Η πληγή των κόκκινων δανείων είναι μια γνωστή πληγή που «αιμορραγεί» για μια δεκαετία περίπου. Οι έως τώρα προσπάθειες από πλευράς Πολιτείας για κάποια μερίδα δανειοληπτών επέλυσε το πρόβλημα με τη χρήση του Νόμου Κατσέλη. Μια μεγάλη όμως μερίδα δανειοληπτών δεν μπορεί να λύσει οριστικά το πρόβλημα αυτό και απλά «ροκανίζει» χρόνο, κερδίζει χρόνο μέσα από ρυθμίσεις που μετά από κάποιο διάστημα δεν μπορεί να τηρήσει.
Σαν όπλο για τη διευθέτηση του προβλήματος της υπερχρέωσης φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων ψηφίστηκε ο πτωχευτικός νόμος. Ονομάστηκε δεύτερη ευκαιρία και είναι δεύτερη ευκαιρία για δανειολήπτες που δεν έχουν ακίνητη περιουσία και για οφειλέτες με εξαιρετικά υψηλές οφειλές σε εφορία, ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες. Εν τούτοις για τους δανειολήπτες που έχουν το οικονομικό προφίλ του μεσαίου φυσικού προσώπου δανειολήπτη, (συνταξιούχου, δημοσίου ή ιδιωτικού υπαλλήλου) στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων χαμηλών σχετικά ποσών με μία κύρια οικία ο νόμος αυτός δεν αποτελεί δεύτερη ευκαιρία, ούτε πρώτη ευκαιρία, καθώς οδηγεί σε απώλεια ακόμα και της κύριας οικίας, με εξαίρεση πολίτες με πολύ χαμηλά εισοδήματα.
Ο πτωχευτικός όμως νόμος πριν τη διαδικασία της πτώχευσης εισάγει τη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης των οφειλών με καθολική ρύθμιση, δηλαδή όλων των οφειλών σε εφορία, ασφαλιστικά ταμεία και τραπεζικά ιδρύματα ή servicers. Η ρύθμιση αυτή ισχύει και για φυσικά πρόσωπα δηλαδή υπαλλήλους, ανέργους, συνταξιούχους και για νομικά πρόσωπα δηλαδή εταιρείες, αλλά και για ελεύθερους επαγγελματίες. Η αίτηση γίνεται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της ειδικής γραμματείας διαχείρισης ιδιωτικού χρέους. Βλέπουμε λοιπόν ότι περνάμε καθαρά στην ηλεκτρονική διαδικτυακή εποχή και φυσικά όποιοι κάνουν αίτηση συναινούν σε άρση απορρήτου τραπεζικών καταθέσεων. Είναι «ανοιχτοί» λοιπόν ως προς τα οικονομικά τους δεδομένα. Όλα τα οικονομικά τους στοιχεία αντλούνται αυτόματα από την πλατφόρμα. Προσοχή σημαντικό είναι να τονίσουμε, όσον αφορά στις επιχειρήσεις, ότι στη ρύθμιση αυτή υπάγονται ζώσες οικονομικά, ενεργείς επιχειρήσεις που μπορούν να ανταπεξέλθουν στην οποιαδήποτε ρύθμιση.
Σημαντικό επίσης είναι να διευκρινιστεί ότι δεν έχουν δικαίωμα αίτησης στον εξωδικαστικό μηχανισμό οφειλέτες που έχουν το 90% των οφειλών τους σε έναν μόνο πιστωτή είτε εφορία, είτε ταμεία, ή τράπεζες, ή οι συνολικές οφειλές τους δεν ξεπερνούν τις 10.000 ευρώ. Διέξοδος για αυτούς είναι η διμερής ρύθμιση εκτός πλατφόρμας. Επίσης όσοι έχουν υπαχθεί στο νόμο Κατσέλη πρέπει πρώτα να παραιτηθούν για να επωφεληθούν του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Ως αξία των ακινήτων που δηλώνονται στην ηλεκτρονική αίτηση είναι αυτή που αναγράφεται στο ΕΝΦΙΑ. Ο νόμος δίνει προθεσμία 2 μηνών για να ολοκληρωθεί ο συμβιβασμός.
