Σαράντα ακριβώς χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο και ο Μάρτιν Σκορσέζε έγραφαν κινηματογραφική Ιστορία με το «Οργισμένο είδωλο» («Raging bull», 1980).

Η ασπρόμαυρη, τραχιά και βίαιη αυτή ταινία, μια «επιστροφή» στον βίο και την πολιτεία του εκρηκτικού Αμερικανού πυγμάχου Τζέικ Λα Μότα (1922- 2017), απέκτησε διαστάσεις φαινομένου χάρη κυρίως στην «μεταμόρφωση» του Ντε Νίρο που βρέθηκε στην ύψιστη κινηματογραφική του στιγμή.

Ο αγνώριστος Ντε Νίρο στο «Οργισμένο είδωλο»

Καθοδηγούμενος από την εξίσου παθιασμένη σκηνοθεσία του Σκορσέζε, ο Ντε Νίρο στη μισή ταινία είναι λεπτός και μυώδης ως πυγμάχος και στην άλλη μισή «φορτωμένος» με πολλά περιττά κιλά ώστε να μπει μέσα στο μεδούλι της απόλυτης παρακμής του Λα Μότα που είχε καταλήξει θλιβερός κομφερανσιέ σε νυχτερινά κέντρα.

Ο Ντε Νίρο πέτυχε την ερμηνεία της ζωής του και κέρδισε ένα Οσκαρ – το δεύτερό του μετά από εκείνο για τον «Νονό 2» του Φράνσις Κόπολα – ενώ η εικόνα του ως Λα Μότα παραμένει η πιο χαρακτηριστική φιγούρα πυγμάχου στον κινηματογράφο. Ανατρέχοντας ωστόσο στην Ιστορία του κινηματογράφου θα βρούμε πολλούς ηθοποιούς που εξυμνήθηκαν για την δουλειά τους ενώ φόρεσαν τα γάντια του μποξ. Στα πρώτα χρόνια του Χόλιγουντ, οι «ταινίες πυγμαχίας» όπως και τα γουέστερν, ήταν εύκολες και πρόχειρες στην σύλληψη και κατασκευή τους δουλειές φασόν, με σενάρια της πλάκας στα οποία σχδόν πάντα στηνόταν η ίδια, μελοδραματική ιστορία.

Ομως ο «Πρωταθλητής» («Champ», 1931) του Κινγκ Βιντόρ έδωσε μια πιο σοβαρή διάσταση στο θέμα. Ο Γουάλας Μπίρι παλεύει με αυτοθυσία πάνω στα ρινγκ για το μέλλον του παιδιού του (Τζάκι Κούπερ) και συγκλονίζει. Μια πεντηκονταετία αργότερα, η ιστορία της ίδιας ταινίας τροφοδότησε ξανά τον κινηματογράφο: ο Φράνκο Τζεφιρέλι σκηνοθέτησε τον Τζον Βόιτ στον ρόλο ενός παρόμοιου πυγμάχου που είναι πατέρας του Ρίκι Σρέντερ. Καταρράκτες δακρύων στις αίθουσες… Αλλοι ηθοποιοί της Χρυσής Εποχής του Χόλιγουντ που δοκίμασαν τις γροθιές τους on camera ήταν ο Ερολ Φλιν στον «Τολμηρό τζέντλεμαν» («Gentleman Jim», 1942) του Ραούλ Γουόλς όπως και ο Τζον Γκάρφιλντ στο κλασικό «Δάφνες του Ρινγκ» («Body and Soul») του Ρόμπερτ Ρόσεν.

Ο Κερκ Ντάγκλας εξαιρετικός στον «Πρωταθλητή»

Δημοφιλές αγώνισμα

Στο πέρασμα του χρόνου, το μποξ ,χάρη στον ιδρώτα και το αίμα που είναι τα βασικά υλικά του, μετατράπηκε σε ένα από τα πιο δημοφιλή αγωνίσματα στον χώρο του κινηματογράφου και ααρκετοί ηθοποιοί δικαιώθηκαν με την απόφασή τους να υποδυθούν μποξέρ. Ο Κερκ Ντάγκλας πέτυχε μια σπουδαία ερμηνεία στον αριστουργηματικό «Πρωταθλητή» («Champion», 1949) και επίσης προτάθηκε επίσης για Οσκαρ και ο Πολ Νιούμαν, φέρελπις ακόμη ηθοποιός το 1957, έβγαλε έναν από τους χαρακτηριστικότερους ρόλους του παίζοντας τον πυγμάχο Ρόκι Γκρατσιάνο στο «Εμείς οι ζωντανοί» («Somebody up there likes me», 1956) του Ρόμπερτ Γουάιζ.

