέβαινε στη Βουχάν; Από την αρχή της πανδημίας στα κοινωνικά δίκτυα άρχισαν να «ψιθυρίζουν» ότι κάτι περίεργο συνέβαινε στη μεγαλούπολη. Ηδη από την αρχή της πανδημίας, τέλη του 2019, ένας γιατρός, ο Δόκτωρ Li, δημιούργησε μια μικρή κλειστή ομάδα φίλων συναδέλφων του. Τους κάλεσε να συζητήσουν τη διαπίστωσή του ότι υπάρχει συρροή ασθενών με πνευμονία από την υπαίθρια αγορά με χαρακτηριστικά που μοιάζουν με τον SARS. Λίγες ημέρες μετά ο ίδιος και κάποιοι φίλοι του κατηγορήθηκαν από τις Αρχές για διασπορά ψευδών ειδήσεων που θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη. Πέθανε από τον νέο ιό, αφού είχε επανέλθει στην εργασία του στο νοσοκομείο με απόφαση δικαστηρίου. Στο μεταξύ είχε πάρει φωτιά το Διαδίκτυο και οι αντιφρονούντες πολιτικοποίησαν το θέμα με αποτέλεσμα να εφαρμοστεί διαδικτυακή λογοκρισία. Μέχρι σήμερα κρατούμενοι, κυρίως δημοσιογράφοι, περιμένουν να δικαστούν με προβλεπόμενες ποινές μέχρι πέντε χρόνια.

Η κυβερνητική αποτυχία να ελέγξει επικοινωνιακά το πρόβλημα μέχρις ότου έρθουν οδηγίες για διαφάνεια έδωσε αφορμή στον κ. Τραμπ να αξιοποιήσει το ζήτημα χαρακτηρίζοντας «κινεζικό» τον ιό, δηλαδή ότι ξέφυγε από εργαστήριο βιολογικών όπλων κ.λπ. Παρέλειψε όμως να αναφερθεί σε αναφορές μυστικών υπηρεσιών του για τον βιολογικό κίνδυνο που διαπίστωσαν με όσα είδαν πράκτορες στην τεράστια λαϊκή αγορά της Βουχάν. Η Υπηρεσία Εθνικής Ασφαλείας είχε επιφορτιστεί ήδη επί Ομπάμα να συμπεριλάβει στις απειλές που διερευνά και τον υγειονομικό κίνδυνο. Οι πράκτορες διαπίστωσαν τη συνύπαρξη στην αγορά αυτή ύποπτων από υγειονομική άποψη ζώων, εισαγωγής από το Βιετνάμ.

Οταν η κινεζική κυβέρνηση συνειδητοποίησε το μέγεθος του κινδύνου με την ταχύτητα διασποράς του φονικού ιού έδρασε αστραπιαία. Το επίτευγμα να χτίσει ένα τεράστιο νοσοκομείο σε 24 ώρες για να ανακουφίσει τα υπερπλήρη νοσοκομεία της Βουχάν συνοδεύθηκε με τον απόλυτο εγκλεισμό που εφάρμοσε, όπως τον περιέγραψε ο δημοσιογράφος από το Πεκίνο.

Με το νέο κύμα της επιδημίας να σαρώνει τα συστήματα υγείας και την οικονομία των δημοκρατιών της Δύσης, η εικόνα στην Κίνα είναι διαφορετική. Σε πρόσφατο ρεπορτάζ της ARTE, είδαμε στιγμιότυπα από τη ζωή στη Βουχάν. Η πόλη με την ανθηρή οικονομία και τα καταστήματα ειδών πολυτελείας από την Ευρώπη είναι πλέον γεμάτη πελάτες. Οι εικόνες μιας σκοτεινής πόλης με τους ουρανοξύστες να μοιάζουν με ερείπια από φιλμ επιστημονικής φαντασίας άλλαξαν. Τα πολύχρωμα φώτα άναψαν όπως πριν από τον εγκλεισμό. Ο κόσμος στους δρόμους, στα κλαμπ, στα εστιατόρια διασκεδάζει, χορεύει, χωρίς μάσκες και χωρίς να τηρεί αποστάσεις ασφαλείας.

Σε ό,τι αφορά την οικονομία, είναι πρώτη στην ανάπτυξη τριμήνου, πρώτη στο εμπόριο. Ταυτόχρονα, με την υπογραφή της νέας διευρυμένης εμπορικής συμφωνίας με τις 15 χώρες του Ειρηνικού και της Νοτιοανατολικής Ασίας, φιλοδοξεί να δημιουργήσει τη μεγαλύτερη εσωτερική αγορά στα πρότυπα της ΕΕ. Ισως θυμάστε την TTP, μια προσπάθεια δημιουργίας Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου χωρών του Ειρηνικού Ωκεανού. Με την εκλογή του ο κ. Τραμπ επιδείκνυε στις κάμερες την αποχώρηση των ΗΠΑ με την υπογραφή του φαρδιά-πλατιά. Ηταν η αρχή στον εμπορικό πόλεμο. Στην αποτυχούσα συμφωνία απουσίαζε η Κίνα. Στην υπογραφή της RCEP (Regional Comprehensive Economic Partnership) απουσιάζει η Αμερική, ενώ η Κίνα είναι παρούσα. Φυσικά οι διαδικασίες για την εφαρμογή της θα διαρκέσουν χρόνια. Αλλά το «Βασίλειο του Μέσου» έχει υπομονή. Οπως μας διδάσκει η Ιστορία.

Είναι λοιπόν η ώρα, μετά όλα αυτά τα εκπληκτικά που είδαμε στη μάχη κατά της μεγαλύτερης πανδημίας που γνώρισε η ανθρωπότητα, να αναρωτηθούμε, μήπως οι δημοκρατίες της Δύσης δεν έχουν τις δυνάμεις να αντιμετωπίσουν ριζικά τέτοιου είδους καταστροφές. Μήπως έχει εξαντληθεί η ενέργεια που δίνει σε ηγέτες και κοινωνίες ο δυτικός τρόπος ζωής για να τις αντιμετωπίσουν. Πώς μπορεί να εξηγήσει κανείς τις διαδηλώσεις κατά του εγκλεισμού που πραγματοποιούνται σε πολλές χώρες της Ευρώπης την ώρα που βλέπουμε σκηνές επανάληψης του Μπέργκαμο στην Ιταλία, στη Γαλλία ή στην Ισπανία;

Φοβάμαι ότι δεν είναι εύκολη η απάντηση. Είδαμε με τρόμο τον διχασμό της κοινωνίας στις ΗΠΑ, είδαμε την εξάπλωση του τζιχαντισμού στην Ευρώπη. Η μόνη ελπίδα είναι να μπορέσει η Ευρώπη να συνεχίσει να στέκεται όρθια. Και να καταφέρει μέχρι τέλους να στηρίξει τις αξίες της φιλελεύθερης δημοκρατίας και της αλληλεγγύης. Και κυρίως να συνεχίσει να έχει τη στήριξη της πλειονότητας των πολιτών της.

Ο κ. Αντώνης Τριφύλλης είναι μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της διαΝΕΟσις, πρώην στέλεχος της ΕΕ.