Το σημαντικότερο όλων είναι ότι οι πιστωτές δεν είναι υποχρεωμένοι να προσέλθουν στη διαδικασία και έτσι μπορεί η όλη προσπάθεια απλά να ναυαγήσει. Εν τούτοις το Δημόσιο και οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης είναι υποχρεωμένοι να δεχτούν ενδεχόμενη συμφωνία αναδιάρθρωσης χρέους εφ όσον το μεγαλύτερο ποσοστό της οφειλής ανήκει σε χρηματοδοτικούς φορείς. Επίσης θετικό στοιχείο είναι ότι παρέχεται αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων εις βάρος του οφειλέτη όσο διαρκεί η διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού, με εξαίρεση τη διενέργεια πλειστηριασμού ο οποίος πραγματοποιείται μέσα σε τρεις μήνες από την κατάθεση της αίτησης προφανώς για να αποτραπεί καταχρηστική χρήση των διατάξεων του νόμου. Στην περίπτωση αυτή ο οφειλέτης μπορεί να ασκήσει τα νόμιμα μέτρα άμυνάς του εναντίον του πλειστηριασμού.
Η ρύθμιση, εφ όσον υπάρξει συμφωνία αφορά σε ληξιπρόθεσμες άλλα και σε ενήμερες οφειλές και το σημαντικό είναι ότι μπορεί να δοθεί σε έως 240 δόσεις δηλαδή μεγάλο χρονικό διάστημα που δίνει τη δυνατότητα για διαπραγμάτευση πιο χαμηλών μηνιαίων δόσεων. Δίνεται δυνατότητα και για διαγραφή ακόμα οφειλών κατά περίπτωση και εφ όσον συμφωνήσουν τα μέρη. Ο νόμος επιφυλάσσει και τη λύση της διαμεσολάβησης εφ όσον όμως συμφωνούν όλα τα μέρη. Θετικό επίσης στοιχείο είναι η επιδότηση για 5 έτη από το Κράτος για ενήμερους δανειολήπτες με αποδεδειγμένη μείωση εισοδημάτων και υπόλοιπο οφειλής για δάνειο που εξασφαλίζεται με προσημείωση υποθήκης τουλάχιστον 135.000 ευρώ. Και πάλι στην περίπτωση αυτή γίνεται η αίτηση στην παραπάνω αναφερόμενη ειδική πλατφόρμα. Σε περίπτωση που δεν ευδοκιμήσει η προσπάθεια ρύθμισης υπάρχει η διέξοδος της πτώχευσης με αίτηση στο αρμόδιο δικαστήριο.
Η ρύθμιση αυτή θα αρχίσει να εφαρμόζεται από τις αρχές του 2021, εφ όσον ολοκληρωθεί το τεχνικό μέρος με τη δημιουργία της απαιτούμενης πλατφόρμας. Προς το παρόν η διέξοδος που έχουν οι δανειολήπτες για τη ρύθμιση των οφειλών τους για οφειλές σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία είναι οι ήδη υπάρχουσες ρυθμίσεις στις οποίες δυστυχώς είναι λίγες οι δόσεις και έτσι βγαίνουν υψηλές μηνιαίες καταβολές που αρκετοί οφειλέτες είναι αδύνατον να παρακολουθήσουν, ενώ όσον αφορά στις Τράπεζες ρυθμίσεις προτείνονται από τις εταιρείες διαχείρισης των δανείων πλέον, καθώς η πλειοψηφία των δανείων έχουν μεταβιβαστεί σε εταιρείες του εξωτερικού. Η επικοινωνία και η συνεννόηση δεν είναι πάντα εύκολη, ενώ στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης η πλευρά των εταιρειών βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση και διαμορφώνει τις πτυχές των ρυθμίσεων. Ιδιαίτερα ωφέλιμη είναι η διαδικασία της τραπεζικής διαμεσολάβησης με τη, παρουσία διαμεσολαβητή που διεπόμενη από ειδικές διατάξεις του σχετικού νόμου της διαμεσολάβησης.
*Η κα Άννα Κορσάνου είναι δικηγόρος – διαπιστευμένη διαμεσολαβήτρια