Ο Τζέιμς Ερλ Τζόουνς ως Τζακ Τζόνσον στην «Μεγάλη λευκή ελπίδα»

Παράμετρος άξια προσοχής είναι ότι οι περισσότερες ταινίες πυγμαχίας και ενδεχομένως οι καλύτερες, παρά τον ηρωϊκό χαρακτήρα που έχουν, εστιάζουν σε πυγμάχους σε κρίση. Μπορεί ένα δυνατό απερκατ να μεταφράζεται σε δόξα και χρήμα ,τι γίνεται όμως όταν το δέχεσαι αντί να το ρίχνεις; Τι κάνεις όταν σε παίρνουν σιγά -σιγά τα χρόνια όπως έγινε με τον Ρόμπερτ Ράιαν στα «Βασανισμένα κορμιά» («The set –up» 1949) του Ρόμπερτ Γουάιζ, τον Αντονι Κουίν στο «Γίγας κυλισμένος στο βούρκο» («Requiem for a heavyweight», 1962) και τον Στέισι Κιτς στην «Βρώμικη πόλη» («Fat city», 1972) του Τζον Χιούστον; Να σημειωθεί εδώ ότι τα «Βασανισμένα κορμιά» ήταν η βασική έμπνευση του Κουέντιν Ταραντίνο στο «Pulp fiction» (1994) όπου ο Μπρους Γουίλις υποδύεται έναν πυγμάχο, που δεν δέχεται να ξεπουληθεί, όπως ακριβώς συνέβη με τον Ράιαν στην πρώτη ταινία.

Ο Ρόκι αφήνει το στίγμα του

Για ένα μεγάλο διάστημα, στην δεκαετία του 1960, οι ταινίες πυγμαχίας μειώθηκαν σημαντικά. Στην μέση της δεκαετίας του 1970 όμως, το προσωπικό όραμα του Σιλβέστερ Σταλόνε, έμελλε να αλλάξει ριζικά αυτή την εικόνα. Η ιστορία του Ρόκι Μπαλμπόα που με μια σχετική καθυστέρηση ανεβαίνει στο ρινγκ και θριαμβεύει, έκαναν το «Ρόκι» («Rocky», 1976) του Τζον Αβιλντσεν ταινία φαινόμενο τοποθετώντας στον θρόνο του πρωταθλητή τον Σταλόνε που θα υποδυόταν τον ίδιο ήρωα σε έναν σιδηρόδρομο πυγμαχικών ταινιών με το όνομα Ρόκι στον τίτλο. Και αργότερα θα έκανε το ίδιο στις ταινίες «Κριντ» εφόσον εκεί, ο Ρόκι Μπαλμπόα εμφανίζεται πλέον ως προπονητής άλλου αστεριού (Μάικλ Μπ. Τζόρνταν).

Η καριέρα του Σιλβέστερ Σταλόνε κτίσθηκε πάνω στους θριάμβους του «Ρόκι»

Ανάμεσα στις ταινίες που επίσης ξεχώρισαν επί του συγκεκριμένου θέματος είναι ο «Αλι» («Ali», 2001) του Μάικλ Μαν – που βέβαια δεν είναι ακριβώς ταινία πυγμαχίας αλλά μια βιογραφία του Μοχάμετ Αλι, με πολιτική χροιά και αρκετό μποξ. Εκεί ο Σμιθ πέτυχε την καλύτερη ερμηνεία της καριέρας του και ήταν υποψήφιος για το Οσκαρ Α’ ρόλου. Παρεπιμπτόντως ο ίδιος ο Μ. Αλι είχε «ενσαρκώσει» τον εαυτό του στην ταινία «Ο κυρίαρχος» («The greatest», 1977) του Τομ Γκράις, ενώ μνεία θα πρέπει να γίνει και στο αριστουργηματικό ντοκιμαντέρ «Οταν είμασταν βασιλιάδες» («When we were kings», 1996) που αναφέρεται στον θρυλικό αγώνα που έλαβε χώρα στο Ζαίρ το 1974 ανάμεσα στον Αλι και τον τότε πρωταθλητή κόσμου βαρέων βαρών Τζορτζ Φόρμαν, τον οποίο αν και πολύ μεγαλύτερος, ο πρώτος νίκησε.

Ο Μοχάμετ Αλι υποδύθηκε τον εαυτό του στον «Κυρίαρχο»

Στις περισσότερες από 600 πραγματικά αξιομνημόνευτες ταινίες αθλητικού περιεχομένου που έχουν γυριστεί από καταβολής κινηματογράφου, παραπάνω από 150 αφορούν την πυγμαχία και αρκετές αναφέρονται σε πραγματικούς μποξέρ, όπως o Μίκι Γουόρντ (Μαρκ Γουόλμπεργκ) στο σχετικά πρόσφατο «The fighter» (2010) του Ντέιβιντ Ο. Ράσελ ή o Τζακ Τζόνσον που έγινε σύμβολο των μαύρων και που τον υποδύθηκε ο (επίσης υποψήφιος για Οσκαρ) Τζέιμς Ερλ Τζόουνς το 1970 στην «Μεγάλη λευκή ελπίδα» («The great white hope») του Μάρτιν Ριτ.