Έργα υποδομών 7 δισ. ευρώ, με τους οδικούς άξονες να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, περιλαμβάνει η λίστα του Ταμείου Ανάκαμψης.
Όπως είχε προαναγγείλει το «Βήμα» , το πακέτο που ετοίμασε το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, θα εκτινάξει τον κουμπαρά των μεγάλων έργων για τη χώρα στην πορεία προς την ανάκαμψη μετά τη δεκαετή κρίση, αλλά και την πανδημία, πάνω από τα 13 δισ. ευρώ.
Οι αυτοκινητόδρομοι έχουν την τιμητική τους μεταξύ των projects που θα προχωρήσουν με τη στήριξη – και τις αυστηρές προδιαγραφές – του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα μεγάλα έργα που συμπεριλαμβάνονται σε αυτό είναι το βόρειο τμήμα του αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Ελλάδας (Ε65), η ανατολική επέκταση του Βόρειου Οδικού Αξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) από τη Νεάπολη μέχρι τον Άγιο Νικόλαο, η υποθαλάσσια ζεύξη Σαλαμίνας–Περάματος, το Ιωάννινα-Κακαβιά, οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού (επέκταση Λεωφόρου Κύμης, επέκταση προς Ραφήνα, αστική σήραγγα Κατεχάκη-Ηλιούπολη).
Όλοι οι παραπάνω άξονες αφορούν κλειστούς αυτοκινητόδρομους που είτε συμπληρώνουν υφιστάμενους άξονες (Αττική Οδός, Ιόνια Οδός, Ε65) είτε δημιουργούν νέους (ΒΟΑΚ, Ζεύξη Σαλαμίνας).
Σύμφωνα με το ελληνικό προσχέδιο του προγράμματος, στις υποδομές προωθούνται ο ψηφιακός μετασχηματισμός και οι έξυπνες υποδομές με σκοπό την ανάπτυξη υψηλής ποιότητας, πολυτροπικών, ανθεκτικών στην κλιματική́ αλλαγή, έξυπνων και βιώσιμων συστημάτων υποδομής και μεταφορών. Μάλιστα, στο κείμενο συνδέεται η προώθηση του εκσυγχρονισμού με την προωθούμενη θεσμική αλλαγή στο πλαίσιο παραγωγής των έργων. Το σχετικό νομοσχέδιο ανέβηκε προχθές στη διαβούλευση.
Συνεισφορά 1,5 δισ. ευρώ ετησίως από τους νέους αυτοκινητόδρομους
Αύξηση του ΑΕΠ κατά 4 δισ. ευρώ εισφέρουν στην ελληνική οικονομία ετησίως οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι (που ολοκληρώθηκαν το 2017), καθώς και αύξηση της αναλογίας εξαγωγών προς ΑΕΠ κατά περίπου μισή ποσοστιαία μονάδα, διευκολύνοντας τη μεταφορά εμπορευμάτων προς συνοριακούς σταθμούς και εξαγωγικά λιμάνια. Τα παραπάνω σημειώνοντας στην Έκθεση Πισσαρίδη για την ελληνική οικονομία, η οποία προχωρά και σε μία εκτίμηση κόστους/οφέλους για τους ελληνικούς αυτοκινητόδρομους.
Όπως επισημαίνεται, το κόστος κατασκευής των αυτοκινητοδρόμων είναι δύσκολο να μετρηθεί́ επακριβώς λόγω της τμηματικής παράδοσης των έργων και της εδαφικής ανομοιογένειας. Ένα μέσο κόστος δεν υπερβαίνει τα 10 εκατ. ευρώ ανά χιλιόμετρο. Για να μετατραπεί το κόστος κατασκευής σε ένα ετήσιο κόστος, ώστε να είναι συγκρίσιμο με το όφελος, πρέπει να χρησιμοποιηθεί́ ένα ετήσιο επιτόκιο και αυτό να προσαυξηθεί για τις αποσβέσεις και τη συντήρηση. Χρησιμοποιώντας ένα υψηλό επιτόκιο 5%, και ένα ετήσιο κόστος συντήρησης 0,5 εκατ. ανά χιλιόμετρο, το ετήσιο κόστος ανά χιλιόμετρο δεν υπερβαίνει το 1 εκατ. ευρώ ανά χιλιόμετρο. Καταλήγουν λοιπόν οι συγγραφείς της έκθεσης, ότι το εκτιμώμενο κόστος ανά χιλιόμετο είναι σημαντικά χαμηλότερο από το εκτιμώμενο όφελος, που ανέρχεται σε 2,5 εκατ. ευρώ/χλμ., δηλαδή σε σύνολο 1.600 χλμ. φτάνει στα 4 δισ. ευρώ.
Οι νέοι αυτοκινητόδρομοι, βάσει του παραπάνω συλλογισμού και με δεδομένο ότι ο κορμός του δικτύου έχει ήδη ολοκληρωθεί, εκτιμώντας σε περίπου 1.280 νέα χιλιόμετρα, τα οποία και θα συμβάλλουν κατά 1,17 εκατ. ευρώ ετησίως/χλμ, δηλαδή συνολικά 1,5 δις. ευρώ ετησίως. Στους αυτοκινητόδρομους που συμπεριλαμβάνονται σε αυτά τα 1.280 χλμ. φιγουράρουν η Εγνατία Οδός, η Ιόνια Οδός, ο ΒΟΑΚ, ο αυτοκινητόδρομος Πάτρα-Πύργος.
Όπως σχολιάζεται στην Έκθεση, η Ελλάδα διαθέτει περίπου 2.000 χλμ. σύγχρονων αυτοκινητόδρομων, σχετικά πυκνό για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, με την ποιότητα του οδικού δικτύου να αξιολογείται από το EU Transport Scoreboard περίπου στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Την ίδια στιγμή, πολλές από τις οδικές προσβάσεις στα σύνορα είναι υποβαθμισμένες. Η δε ποιότητα της πρόσβασης σε αυτοκινητόδρομους είναι ετερογενής, ενώ υπάρχουν ακόμη «μελανά σημεία» οδικής ασφάλειας λόγω ελλιπούς σήμανσης ή απότομης αλλαγής διατομής. Όπως σημειώνεται, η συντήρηση του εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου είναι γενικά ανεπαρκής.
Όπως επισημαίνεται ως προς τις επενδυτικές προτεραιότητες, εκτός του άξονα ΠΑΘΕ, απαιτείται η βελτίωση των συγκοινωνιακών υποδομών για την ενίσχυση του επιπέδου κινητικότητας, προσβασιμότητας και περιφερειακής σύγκλισης στο σύνολο της χώρας. Σε αυτά τα έργα περιλαμβάνονται οι κάθετοι άξονες της Εγνατίας Οδού, οι οδικές συνδέσεις Λαμία-Άμφισσα-Αντίρριο και Καλαμάτα-Πύλος, η σύνδεση κάθετων αξόνων με τον Νότιο Οδικό Αξονα Κρήτης.
